Kirish bob. Tibbiy biologik ma'lumotlarni tahlil qilish va qayta ishlash usullari, algoritmlari va tizimlarini tahlil qilish

3-bob. Tibbiy-biologik ma'lumotlarni qayta ishlash …………….
3.1. Tibbiy-biologik ma'lumotlarni qayta ishlash asosiy yo’nalishlari…
3.2. Tibbiy - biologik ma'lumotlarini statistik qayta ishlash usullari……
3.3. Klasterni aniqlashning oddiy algoritmi……………………………..
3.4. Guruh ichidagi o'rtacha ko'rsatkichlar algoritmi……………………
3.5. Tibbiyotda statistik ma'lumotlarning turlari………………………..


4-bob. Elektromobillarni tahlil qilish va qayta ishlash usullari va
algoritmlari ……………………………………………………………….
4.1. Biotibbiy ma'lumotlarni tahlil qilish va qayta ishlashni intellektuallashtirish ………………………………………………
4.2 Elektrokardiogrammaning xarakterli nuqtalarini ajratib ko'rsatish algoritmlari………………………………………….
4.3.Kardotsiklning amplituda va vaqt parametrlarini o'lchash.
Xulosa………………………………………………………83
Adabiyotlar…………………………………………………………….84

Kirish

Zamonaviy tibbiyot va sog'liqni saqlash taraqqiyotini asosan axborot texnologiyalari (АT) bilan aniqlanadi. Zamonaviy axborot texnologiyalari quyidagi umumiy, asosan birlashtirilgan vositalarni taklif etadi:

