Kimyoviy bog’lanish xossalari elektromanfiylik

---

Zomin tumani 25-maktab Alimqulov Sirojiddin 
1 
KIMYOVIY BOG’LANISH XOSSALARI 
Elektromanfiylik – bir atom boshqa bir element atomidan elektronlarni tortib olishiga 
aytiladi. 
Har bir element tashqi qavatdagi elektronlar sonini 8 taga yetkazishga yoki inert 
gazlarning elektron konfiguratsiyasiga o’xshatishga intiladi. 
M; 
NaF da
11
Na = 2, 8, 1 elektron konfiguratsiyasi 3s
1
bilan tugaydi.tashqi qavatda 1 elektron bor 
u 8 taga yetkazish uchun 7 ta elektron yetishmaydi.u 7 ta elektron olgandan osongina 1 ta 
elektron berib keyingi qavatni ochib barqaror atomga aylanadi 
9
F = 2, 7, elektron konfiguratsiyasi 2s
2
2p
5
bilan tugaydi.tashqi qavatda 7 ta elektron 
bor 8 taga yetkazish uchun 1 ta elektron yetishmaydi.u NEM qiymati yuqori bo’lgani uchun 
barcha atomlardan 1 ta elektron tortib olib tashqi qavatini elektronlar bilan to’ldirib 
barqaror atomga aylanadi. 
Bog’ uzunligi–ikki yadro orasidagi masofa bo’lib nanometrlarda o’lchanadi. 
1 nm=1∙10
-9
m 
Bog’ uzunligi atom radiusiga bog’liq bo’ladi
a)elementlarni atom radiusi kattalashgan sari bog’ uzunligi ortadi. 
M; 
HF - HCl - HBr – HJ 
0,092-0,128-0,142-0,162
b) bog’ uzunligi ikkita atomni bog’lovchi elektron juftlar soniga ham bog’liq 
M; 
N≡N - O=O – F-F qatorida bog’ uzunligi ortadi. 
Bog’lanish energiyasi – atomlar orasidagi bogni uzish uchun kerak bo’lgan minimal 
energiya. 
Bog’lanish energiyasi bog’ uzunligiga teskari proporsional bo’ladi. 
Bog’ uzunligi qancha katta bo’lsa bog’lanish energiyasi shuncha kichik bo’’ladi. 
Bog’larni to’yinuvchanligi – cheklangan miqdorda bog’ hosil qilish 
M; H
3
yoki CH
5
bo’lmaydi balki H
2
va CH
4
holatda bo’ladi. 
Sabab; H=1s
1
to’yinishi uchun 1 ta elektron yetishmaydi 
CH
4
da C=2s
2
2p
2
to’yinishi uchun 4 ta elektron yetishmaydi shuning uchun 4 ta 
vodorod atomini biriktirib oladi