Kirish 2 I. Bob. Axborot tushunchasiva uni turlari. Axborot xavfsizligi 4

MUNDARIJA

KIRISH 2

I.BOB.AXBOROT TUSHUNCHASIVA UNI TURLARI. AXBOROT XAVFSIZLIGI 4

1. 
   Axborot tushunchasi va uning turlari. Axborotni olish, saqlash va
   

qayta ishlash yo'llari 4

2. 
   Axborot xavfsizligi tushunchasi va axborot xavfsizligini
   

ta’minlash usullari 6

II.BOB. AXBOROT XAVSIZLGI VA UNI HIMOYALASH. MATNLARNI SHIFRLASH VA DESHIFRLASH 11

1. 
   Qadimda axborotlarni kodlash. Kodlash usullari 11
   
2. 
   Matnlarni shifrlash va deshifrlash 15
   
3. 
   Matnlarni shifrlash va deshifrlashga oid dastur loyihasi 18
   

XULOSA 26

FO YD AL ANILG AN AD ABIY OTLAR 27

ILOVALAR 28

KIRISH.

Vatanimizning kelajagi xalqimizning ertangi kuni, mamlakatimizning jahon hamjamiyatidagi obro’-e’tibori awalambor farzandlarimizning unib-o’sib, ulg’ayib, qanday inson bo’lib hayotga kirib borishiga bog’liqdir. Biz bunday o’tkir haqiqatni hech qachon unutmasligimiz kerak. Ko’pgina masalalami hal qilish jarayonida axborot hajmi behisob bir majmuaga aylandi, hamda bu axborotlami yig’ish va uzatish vositalarini yaratish, ulami vaqtida qayta ishlab, boshqarish uchun zarur bo’lgan choralami belgilab chiqish kerak bo’ladi. Ko’pchilik vazifalami bajarishda boshqarish jarayonini takomillashtirish, axborot tizimini joriy etish, mutaxasislami kompyuterda ishlashga o'rgatish muhim ahamiyatga ega. Hozirgi kunda kompyuter texnologiyalari kirib bormagan soha deyarli uchramaydi. Kompyuter texnologiyalardan nafaqat hisoblash ishlarini olib borish uchun balki, hayotga tadbiq qilinadigan dasturiy tizimlar, rasm va video tasmalami qayta ishlovchi, katta hajmli ma’lumotlami o’zida saqlovchi dasturlar yaratish, elektron tijorat uchun ham foydalaniladi.

Jamiyat taraqqiyotini yoshlar hayotida ishlab chiqarish milliy hamda umuminsoniy munosabatlarda zamonaviy qarash imkonyatlari kengaydi. Yoshlar ta’lim tarbiyasi bilan mashg’ul bo’ladigan ijtimoiy institutlar son va sifat jihatdan o’sdi. Mustaqillik yillarida axborot texnologiyalari sohasida juda katta o’zgarishlar yuz bermoqda, shu bilan bir qator bu yoshlarga keng imkoniyatlar yaratilmoqda. Ijtimoiy hayotning barcha sohalarida axbarot texnologiyalari har yerda jadallik bilan kirib kelmoqda va bilimlami oshishi jamiyat a’zolarini o’z ustlarida ko’proq ishlashga 'yangi-yangi o’zgarishlar bilan undashga olib kelmoqda. Respublikamizda jamiyatimizni axborotlashtirish maqsadida bir qancha qaror va qommlar qabul qilindi.Mustaqil respublikamizda yuz berayotgan siyosiy, iqtisodiy, ilmiytexnikaviy va madaniy o’zgarishlar Oliy ta’lim tizimida ham o’z aksini topmoqda.

Axborot texnologiyalari, kompyuter va dasturiy ta’minotlar insonlar bajaradigan ishlami yengillashtirish, samarali faoliyat yuritish, bilimlarga ega





bo‘lish uchun yaratiladi, yangi imkoniyatlar ochadi, bizdan yangi bilim va ko‘nikmaga ega boiishimizni talab etadi. Shu o‘rinda Kreyg Barretning so‘zlarini keltirish o‘rinli boiadi: "Mo‘jizani kompyuterlar emas, balki o‘qituvchilar yaratadi". Ya’ni, axborot texnologiyalari vositalari ta’lim sifatini oshirishga xizmat qilishi, bu jarayonda ular faqatgina bilimlami yig‘ish vositasi sifatida qatnashishi nazarda tutiladi.

Axborot texnologiyalari asrida dasturiy ta’minot o’mi beqiyos. Kundalik davomida foydalanadigan texnologiyalarimiz: kompyuter, planshet, uyali telefon (smartfon) va h.k. lar dasturiy ta’minot asosida ishlaydi. Dasturiy ta’minot bozor iqtisodiyotida katta foyda keltirmoqda.

