Kеsim, uning ifodalanishi, turlari. Bog‘lama haqida ma’lumot. Kе

Ega bilan kesimning orasida tirening ishlatilishi
Yozuvda ba’zan kesim bilan ega orasida tire ishlatiladi. Bu quyidagi holatlarda sodir bo‘ladi:
1. Kesim ot, olmosh, son bilan ifodalanib, -dir affiks bog‘lamasi qo‘llanmaganda: Mehnat – hurmatning toji. (Maqol) Tashqaridagi gap – kir o‘radagi mag‘zava. (Shuhrat) To‘rt karra to‘rt - o‘n olti.
2. Gapning egasi yoki kesimi, yo bo‘lmasa ham egasi, ham kesimi harakat nomi bilan ifodalanib, -dir bog‘lamasi bo‘lmaganda: Bekor yurish – illatning onasi, g‘urbatning makoni. (“Tafakkur gulshani”) O‘qish – ulg‘ayish. (Maqol) Tilni bilish – dilni bilish. (Maqol)
3. Ega ko‘rsatish olmoshi bilan ifodalanib, kesim tarkibida affiks bog‘lama ishlatilmaganda: Bular – ko‘m-ko‘k dov-daraxtlar. (K.Yashin)


Mavzu bo‘yicha nazorat savollari:

1. Qanday so‘zlar gap bo‘lagi bo‘la oladi?

2. Gap bo‘laklarining turi qan­day aniqlanadi?
3. Gap bo‘laklari gapda tutgan mavqeiga ko‘ra qan­day turlarga bo‘linadi?
4. Gap bo‘laklarining tuzilishiga ko‘ra turlari haqida gapiring.
5. Eganing ta’rifi va so‘roqlari.
6. Ega qanday so‘z­lar bilan ifodalanadi?
7. Ega qanday kelishikdagi so‘zlar bilan ifodalanishi mumkin?
8. Kesimning ta’rifi va so‘roqlari.
9. Ifoda­lagan hukm turlari bo‘yicha kesim qanday guruhlarga bo‘linadi?
10. Ke­simning qanday so‘z turkumlari bi-lan ifodalanishi bo‘yicha turlari.