Kimyoviy texnologiya” fakultеti “neftkimyo sanoati tеxnologiyasi” kafеdrasi Himoyaga ruxsat etildi

d


G

z

n
quvur diametri d=25x2 mm. 

45
00054

,
0
15000

021
,

0

14
,

3

0
,

6

4











z

n
Ushbu misolda muhitlarning fizik-kimyoviy xossalari bir-biridan kam farq 

qilgani uchun 3-3 jadvaldan turbulent rejimga mos minimal issiqlik o’tkazish

koeffistientini tanlab olamiz: 


К

м

Вт

К

мах



2
800

Bunda, taxminiy issiqlik almashinish yuzasi quyidagi son qiymatga teng bo’ladi: 

2
.

max

8
,
56

800
8

,

40
1822650

м

K

t

Q

F

лог

yp









3-4 jadvaldan ko’rinib turibdiki, ushbu R

tax
=56,8 m

2
ga to’g’ri keladigan issiqlik 
almashinish qurilma qobiqining diametri 600-800 mm dir. Shunga alohida e’tibor berish

---

kerakki, faqat ko’p yo’lli 2 = 4 yoki 6 bo’lgan issiqlik almashinish qurilmalaridagina p/g 

parametri 50 ga yaqindir.
Ko’p yo’lli issiqlik almashinish qurilmalarida o’rtacha temperaturalar farqi 
biryo’lliklarnikiga qaraganda birmuncha kam. Bunga sabab, issiqlik tashuvchi
agentlarning o’zaro aralash harakatidir. Shuning uchun o’rtacha temperaturalar farqi 
uchun tuzatma qiymatini quyidagicha topamiz:
216

,
0

20

5
,

112

20
40

2

1
2

2













b

b

b

o

t

t

t

t

P

044
,

2

216
,

0

625
,

3

1
216

,
0
1

ln
1

625

,
3

1

1
ln

1

76
,

3

1
625

,
3
1

625
,

3

20
40

20

5
,

112

2
2

2

2
2

1



























































P


R

P

R

R

t

t

t

t

R

o

o

o

b


























813
,

0

]
76

,

3
625

,
3
1

216
,

0

2
[

76

,
3

625

,
3

1

216
,

0

2
ln

044

,
2

76

,
3

1

2
1

2

ln
1












































R

P

R

P


C


t

t

t

yp

yp
0
log

.
2

,

33
813

,
0
8

,
40
















Taxminiy issiqlik almashinish yuzasi hisoblab topilgan tuzatma qiymati bilan

quyidagiga teng bo’ladi: 
2
log

.
max

7
,
68

800
2

,

33
1822650

м

K

t

Q

F

yp










Endi, quyidagi variantlarni aniqlovchi hisoblash maqsadga muvofiqdir.

1 K: D = 600 mm; d = 25 x 2 mm;z= 4; n/z = 206/4 = 57,5;

2 K: D = 600 mm; d - 20 x 2 mm; z = 6; p/z= 316/6 = 52,7;

3 K: D = 800 mm; d= 25 x 2 mm; z - 6; p/z = 384/6 = 64,0;
5. Issiqlik o’tkazish yuzasini aniqlovchi hisobi.


Variant 1K:

---

42
,

3
662

,
0
00054

,
0

4190

Pr
13081

00054
,
0

5
,

51

021
,

0

14
,

3

0
,

6

4
4

Re

1
1

1

1
1

1

1













































c

z

n

d

G
Quvurlar ichida turbulent harakat qilayotgan oqim uchun issiqlik berish 

koeffistienti formulaga binoan quyidagiga teng:


 



К

м

Вт









2

4

,
0

8

,
0

1

2300
42

,

3
13081

023
,
0

021
,

0

662
,

0


t, va t

2
temperaturalarning farqi kichik (


1

ur

= 33,2°C) bo’lgani uchun (Rg/Rg
d
) 

tuzatmani hisobga olmasa ham bo’ladi.

«Nakatka» quvurli issiqlik almashinish qurilmalari uchun issiqlik berish 
koeffistienti Nu / Nu
sil

nisbati orqali topiladi.

