Kirish magistrlik dissertatsiyasi mavzusining asoslanishi va uning dolzarbligi

2.1-rasm Chiziqli spektrning ko‘rinishi.
Spektrning markazidan uzoq qismi atomning tebranma harakati natijasida hosil bo‘ladi. (tebranma harakat amplitudasi kichik bo‘lganligi uchun spektr chetlaridagi intensivlik qiymati kichik bo‘ladi).Chiziqli spektr olish uchun ko‘p xollarda past bosmdagi gazlarda yoki metan parlaridan ekektr toki o‘tkaziladi. (gazlardagi elektr razryadi ). Eng kam olinishi mumkin bo‘lgan chiziq kengligi bu tabiiy kenglik bilan aniqlanadi.

Ko‘rish diapazonida t≈^-8сек 10^-4А⁰
Chiziq kengligi zarrachalar orasidaginto‘qnashishi xisobiga ortishi mumkin (yuqori bosm) To‘qnashishidagi ta’sir bir jinsli bo‘lmagan, nostatsionar Shtark efekti bilan tushuntiriladi.
Bosm 1-atm bo‘lganda kengayish asosan Shtark efektiga xisobiga.
Past bosmda ≈10mm.s.ust kengayishiga asosiy sabab Dopler efekti
Lazerlar xozirgi kunda spektroskopiyada eng asosiy yoritgichga aylangan.
Lazer spektroskopiyasi fani klassik spektroskopiyadan qo‘llanilishi bo‘yicha o‘zgarib ketdi.
Lazerlarni spektroskopiya uchun axamiyatli xossalari
1. Spektral zichlikning o‘ta kattaligi. Lazerlar nurlanishining spektral zichligi oddiy nurlatgichlarni spektral zichligidan bir necha tartib yuqori bo‘lishi mumkin. Bu xossasi lazerlarda g‘alayonga keltirilganda shovqinlarni kamaytirishga imkon beradi. Yana katta spectral zichlik ko‘p fotonli xodisalarni kuzatishga imkon beradi.
2. Lazer nurlarining burchak kengayishi kamchiligi.
3. Misol uchun yutilish kam bo‘lganda uzun muxitni tekshirib yutilishni o‘rganish mumkin.
4. Spektral kenglikning kichikligi.
Bu xolat yuqori ajrata olish qobilyatini amalga oshirishda qo‘l keladi.
5. Chastotani o‘zgartirish imkoniyati.
6. Subpikosekund impulslar generatsiyalash imkoniyati
Kombinatsion sochilishda lazerlar katta axamiyatga ega.
Lazerlarni aktiv modda tuzilishiga qarab shartli ravishda 3-ta guruxga ajratsa bo‘ladi.
1.Gaz lazerlari. 2.Qattiq jismli lazerlar. 3.Yarim o‘tkazgichli lazerlar
1.Gaz lazerlarini eng yorqin nomoyondasi He-Ne lazer, uning nurlanishi o‘ta tor diapozonda bo‘ladi, rezanatorlar orasidagi masofa kattaligi xisobiga, yo‘naltirilganligi yaxshi (dif kengayishga yaqin kelish mumkin)
α= =0.63мкм CО₂
intinsivligi katta bo‘lmaydi, gaz bo‘lgani uchun.
Spekrti gaz lazerlariga qaraganda kengroq. Katta intinsivlik olish mumkin.Shu turdagi lazerlarda subpemtasekundli impulslar olinadi. Tez o‘tuvchi jarayonlarni o‘rganishda qo‘l keladi. Yarim o‘tkazgichli lazerlar. Spektral diapazoni qattiq jismlarnikidan ham keng. Burchak yoyilishi keng. F.I.K-ti katta 20÷25% etadi. Spektropiyada ko‘p ishlatilmaydi, lekin qattiq jismli lazerlarni quvvatlashda yaxshi imkon beradi.