- global va mahalliy tarmoqlar;
– multimedia muhitiga ega shaxsiy kompyuterlar;
– ma’lumotlar bazalari, grafik tizimlar va avtomatlashtirilgan tibbiy ish joylarini ishlab chiqishning boshqa vositalari;
– diagnostika va davolash uchun kompyuter tizimlari va uskunalari;
– tibbiy asbob-uskunalar uchun mikroprotsessor modullari.
Butun axborotlashtirish jarayoni shifokorlarga bir-biri bilan muloqot qilish, tibbiyot bilimlari va texnologiyalari arxivlari va kutubxonalariga kirish, ishlayotgan asbob-uskunalar bilan bevosita ish joyidan va aniq vaqt rejimida oʻzaro aloqada boʻlish imkonini beruvchi yagona tibbiy axborot makonini yaratishga qaratilgan [1,2]. .
Sog'liqni saqlashni axborotlashtirishning rivojlanishi tibbiy bilimlarning jamoatchilik mulkiga aylanishiga olib keladi. Unda tibbiy - biologik axboroti sohasidagi tadqiqotlar alohida o'rin tutadi.
Tibbiyotda tibbiy - biologik malumotlarni (TBM) tahlil qilish va qayta ishlash) quyidagi turlarga bo'linadi: tibbiy eksperimental ma'lumotlarni, klinik kuzatishlarni va biotibbiyot signallarini tahlil qilish va qayta ishlash.
Tibbiy tadqiqotlarda tajriba yordamida olingan ma'lumotlar va klinik kuzatishlarni tahlil qilishning asosiy matematik apparati, shuningdek, olingan matematik natijalarni ro’yhatga olishning asosiy matematik apparati statistik tahlil usullari hisoblanadi. Matematik apparat diagnostik maqsadlarda, tasniflash muammolarini hal qilishda va yangi ilmiy farazlarni o'rnatishning yangi qonuniyatlarini izlashda keng qo'llaniladi. Statistik dasturlardan foydalanish statistik tahlilning asosiy usullari va bosqichlarini: ularning ketma-ketligi, zarurligi va etarliligini bilishni talab qiladi [3].
Statistik usullarni bilish va ularni qo'llash qobiliyati nafaqat tibbiy - biologik ma'lumotlarini tushunish uchun, balki sog'liqni saqlashning istalgan sohasida samarali ishlash uchun ham zarurdir. Bunday bilimlar biologik, klinik va laboratoriya ma'lumotlarini tushunish va talqin qilish uchun ularning o'zgaruvchanligi tufayli juda muhimdir. Shu bilan birga, fiziologik parametrlar qiymatlarining tasodifiy tebranishlarini, kuzatish xatosi ehtimolini va asboblar ko'rsatkichlarining har-hilligini hisobga olgan holda laboratoriya sinovlari va klinik kuzatishlar va o'lchovlar natijalarini sharhlash kerak bo’ladi.
Sog'liqni saqlash va klinik tibbiyotda klinik diagnostika, alohida bemorda kasallikning borishini bashorat qilish, unga davolash usulini tanlash va boshqalar kabi masalalar bo'yicha qaror qabul qilishda ko'pincha turli statistik tushunchalardan foydalaniladi [4,5].
Taklif etilayotgan ishda asosiy e'tibor statistik usullarni tashkil etuvchi formulalarni batafsil ko'rsatishga emas, balki ularning mohiyati va qo'llanilishi qoidalariga qaratiladi. Statistikani bilish tibbiyotdagi ilmiy tadqiqotlardagi xabarlarni tushunish va tanqidiy baholash uchun zarur bo'ldi.
Hozirgi vaqtda statistik ma'lumotlarni tibbiyot va sog'liqni saqlashni tashkil etishda keng qo'llash zarurati yaqqol ko'rinib turibdi. Statistikani bilish ilmiy tadqiqot natijalarini tushunish va tanqidiy baholash uchun zaruriy holga aylandi.
Tibbiy - biologik malumotlarni eng zaruriy ikkinchi turi, biotibbiyot signallarini tahlil qilish va qayta ishlashdan iborat [6]. Tibbiy ilmiy tadqiqotlarda biotibbiyot signallarni qabul qilish, qayta ishlash va tahlil qilishda ko'plab amaliy qiyinchiliklarga duch kelinadi. Muammolarning xususiyatlari va shu kabi ularning mumkin bo'lgan echimlari har bir signal turiga xosdir. Shu bilan birga, o'rganish uchun o'lchanayotgan parametrlarning mavjudligiga alohida e'tibor beriladi.
Ko’pchilik tadqiqot qilinayotgan tizimlar va inson organlari, masalan, yurak-qon tomir tizimi yoki miya, tananing ichida joylashgan. EKG signalini oyoq-qo'llariga va ko’krakga o'rnatilgan elektrodlar yordamida osongina olish mumkin. Biroq, shu tarzda olingan signal faqat elektrodlar o'qi bo'yicha elektr yurak vektorining proektsiyasidir. Bunday signal yurak ritmini nazorat qilish uchun etarli bo'lishi mumkin. Ammo u maxsus yurak tadqiqotlarini aniqroq olib boorish uchun mos kelmasligi mumkin. Masalan, yurak oldining elektr faolligini o'rganish. Bunday signalni to'g'ridan-to'g'ri manbadan olish uchun elektrodlarni yurak oldi yuzasiga yoki hatto ularning ichiga joylashtirish kerak.
Xuddi shunday, qo'l manjeti yordamida qon bosimini o'lchash faqat elka qon bosimini baholash imkonini beradi. Butun yurak tsikli davomida yurak yoki arteriya qismlarida bosimning o'zgarishini batafsilroq o'rganish yurakka bosim sezgichlari bo'lgan kateterlarni kiritishni talab qiladi. Bunday invaziv usullar ko'p hollarda kerakli signallarni to'g'ridan-to'g'ri manbalardan olish imkonini beradi, ammo ular yuqori xavf bilan bog'liq [7].
Yuzaki elektromiogrammalar (EMG) mushaklar qisqarishining juda past darajalarida ham bir nechta xarakatchan birliklaridan signal aralashuvi natijasidir. Alohidaa xarakatchan birligining harakat potentsial signalini ro’yxatga olish nozik simli yoki ignali elektrodlarini kiritish orqali ma'lum mushak qatlamlari yoki xarakatchan birliklariga kirishni talab qiladi. Ushbu protsedura infektsiya xavfini va mushak tolalariga zarar etkazishni, shuningdek, mushak faoliyati davomida bemorga og'riqni keltirib chiqaradi.
Tadqiqotchi o'rganilayotgan tizimni va uning parametrlarini juda ehtiyotkorlik bilan baholashi va ma'lumotlarni olish uchun mutlaqo zarur bo'lgan minimal aralashuv darajasini oldindan aniqlashi kerak. Bir tomondan, olingan ma'lumotlarning to'liqligi va sifati, ikkinchi tomondan, bemor uchun og'riq va xavf o'rtasida tanlov qilish kerak.
Shunday qilib, shuni ta'kidlash mumkinki, tibbiyotdagi ko'plab muammolarni qiyin echiladigan, rasmiylashtirilmagan, shuning uchun turli ko'rinishdagi tibbiy-biologik ma'lumotlarini tahlil qilish va qayta ishlash, shuningdek, biotibbiyot signallarini tahlil qilish va qayta ishlash sohasida jadal suratda ilmiy tadqiqotlar olib borilmoqda [6,9]. Shu munosabat bilan magistrlik dissertatsiyasi mavzusi dolzarb hisoblanadi.