Kirish 3 kirish mavzuning dolzarbligi

Mundarija.

Kirish ………...3

I BOB. KSANTOPODSIMONLARNING TUZILISHI VA VAZIFASI
1.1 Ksantopodsimonlar- Xanthopodophyceae…………………………………………5
1.2

KIRISH 3

KIRISH
Mavzuning dolzarbligi. Bu bo‘lim vakillari har xil sharoitda keng tarqalgan bo’lib, chuchuk suv havzalarida ko‘proq uchraydi. Ular yashil suv- o‘tlariga juda o‘xshash. Shuning uchun ham ilgari bu bo‘lim vakillari yashil suvo‘tlariga qo‘shib o‘rganilgan. Hozir bir qancha muhim belgilarini hiso bga olib, u mustaqil bo‘lish sifatida ajratilgan. Eng muhim belgilari qatoriga quyidagi-lar ki radi: harakatchan vakillarida shakli va uzunligi har xil bo‘lgan ikkita xivchin bo‘lib, uzuni shoxlangan, qisqasi silliq bo‘ladi. Tuban tuzilgan vakillarining hujayra po‘sti periplastdan, ko‘pchilik turlarida nektindan, ba’zi vakillarida esa sellyulozadan tashkil topgan. Ba’z an ikki qatordan tashkil topgan hujayra po‘sti qum tuproqli bo‘ladi. Hujayraning yaltiroq sitoplazmasida bitta yoki ko‘p sonli juda ham mayda yadrosi, disksimon, plastinkasimon, yulduzsi-mon yoki kosachasimon xromatofora bo‘ladi. Xromatofora ko‘ pincha pirenoidsiz, ayrim hollarda pirenoid uchraydi. Xro- matoforada xlorofill «a», «s», ss va karotin hamda uch xil ksantofil: lyutein, violaksantin va neoksantin pigmentlari uchraydi. Bu pigmentlarning turli nisbatlarda qo‘shilishidan ularning rangi oqish sariqdan-qoramtir sariq, ba’zilari yashil va hatto havoranglarda bo‘lishi mumkin. Hujayrada kraxmal to‘planmay, balki yog‘ tomchilari, ba’zan volyutin va xrizolaminarin to‘planadi. Harakatchan vakillarida xromatoforning uch tomonida qizil ko‘zcha joylashadi. Monad shaklda gi vakillarining old qismida bitta yoki ikkita qisqaruvchan vakuolasi bo‘ladi. Hujayrada mayda kristallchalar tarzidagi tanachalar bo‘lib, ularning tabiati va ahamiyati haligacha aniqlanmagan.
Vegetativ ko‘payishi hujayraning teng ikkita bo‘linishi vositasida boradi. Jinssiz k o‘payishi zoosporalar yoki aplonosporalar hosil qilish yo‘li bilan sodir bo‘ladi. Jinsiy ko‘payishi ayon,ba’zi vakillarida izo yoki oogamiya. Noqulay sharoitda sista hosil qiladi.
Har xil xivchinlilarni sistemaga solishda (sinf va tar-tiblarga ajratishda) ularning tarixiy taraqqiyot davrlari a’tiborga olinadi. Evolyutsiya jarayonida ularda vegetativ tana turlicha shakllangan (monad, amyoboid yoki rizopodial, palmelloid, kokkoid, ipsimon, plastinkasimon va sifonsi-mon).