Kirish Hayoti va ijodi San'at asarlari Foydalanilgan adabiyotlar

San'at asarlari
Hozirda shartli ravishda “Tarixiy risola” deb ataladigan oxirgi tugallanmagan asarida u davlat boshqaruvidagi asosiy muammolarni ochib berishga harakat qildi.
Ahmad Donish “Nodir voqealar” (“Navodir-ul-vakoe”, 1870-1889) essesida, ayniqsa “Farzandning ota-onaga nisbatan huquqi”, “Farzandlari tarbiyasi uchun”, “To‘g‘risida” boblarida. turmush tarzi qoidalari” mavzusida davlat ta’lim, huquq, iqtisod tizimini keskin va haqqoniy fosh etadi.
Donish o‘zgarishlar zarurligini anglab, o‘z davridan ilgarilab ketdi. U Yevropa parlamentlari misolida maslahatchi organ yaratish orqali mutlaq monarx huquqlarini cheklash g‘oyasini ilgari surdi, shuningdek, vazirliklarni tashkil etish va mahalliy hokimiyatlarni tartibga solishni taklif qildi. Lekin shu bilan birga, u ko'p asrlar davomida musulmon hukmdorlari va musulmon huquqshunosligi tomonidan ishlab chiqilgan an'anaviy boshqaruv shakllarini qo'llab-quvvatlashdan bosh tortolmadi.
Ahmad Donish 19-asr oxiri — 20-asr boshlarida Oʻrta Osiyo xalqlarining ilgʻor ijtimoiy-siyosiy tafakkuri rivojiga, realistik adabiyot rivojiga ulkan taʼsir koʻrsatdi. Donish ijodi bilan yaqindan tanishib, “ma’naviy inqilob”ni boshidan kechirgan S.Ayniy uni “Buxoro amirligining qorong‘u ufqidagi yorug‘ tong yulduzi” deb atagan. Ahmad Donishning boshqa asarlari «Risola dar nazmi tamadun va taovun» (siyosiy risola), «Meyor-ut-tadayun» (din haqida risola). «Risola-fi-amol-ul-kura» (er shari ilmi), «Taoduli hamsai mutahayira» (Quyosh tizimining 5 sayyorasi haqida risola).

FOYDALANILGAN ADABIYOT
1. Ayniy S. Mening hayotim haqida (qisqa avtobiografiya) // To'plangan. Op. T. 1.- M.:
«Badiiy adabiyot», 1971. -33-120-betlar.
2. Ayniy S. Tarixi inqilobi Buxoro (Buxoro inqilobi tarixi). – Dushanbe:
«Adib», 1987.- 240b.
3. Bogoutdinov A.M. Tojik falsafasi tarixi ocherklari.- Stalinobod:
Donish, 1961 yil.
4. B. G. G‘ofurov. Tojikon (tojiklar). Kitobi 2. – Dushanbe, “Irfon”, 1985.
5. Donish A. Buxorodan Peterburgga sayohat. – Dushanbe, “Irfon”, 1976. -280 b.
6. Lenin V.I. Osiyoning uyg'onishi // To'liq. Sobr. Op. T. 23.- S. 145-146.
7. Razhobov Z.Sh. Maorifparvar Ahmadi Donish (Nurlovchi Ahmad Donish).
Dushanbe, Irfon, 1964 yil