Quvurlararo bo’shliqdagi to’siqlar orasidagi oqimning ko’ndalang kesim yuzasi 
S
trab

=0,045 m

2
. Unda, 

15064
000804

,
0
045

,
0

025

,
0

8

,
21

Re

2







44
,

5

618
,

0

000804
,

0

4180
Pr

2






formulaga binoan quvurlararo bo’shliqda harakat qilayotgan suyuqlik va quvur devori 

orasida issiqlik berish koeffistienti quyidagicha hisoblanadi:

 



К

м

Вт









2

36

,
0

8

,
0

2

3505
44

,

5
15064

24
,
0

025
,

0

618
,

0


Ma’lumki, ikkala issiqlik tashuvchi agentlar ham kichik konstentrastiyali. 

Shuning uchun, jadvalga binoan quvurning ikkala tomonini ifloslanishini bir xil, ya’ni

g

ifd1
= g

nfa2

= 1/2900 m
2
-K/Vt. Issiqlik tashuvchi agentlar korrozion aktiv bo’lishi 

quvurlar zanglamaydigan po’latdan yasalishini taqozo etadi. Zanglamaydigan po’lat

quvurning issiklik o’tkazuvchanlik koeffistienti 

p

= 67,5 Vt/(m-K) ga tengdir. Quvur 

devori va iflosliklar qatlamlarining termik qarshiliklarining yig’indisi ushbu yo’l bilan

topiladi: 


Вт

К

м









2

000804

,
0

2900

1
2900

1
5
,

17
002

,
0




---

Unda issiqlik o’tkazish koeffistienti 

К

м

Вт

К








2
625

000804
,
0

3505
1

2330

1
1

ga teng bo’ladi.

Zarur issiqlik almashinish yuzasi ushbu tenglamadan aniqlanadi: 
jadvaldan ko’rinib turibdiki, tanlangan qatordan quvurlarning uzunligi 6,0 m li va
nominal yuzasi F- 97 m
2
bo’lgan issiqlik almashinish qurilmasi to’g’ri keladi. Shunda, 

issiqlik almashinish yuzasi bo’yicha zahira




%
4

,

16
4

,

83
%

100

4
,

83

97









Issiqlik almashinish qurilmasining massasi M

1K
=3130 kg ga teng


Variant 2K. Xuddi shunday hisoblar quyidagi natijalarni beradi:

Re, = 16777; a, = 3720 Vt/(m

2

-K);

Re

2
= 11308; a


2
= 3657 Vt/(m


2

-K);

K = 744 Vt/(m

2

-K); F = 74,1 m

2
jadvaldan ko’rinib turibdiki, quvurlarining uzunligi 4,0 m li issiqlik almashinish 

qurilmasining issiqlik almashinish yuzasi bo’yicha zahirasi (



< 10%) kamlik qiladi, 
ya’ni to’g’ri kelmaydi. Quvurlarining uzunligi 6,0 m bo’lgan issiqlik almashinish
qurilma yuzasi 119 m
2
bo’lsa ham 1K variantniki oldida afzalligi yo’q, chunki u katta 

massaga ega (M

2K
=3380 kg) va uning gidravlik qarshiligi juda katta.


Variant ZK.Hisoblashnatijalari:

Re,= 10540; a, = 1985 Vt/(m

2

-K);

Re

2

= 9694; a

2

= 2707 Vt/(m

2

-K);

K = 596 Vt/(m

2

-K);F = 92,4 m

2
jadvaldan ko’rinib turibdiki, quvurlarining uzunligi 4,0 m, nominal yuzasi F

zk
=121 m

2
bo’lganda zahira 


= 30,9%. Demak, zahira bo’yicha to’g’ri keladi. Massasi 3950 kg, 

ya’ni 1K variantnikiga qaraganda ko’proqdir. Ammo, quvurlarining uzunligi 1 barobar
kam. Undan tashqari, u ixcham va quvurlararo bo’shliqdagi gidravlik qarshilik kamroq 
bo’ladi. Quvurlar uzunligani yanada kamaytirish maqsadida yana bir 4K variantni ko’rib
chiqish mumkin. 


Variant4K. D = 800 mm; d
e
=20x2 mm; z=6; n/z=103. 

---

Hisoblash natijalari: 

Re

1

=8560; a

1

= 2030 Vt/(m

2

-K);

Re

2

= 7754; a

2
= 2947 Vt/(m


2

-K);

K = 611 Vt/(m

2

-K); F= 92,3 m

2
jadvaldan ko’rinib turibdiki, quvurlarining uzunligi 3,0 m, nominal yuzasi F

4K
=116 m

2
va zaxirasi 


= 28,5% bo’lgan issiqlik almashinish qurilma to’g’ri keladi. Uning 

massasi M
4K
=3550 kg, bu esa ZK variantnikidan 400 kg ga engilroq.