Kurs ishining dolzarbligi. Ushbu kurs ishi hozirgi kunda kompyuterda berilgan masalalami dasturlash tillari orqali yechish, axborotlar xavfsizligi kabi vazifalami o’rganishga olib keladi.

Kurs ishini maqsadi: Microsoft Visual Studio 2012 dasturida yangi loyiha yaratish, axborot xavfsizligi , axborot tushunchasi, turlari,olish, saqlash va qayta ishlash yo'llari, uni himoya qilishning qadimgi va hozirgi kundagi usullari haqida ma’lumot berilgan.

Kurs ishini vazifalari:

о Axborot tushunchasi va uning turlari. Axborotni olish, saqlash va qayta ishlash yo'llarini o’rganish;

о Axborot xavfsizligi tushunchasi va axborot xavfsizligini ta’minlash usullari. о Visual Studio 2012 dasturida ConsoleApplication va WindowsApplication

oynalari bilan ishlash;

Kurs ishini obyekti: Visual Studio 2012 dasturi bilan yaqindan ishlash u haqida ma’lumot berish, amalda qo’llash.

Kurs ishining predmeti: Visual Studio 2012 dasturini keng targ’ib qilish.

Kurs ishinining tarkibi: Kurs ishiga kirish, 2 bob, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar, ilovalardan iborat.

II.BOB. AXBOROT XAVSIZLGI УА UNI HIMOYALASH. MATNLARNI

SHIFRLASH VA DESHIFRLASH.

1. 
   Qadimda axborotlarni kodlash. Kodlash usullari.
   

Inson borliqning bir qismi bo'lgani uchun doimo borliqning ta'sirini sezib

turadi. Bu ta'simi turli signallar (tovush, yorug'lik, elektomagnit, nerv va hokazo) ko'rinishida qabul qilamiz. Insonga uzluksiz ta'sir etib turuvchi axborotlarni analog axborotlar deb ataladi

Inson analog axborotlarni qayta ishlashi uchun uni biror qismini ajratib oladi

va tahlil qiladi. Tahlil qilish jarayonida axborotni qayta ishlash uchun qulay

bo'lgan ko'rinishga o'tkazadi. Bunda inson turli belgilardan foydalanadi. Masalan,

sizga ma'lum bo'lgan alifbo harflari insonga tushunarli bo'lgan tovushlami, nota

belgilari esa musiqiy tovushlami ifodalaydi. Bu belgilar yordamida insonga

eshitilayotgan, nutq yoki musiqani qog'ozga tushirish oson kechadi. Demak, inson

axborotlarni qayta ishlash uchun uni uzlukli ko'rinishga o'tkazar ekan. Axborotlarni

bu kabi uzlukli ko'rinishini diskret axborotlar deb ataladi.

Inson tomonidan ishlab chiqarilgan qurilmalar ichida analog axborotlar bilan

ishlaydiganlari ham, diskret axborotlar bilan ishlaydiganlari ham mavjud. Diskret

axborotlardan eng ko'p tarqalgani raqamli axborotlardir, ya'ni uzluksiz axborotning

raqamlar orqali ifodalangan ko'rinishidir. Analog signallar bilan ishlaydigan

qurilmalar analog qurilmalar, raqamli axborotlar bilan ishlaydigan qurilmalar

raqamli qurilmalar deb ataladi. Analog qurilmalarga televizor, telefon, radio,

fotoapparat, videokamerani, raqamli qurilmalarga shaxsiy kompyuter, raqamli *•

telefon, raqamli fotoapparat, raqamli videokamerani misol qilish mumkin.

Axborotlar ustida amallar bajarish qulay bo'lishi uchun aniq bir qoidalar asosida boshqa ko'rinishga o'tkazish jarayoni axborotni kodlash deyiladi. Axborotlarni kodlash insoniyat tomonidan faqat amallar bajarish qulay bo'lishi uchun emas, balki axborotni maxfly saqlash uchun ham qo'llanilgan.Kodlashning bu ko’rinishi shifflash deb ataladi.

Hayotda axborotni kodlashning ko'pdan-ko'p usullari mavjud. Birinchi kodlashni qo'llagan inson qadimgi Gretsiya sarkardasi Lisandro hisoblanadi. U axborotni




maxfiy saqlash, ya'ni kodlash uchun ma'lum bir qalinlikdagi "Ssital" tayoqchasini o'ylab topgan. Kodlashning bu usuli o'rin almashtirish usuli deb ataladi.





Main: "VATAN-ONA"

Kodlash natijasi:

VAOANNT - A