Кимёвий технология асосий жараён ва курилмалари

Узлуксиз ишлайдиган идеал аралашиш реакторлари. Идеал аралашиш реакторларида материал µажмининг µамма нуқталарида ва вақт ўтиши билан концентрациялар ўзгармасдир. Бундай турдаги реакторлар учун с - диаграмма 9.8-расмда келтирилган.
Р асмдан кўриниб турибдики, бундай қурилмаларда концентрация бошланғич қиймат с_А дан охирги концентрация с_А=с_ох га бир зумда тушади. Ушбу µолат, биринчи даражали реакциялар учун моддалар ўзаро таъсир вақти ва реакторнинг ишчи µажми ушбу тенгламалардан топилади:
(9.60)

бу ерда х_ох - қурилмадаги модда концентрацияси (с_А=с_ох); V_ -  вақт ичида қайта ишланган µажм.

Маълумки, идеал аралашиш қурилмалари жуда кичик фойдали иш коэффициенти билан характерланади. Демак, бошқа шароитлар бир хил бўлганда, унинг µажми максимал қийматга эга.

Идеал аралашиш реакторлар каскади. Идеал аралашиш қурилма-ларининг фойдали иш коэф-фициентини ошириш мақсадида улардан каскад қилинади (9.19-расм).
Каскаддаги реакторлар сонини аниқлаш учун график усулидан фойдаланиш мақсадга мувофиқ (9.10-расм). Биринчи даражали реакция учун биринчи реакторда бошланғич айланиш даражаси х_б дан х₁ гача ошади. Унда, abc учбурчакдан:
(9.61)

бу ерда w=x/ - реакция тезлиги; tg - bc чизиғининг реакция тезлиги ўқига қиялиги;

Нуқта b дан абсцисса ўқи билан кесишгунча тўғри чизиқ ўтказиб, концентрация х₁ ни топамиз. Шу нуқтадан тезлик эгри чизиғи билан кесишгунча вертикал чизиқ ўтказиб d нуқтани аниқлаймиз. ¥осил қилинган d нуқтадан  бурчак остида абсцисса ўқи билан туташгунча тўғри чизиқ ўтказиб х₂ топамиз. Худди шуни бир неча марта қайтарсак, х_б-х_ох ораликда синиқ, поғонали чизиқ µосил бўлади.

Синиқ чизиқдаги поғоналар сони каскаддаги реакторлар сонини билдиради. Графикдаги  бурчак қуйидагича аниқланади:



(9.62)
Лекин, = V_a/V_ , демак

Одатда, µисоблашларни ўтказиш учун V_ нинг қиймати берилган бўлади. V_a нинг қиймати эса, танлаб олинади, сўнг поғонали синиқ чизиқ қурилади ва ундан каскаддаги реакторлар сони топилади.