Keyin bir necha kun yoki bir necha hafta keyin payd

Ish joyida elektromagnit nurlanishni kamayishining asosiy 
sabablari. 
Zamonaviy kompyuterlarning nurlanish parametrlari asosan yo’l 
qo’yilgan darajadaligini tasdiqlovchi sertifikati bo’lishiga qaramay, EMM 
mavjudligi fakti yangi kompyuterni ishlatishdan oldin ish joyida uning 
elektromagnit xarakteristikalarini tekshirishni taqozo etadi, darajaning 
ortiqligi aniqlangan taqdirda, muhofazalovchi filtr yoki ekran o’rnatish 
zarurati tutiladi. 
Ekranlashtirish effekti shu bilan o’zgaruvchan EMM ekran 
qalinligida o’tkazgich materiallar yordamida to’lqinlanuvchi toklarni 
yuzaga keltiradi, uning magnit maydoni ta`sir qiluvchi maydonga nisbatan 
qarama-qarshi yo’nalgan bo’lib, oqibatda natijaviy maydon arzimagan 
ichkariga kirib, ekrandan tez yo’qola boradi. Tajribada ekran qalinligi 
tanlanganida odatda maydonni ichkarisiga kirishni xarakterlaydigan 
kattalikni 100 marta kichiklashtirilgan ifodasidan foydalaniladi: 




f
/
1
/
2



---

480 
bu yerda ω - burchak chastota, ω= 2πf, f- aylanma chastota, Gs; 
μ - ekran materialining magnit singdiruvchanligi, Gn/m; u- 
ekran materialining elektr singdiruvchanligi, Sm/m. 
Yuqori chastotali EMM ichkariga singdiruvchanligi juda kichik, 
misol uchun misda u millimetrning o’ndan birini tashkil etadi. Bu formula 
yaxlit ekran uchun xaadoniydir. Lekin yaxlit ekrandan foydalanilganda 
EMM kamayishi bilan, yorug’lik oqimini yo’li to’sib qo’yiladi. Shuning 
uchun monitor ekranidan nurlanish darajasini pasaytirish maqsadida 
to’rsimon ekranlardan foydalaniladi, ular yaxlit ekrandan farqli o’laroq, 
yomon ekranlashtiruvchi xossaga ega bo’lib, oqim zichligi quvvatini 20-
30 dB (100-1000 marta) kamayishiga olib keladi. Zamonaviy monitorlarda 
shunday ekranlashtiruvchi filtrlar kompyuterning konstuktsion elementi 
sifatida foydalaniladi. 
Xar qanday sharoitda ish joyida monitor sifatidan qat`iy nazar, 
maydon insensivligi minimal bo’lgan masofada joylashtirilishi kerak. 
Buning uchun ekranni cho’zilgan qo’lchalik masofada, ya`ni 70-80 sm da 
joylashtirish kifoya. Bu shu bilan tushuntiriladiki, foydalanuvchi EMM 
manbai bo’lmish kompyuterning yaqin zonasida, yoki R≤λ/2π ifoda bilan 
aniqanadigan induktsiya zonasida joylashgan, bu yerda K - manbadan 
bo’lgan masofa, λ- to’lqin uzunligi, bu zonada maydonning magnit tashkil 
etuvchisi manbadan bo’lgan masofaning kvadratiga teskari proportsional 
ravishda (H= R
2
), kamayib boradi, (elektr tashkil etuvchisi esa yanada 
tezroq kamayadi, ya`ni manbadan bo’lgan masofaning kubiga teskari 
proportsional ravishda E=R
3
) . 
Elektr maydon kuchlanganligini va magnit induksiyani 1995 va 
undan keyingi yillardagi ekrandan 50 sm. masofadagi o’lchamlari odatda 
me`yordadir, yon va orqa yuzalardagi magnit maydon intensivligi 
ko’pincha yo’l qo’yilgan qiymatlardan 5-2000 Gs chastota diapazonlarida 
ortib ketadi. Bu maydon manbai bo’lib kompyuterning orqa yoki yon 
tomoniga joylashgan yuqori voltli chiziqli transformator hisoblanadi, 
korpus devorlari (eng yangi modifikatsiyada ko’zda tutilgan bo’lishi 
mumkin) nurlanishni ekranlashtirmaydi. Shuning uchun bir necha 
kompyuter joylashgan honada bir kompyuter videomonitorining orqa 
yuzasi bilan ikkinchinig ekrani orasidagi masofa 2 m dan kam bo’lmasligi 
kerak, yon yuzalari orasidagi masofa esa -1.2 m dan kam bo’lishi kerak 
emas. Bunday masofa kompyuterlarning bir-biriga ta`sirini xam cheklaydi. 
Xavfsizlik nuqtai-nazaridan, kompyuterlarni hona perimetrida bir-birini 
orqasidan emas, devor bo’ylab joylashtirish tavsiya etiladi. 

---

481