Kesuvchi asboblarning yemirilishi va turg’unligi

Utmaslanishning tashqi sabablari. Eyilish kesuvchi asbobning oldingi va orqa yuzasi buyicha xosil bulishi mumkin. Eyilishning bu shakllari bir – biri bilan bog’liq buladi, Lekin akssariyat xollarda ulardan biri ustunroq buladi.
Oldingi yuza buyicha eyilishda, asosiy kesuvchi qirra bUylab undan bir muncha masofada joylashgan ariqcha yoki chuqurcha xosil buladi (shakl-56). Orqa yuza buyicha eyilishda, bevosita asosiy va yordamchi kesuvchi qirralar ostida joylashgan yuzalar buyicha siyqalgan maydoncha yoki eyilish faskasi xosil buladi (shakl –57).


Oldingi yuza buyicha katta ulchamda chuqurchalarning xosil bulishi bilan ustunlik qiluvchi eyilish asosan ishlov berishning kuchi issiqlik ta`siri ostida – yuqori kesish tezligida va katta surishda Uz aksini topadi.
CHuqurchani asbobning adgezion va diffuzion eyilish bilan bog’lansa buladi.
CHuqurcha Ulchamlari uchta kattalik bilan xarakterlanadi.
CHuqurcha uzunligi va qirindini kesish eni bilan aniqlanadi xamda kesuvchi asbobning Utmaslanish darajasini aks ettirmaydi. CHuqurchaning eni a va chuqurligi h<sub>old</sub> keskichning eyilish Ulchovi bulib xizmat qiladi. Bunda chuqurga ening kesuvchi qirradan yon tomonga qarab Usib borishi (shakl-58). egrilik radiusini kichiklashishuvi sabab buladi.
K eskichning vaqt birligi ichida eyilish darajasini xarakterlovchi tavsiflovchi asosiy Ulcham bUlib chuqurcha chuqurligi xisoblanadi. Tezkesar keskichlar bilan pulatlarni qora yunishda ( sovitishsiz ) 0,6 – 0,8 mm va undan yuqori Ulchamlarga ega bulish mumkin. VK guruxi qotishmalari bilan taominlangan keskichlar bilan pulatlarni yUnalganda katta Ulchamli chuqurlar (h<sub>old</sub> = 0,2 – 0,3 mm) xosil buladi. TK guruxi qotishmalari yuqori xaroratga chidamli bulgani uchun, ular oldingi yuza buyicha jadal emirilmaydi.
CHuqurchaning kesuvchi qirraga yaqinlashuvini, orqa yuza buyicha bir vaqtda sodir bUluvchi eyilish taominlaydi. Nolga teng bu kup xollarda kesuvchi qirrani tez eyilishiga sabab buladi.
Orqa yuza buyicha kesuvchi asbobning kup uchraydigan eyilishi, ya`ni kesuvchi asbobning Utmaslanishi mexanik siyqalanish natijasida xosil buladi. Asosan chuyanlarga ishlov berishda, sovitishsiz yoki kichik surish bilan pulatlarni yunishda, tez - tez tanaffuslar bilan kesishda, yuqori xaroratga chidamsiz qattiq qotishmalar bilan ( T3OK4 ) pulatlarga ishlov berishda quymaga birlamchi ishlov berishda keskichlar orqa yuza buyicha eyildi. Orqa yuza buyicha eyilish shuningdek frezerlash, randalash, sidirish kabi ishlov berish turlariga xam taaluqlidir.
Orqa yuza buyicha eyilishda kesuvchi asbobning Utmaslanish Ulchovi bUlib eylish maydonining balandligi h_orq xisoblanadi. U odatda bevosita keskich chUqqisi ostida.
Kesish qalinligi 0,10- 0,15 mm dan katta bulgan, berilgan asbobsozlik materiali uchun kichik yoki Urtacha kesish tezligida kesuvchi asboblar orqa va oldingi yuza buyicha eyilishadi.
Bunday eyilish sovitish bilan ishlashda teskesar pulatlardan tayyorlangan toza ishlov beruvchi keskichlar, qattiq qotishmalar bilan taominlangan barcha keskichlar, sirtli va diskli frezalar, parmalar, zenkerlar va boshqalar uchun taaluqlidir.
Qattiq qotishmali kesuvchi asboblar ishlayotganda chuqurcha orqa yuza buyicha eyilish maydonchasi bilan juda tez birlashib ketadi. Bunda tUxtovsiz tiklanuvchi yangi kesuvchi qirra xosil buladi (shakl –59 ).

Qattiq qotishmalarning katta issiqbardoshlikka va eyilish bardoshligiga ega ekanligi sababli bu keskich tig’ini buzilishiga olib kelmaydi.