Kiberxzavfsizlik (sohalar bo‘yicha) ta’lim yo‘nalishi talabalari uchun individual loyihani bajarish va rasmiylashtirish bo‘yicha


Fayl boshqaruvi, fayl turlari, fayl tizimi, fayl atributlari


Download 0.81 Mb.
Pdf ko'rish
bet12/25
Sana19.06.2023
Hajmi0.81 Mb.
#1601190
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   25
Bog'liq
1685028146 (1)

1. Fayl boshqaruvi, fayl turlari, fayl tizimi, fayl atributlari. 
1.1 Fayl tizimi 
OTning asosiy vazifalaridan biri diskda saqlangan ma'lumotlar bilan 
ishlashda foydalanuvchiga qulaylik yaratishdir. Buning uchun OS saqlangan 
ma'lumotlarning fizik tuzilishini Norton Commander kabi yordamchi dasturlar 
ko'rsatadigan katalog daraxti sifatida qo'llaniladigan, foydalanuvchilar uchun 
qulay bo'lgan mantiqiy model bilan almashtiradi. Far menejeri yoki Windows 
Explorer. Ushbu modelning asosiy elementi fayl bilan bir xil fayl 
tizimi umuman olganda, uni ham mantiqiy, ham jismoniy tuzilish bilan 
tavsiflash mumkin. 


20 
Fayl tizimi nima ekanligini tushunish uchun o'xshashlikdan foydalanish 
yaxshidir. Tasavvur qiling -a, qattiq disk rangli kubiklarni o'z ichiga olgan quti. 
Bu kublar qismlardan iborat turli xil fayllar deb nomlangan cheklangan hajmli 
hujayralarda saqlanadi klasterlar... Ularni uyaga yig'ish yoki joylashtirishning 
ma'lum tartibiga ega bo'lish mumkin. Shunday qilib, agar bu shartli kublar 
tartibsiz qoziqda emas, balki qandaydir mantiqqa muvofiq saqlansa, biz fayl 
tizimining ma'lum analogi borligi haqida gapirishimiz mumkin. 
Fayl tizimi ma'lumotlarni diskda saqlash tartibini va ularga kirish 
tamoyillarini belgilaydi, lekin ko'p jihatdan fayl tizimining turi axborot 
tashuvchilar turiga bog'liq. Ma'lumki, faqat ma'lumotlarning ketma-ket 
bloklarini yozishni qo'llab-quvvatlaydigan magnit lenta uchun faqat 
ma'lumotli klasterlarga ketma-ket kirishga ega bo'lgan bitta darajali fayl tizimi 
mos keladi va zamonaviy SSD disk uchun-har qanday ko'p darajali tasodifiy. 
fayl tizimiga kirish: 
Ma'lumot bloklarini saqlash ketma -ketligi printsipiga ko'ra, biz ko'rib 
turganimizdek, fayl tizimlarini fayl bo'laklari bo'lgan klasterlarni saqlaydigan 
tizimlarga bo'lish mumkin. izchil yoki o'zboshimchalik bilan... Darajalarga 
kelsak, ular bo'yicha FSni ajratish mumkin bir darajali va daraxtga 
o'xshash(ko'p darajali). 
Birinchi holda, barcha fayllar bitta tekis ro'yxat sifatida, ikkinchisida - 
ierarxik ro'yxat ko'rinishida ko'rsatiladi. Bunday holda, joylashtirish darajasi, 
qoida tariqasida, cheksizdir va tarmoqlanish faqat bitta (UNIXda "ildiz") yoki 
bir nechta ildiz kataloglaridan (Windows mantiqiy disklari) keladi. 


21 
1 – rasm. Fayl sistemasi ierarxiyasi namuna 
Fayl tizimlarining o'ziga xos xususiyatlari, shuningdek, ma'lumotlar 
strukturasini buzilishlardan himoya qiluvchi turli mexanizmlarning 
mavjudligini ham o'z ichiga olishi mumkin. FSning chidamliligini 
ta'minlashning eng zamonaviy mexanizmlaridan biri bu kesish... Bu maxsus 
xizmat fayllariga (ular "jurnallar" yoki "jurnallar" deb nomlanadi) fayllar bilan 
bajariladigan barcha amallarni yozish imkonini beradi. 
Jurnal bo'lishi mumkin to'liq, har bir operatsiya uchun zaxira nusxasi 
nafaqat klasterlar holatini, balki yozib olingan barcha ma'lumotlarni ham 
yaratadi. Bunday jurnal ko'pincha turli xil ma'lumotlar bazalari uchun 
ishlatiladi, lekin u tizimni sezilarli darajada sekinlashtiradi va jurnallar hajmini 
oshiradi (aslida jurnallar saqlanadi) to'liq zaxira butun fayl tizimi barcha 
ma'lumotlar bilan). 
Juda tez -tez qayd qilinadi faqat mantiqiy operatsiyalar va (ixtiyoriy) 
fayl tizimi klasterlarining holati. Ya'ni, jurnalga yoziladigan yagona narsa, 
aytaylik, 52KB hajmli "file.txt" nomli fayl falon klasterlarga yozilgan. 


22 
Jurnalda 
faylning 
o'zi 
ko'rinmaydi. 
Bu 
yondashuv 
ma'lumotlar 
takrorlanishining oldini oladi, fayllar bilan ishlash jarayonlarini tezlashtiradi 
va jurnalning hajmini sezilarli darajada kamaytiradi. Jurnalni yuritishning bu 
usulining yagona kamchiligi shundaki, xatolik yuz berganda, yozilgan 
ma'lumotlar yo'qolishi mumkin (chunki uning nusxasi yo'q), lekin fayl 
tizimining holati funktsional bo'lib qoladi. 

Download 0.81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   25




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling