Kesuvchi asbobning yedlrilishi va turg'unligi Bobning qisqacha mazmuni

Yedirilishning miqdoriy parametrlari. Kesuvchi asbobning butun ish vaqtiT davomida tigiarning yedirilishi ilgarilab boraveradi. Tig'larning yedirilishi miqdoran chiziqli o'lcham h_Q va hajmiy Kyoki massa (m = pV ) kattaliklari orqali ifodalanadi. Odatda h₀ ni o'lchash shkalali Brinell lupasi yoki dastaki mikroskop МПБ-2 yordamida bajariladi. Keskichning yedirilgan qismi massasi o'lchashlar va hisob-lashlar orqali amalga oshiriladi. Quyida turli hollar uchun yedirilish massasini hisoblash formulalari keltiriladi:

1) Orqa yuza bo'yicha yedirilish bir tekisda borganda (6.4-rasm);

2) Orqa yuza bo'yicha yedirilish notekis bo'lganda (6.5-rasm).

6.2. Yedirilish grafiklari va ularning amalda qo'llanishi

Yedirilish egri chiziqlari tig'ning orqa va old yuzalari bo'yicha yedin lishning kesishning davom etish vaqti т yoki kesish haraka yo'nalishida bosib o'tilgan masofa uzunligi L orasidagi munosabatn ifodalaydi (6.7-rasm).

Boshlang'ich davrda yedirilish egri chizig'i (O-J) brtib chiqqan ko'rinishga ega; asbob biroz yedirilib ishga kirishadi, kesuvchi qirra sal dumaloqlashadiI zona boshlang'ich yedirilish

zonasidir. Yedirilish davom etib ishlov berishning tozaligi va aniqlig-irii yomonlashtirmaydigan qiymatgacha yetadi; 1-2 oraliq deyarli to'g'ri chiziq shakliga egaII zona normal yedirilish zona-

sidir.

Bundan keyingi kesish ishi orqa va old yuzalar bo'yicha yedirilish-ning keskin o'sishiga va kesuvchi tig'ning yedirilishiga olib keladi. III zona halokatli yedirilish zonasidir. Keskich III zona davrida ishlatil-masa, uning xizmat muddati ortadi.

egri chizig'ida o'tish nuqtalari kuzatilmay kesish davomida yedirilish massasi monoton ravishda o'sib boradi. Kesuvchi asbob (keskich)ning yo'l qo'yilishi mumkin bo'lgan yedirilish miqdorigacha ishlash vaqti kesuvchi asbobning turg'unlik davri yoki turg'unligi deb ataladi. Turg'unlik Tminutlarda yoki kesuvchi qirra nuqtasining bosib o'tgan masofasi uzunligida (L) yoki kesilayotgan qatlam yuzasi (F_k) orqali ifodalanadi. Qayta charxlanib ko'p marta foydalaniladigan as­boblar uchun turg'unlik davri ikki marta qayta charxlash orasidagi vaqt kabi aniqlanadi. Odatda turg'unlik davri davomida bir asbob yor-damida bir emas, bir necha zagotovkalarga ishlov beriladi. Bu hoIda

turg'unlikkabi aniqlanadi, bunda r_o-zagotovkalardan har biri

uchun sarfbo'lgan asosiy texnologik vaqt, i -bir charxIashdan keyin­gi charxlashgacha bo'lgan vaqt ichida ishlov o'tgan zagotovkalar soni.

Turg'unlik Tasbobning ishlay olish qobiliyatini ifodalaydigan asosiy ko'rsatkichlardan biridir. Yo'l qo'yilishi mumkin bo'lgan yedirilish miqdoriyedirilish mezoni deb ataladi. Uning miqdori texnik va iqtisodiy ko'rsatkichlarbo'yicha chegaralangan bo'ladi. Yedirilish me­zoni optimal yedirilishni aniqlashda qo'llaniladi.

1. 
   Vizual mezonlar - orqa yuza bo'yicha yedirilish haddan ortiq bo'lganda ishqalanish kuchlari o'sib ketadi va kesish yuzasida yorqin iz yoki qora dog'lar paydo bo'ladi, o'ziga xos ovoz chiqadi (keskich 111 zonada ishlayotgan bo'ladi). Bundan to'g'ri xulosa chiqarish tokar-ningmahoratiga bog'liq bo'ladi.
   

1. 
   Ishni to'xtatish paytini yedirilish maydonchalari va chuqurcha-Iari o'lchamlarini o'lchab borish orqali aniqlanadi. Issiqbardosh, ti­tan va qiyin
   

eruvchan qotishmalarni yo'nishda yo'l qo'yilishi mumkin

2. 
   
   
3. 
   
   
   
   bo'lgan yedirilishpo'latlarni yo'nishda esa
   
4. 
   1 mm gacha yetadi.
   
5. 
   3. Texnologik mezonlar ishlangan yuzadagi mikronotekisliklar-ning kattalashishi, ishlanayotgan detal diametrining biroz katta bo'lishi kabi ishlov berish xatolari bilan bog'liq bo'ladi.
   
6. 
   Asboblarning yedirilishijarayonini tahlil qilish uchun "teng yedi­rilish mezoni" va "optimal yedirilish mezoni" tushunchalari kiritila-di. Optimal yedirilish mezonidan avtomatlashtirilgan ishlab chiqa-rish sharoiti (avtomatik liniyalar yoki PDB stanoklar)da foydalanish maqsadga muvofiq bo'ladi. Optimal yedirilish mezoni egri chiziqli bo'lib, yedirilish grafiklarining o'tish nuqtalari 1-4-5 orqali o'tadi (6.8-rasm).
   
7. 
   Teng yedirilish mezoni yedirilish grafiklarini /, 2, 3 nuqtalarida kesib o'tuvchi gorizontal chiziq bo'lib sex sharoitida yedirilish
   

8. 
   ko'rsatilgan qiymatga yetgandan so'ng ishni to'xtatib, asbobni yangi yoki qayta charxlangani bi­lan almashtirish zarur bo'ladi.