Kimyoviy texnologiyaning turli jarayonlar boʻyicha moddiy va issiqlik balanslarini tuzish

O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, FAN VA INNOVATSIYALAR vazirligi
Islom Karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti
“Elektronika va avtomatika» fakultetI
“Ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish» kafedrasi

“Kimyoviy texnologiyaning jarayonlari va qurulmalari” fanidan
MUSTAQIL ISH
Bajardi: 3 kurs sirtqi
11SA -21 TJA (o‘zb) guruhi talabasi
­­__________________________





Qabul qildi:­­­­­­­_______________­­­­­­__
Toshkent 2023
Kimyoviy texnologiyaning turli jarayonlar boʻyicha moddiy va issiqlik balanslarini tuzish
Reja:
1. Zamonaviy kimyoviy texnologiya
2. Kimyoviy jarayonning moddiy va issiqlik balanslari
3. Kimyo sanoatida texnika rivojlanishining asosiy yo‘nalishlari.
4. Kimyoviy reaksiyalarning material va issiqlik balanslarini tuzish tamoyillari.
Zamonaviy kimyoviy texnologiya turli materiallarni maydalash, maydalash, tashish bilan bog'liq. Ulardan ba'zilari qayta ishlash jarayonida aerozol shakliga aylanadi, hosil bo'lgan chang ventilyatsiya va texnologik gazlar bilan birga atmosferaga kiradi. Hozirgi vaqtda ishlab chiqarishda qo'llaniladigan kimyoviy texnologiya asoslarini ko'rib chiqing.
Zamonaviy ishlab chiqarishda nam usul sanoat gazlarini turli xil to'xtatilgan zarrachalardan tozalashning eng samarali va oddiy turlaridan biri hisoblanadi. Gazlarni nam tozalash bilan bog'liq kimyoviy texnologiya jarayonlari va qurilmalari bugungi kunda nafaqat mahalliy, balki xorijiy sanoatda ham talabga ega. To'xtatilgan zarrachalarga qo'shimcha ravishda, ular mahsulot sifatini pasaytiradigan gazsimon va bug'li komponentlarni ushlab turishga qodir.
Bunday qurilmalarning qadoqlangan ichi bo'sh, ko'pikli va pufakchali, turbulent va markazdan qochma turlariga bo'linishi mavjud. Parchalanuvchi rotor va maxsus hidoyat qanotlari bilan jihozlangan statordan iborat. Suyuqlik nozullar orqali aylanadigan rotorga beriladi. Stator va rotor halqalari o'rtasida harakatlanadigan gaz oqimi tufayli u alohida tomchilarga eziladi, buning natijasida gazlarning tutilgan suyuqlik zarralari bilan aloqasi kuchayadi. Markazdan qochma kuchlar tufayli chang apparatning devorlariga tashlanadi, keyin undan chiqariladi va tozalangan gazsimon moddalar keyingi apparatga kiradi yoki atmosferaga tashlanadi.
 

Kimyoviy texnologiya - tabiiy xom-ashyo, sanoat chiqindilari, shuningdek, sintetik yarim mahsulotlarni kimyoviy yoʻl bilan qayta ishlab, isteʼmol mahsulotlari va ishlab chiqarish vositalariga aylantirishning iqtisodiy va ekologik jihatdan qulay usullari va jarayonlari haqidagi fandir.

Kimyoviy texnologiya usullari va jarayonlarining fizik-kimyoviy sharoitlarini tekshirish, texnologik jarayonlarning sxemalarini ishlab chiqish, asbob va uskunalarning tuzilishi va ularni tayyorlash uchun zarur materiallarni aniqlash Kimyoviy texnologiyaning vazifasidir.
Har qanday Kimyoviy texnologiya jarayonining asosiy elementlari — xom-ashyo, energiya, asbob va uskunalardir. Kimyo, metallurgiya, qurilish materiallari, yoqilgʻi, toʻqimachilik, kon, oziq-ovqat va boshqa sanoat tarmoqlarida Kimyoviy texnologiya usullaridan foydalaniladi.
Kimyoviy texnologiya tayyor mahsulot olish maqsadida xom-ashyo va yarim mahsulotni tayyorlash, uning holati, xossalari, shaklini maʼlum ishlab chiqarish vositalari yordamida oʻzgartirish usullari va jarayonlarini oʻrganadi.
Kimyoviy texnologiya anorganik moddalar texnologiyasi (kislota, ishqor, soda, tuz, mineral oʻgʻitlar va boshqalar...) va organik moddalar texnologiyasi (sintetik kauchuk, plastmassa, kimyoviy tolalar, boʻyagich moddalar, spirt, organik kislotalar va boshqa sanoati) ga boʻlinadi.
Oddiy reaksiyalarda reaktorda ajralib shiqgan yoki yo'qotilgan (endotermik jarayonlarga) issiqlik Qp chigayotgan aralashma massa konsentratsiyasi Cr ga yoki kirayotgan asosiy modda konsen-tratsiyasi va uning o'tish (o'zgarish) darajasiga C v)X proporsional bo'ladi:
Bu material balans tenglamasi nostatsionar rejimda (jarayon parametrlari reaktor uzunligi bo‘ylab va vaqt bo'yichaham o'zgaradi)
ideal siqib chigaruvchi reaktorlarda reagentlar oqimining matematik ifodasidir.