REJA - Born-Oppenheimer yaqinlashuvi
- doirasida
- Ab initio termini «birlamchi prinsiplardan» ma’nosini anglatadi. Rus tilida chiqadigan ilmiy adabiyotlarda bunday hisoblash usullariga noempirik usullar deb ham ataladi.
- Har qanday ab initio usulining vazifasi shundan iboratki, berilgan kristall strukturaga ega bo’lgan kimyoviy birikmaning fizik va kimyoviy xossalarini qo‘shimcha empirik ma’lumotlarsiz nisbatan aniq va kam kompyuter vaqtini sarflab hisoblashdir.
- Umuman olganda kvant-kimyoviy ifodalashlar barcha zarrachalarga, Jumladan elektronlar va yadrolarga ham taalluqli bo’lishi kerak. Lekin amaliyotda Bom-Oppengeymer yaqinlashuvi ishlatilib, unda yadroning harakati hisobga olinmaydi, elektronlar qo‘zg‘almas yadrolar tizimi hosil qilgan potensialda harakatlanadi deb olinadi.
- Fock operatori (He uchun misol)
- Xartri-Fok Rutan tenglamalari
- Umuman olganda molekula uchun Shredingerning elektron tenglamasini Xartri-Fok usulida yoki elektron korrelyatsiyasini hisobga oluvchi biror usul yordamida faqat fizika va matematika qonunlari asosida taqriban yechish mumkin. Buning uchun kunda mental fizik konstantalar, atom yadrolarining soni va xilini bilish kerak. Lekin ommaviy hisoblashlar uchun bu juda murakkab yo‘l va amaliyotda boshqacha yondashiladi. Avvalo Bom-Oppengeymer yaqinlashuvi qo‘llanilib, molekulaning strukturasi yadro koordinatalari ko‘rinishida beriladi.
- Xartri-Fokning noempirik usuli va uning elektron korrelyatsiyasini turli usullarda hisobga olgan kengaytmasi qator kompyuter dasturlarida amalga oshirilgan va bugungi kunda keng tarqatilmoqda. Bular GAUSSIAN, GAMESS, CADPAC, CRYSTAL, HYPERCHEM dasturlaridir
Do'stlaringiz bilan baham: |
