Kirish Mavzuning dolzarbligi. O’zbekiston Respublikasi iqtisodiyotini modernizatsiyalash sharoitida monetar siyosat vositalarini takomillashtirish xususida quyidagi asosiy muammo va kamchiliklarni keltirib o’tmoq maqsadga muvofiqdir

Joriy daromadlar va harajatlarning tuzulishi¹¹.

Shu munosabat bilan, 2019-yilning 1-choragi yakunlari bo’yicha xalqaro xizmatlarni xisobga olgan holda,savdo balansining manfiy saldosi TBQ6 metodologiyasiga binoan,1,9 mlrd dollarga tengdir (2-jadval).

Tovarlar 2019-yilning 1-choragida tovarlar bo’yicha savdo aylanmasi,oltin savdosi va tuzatishlarni hisobga olgan holda 8,1 mlrd.dollarni tashkil etdi,eksport va import hajmlari mos ravishda 3,4 mlrd.dollar va 4,7 mlrd.dollarga teng.Shu munosabat bilan,savdo balansining defitsiti 1,4 mlrd.dollarni tashkil etdi.

Tovarlar eksporti hajmi 2018-yilning 1 choragiga nisbatan 15%ga ortdi.Bunda,oltin va neftgaz mahsulotlari eksportining choraklik o’rtacha ulushi mos ravishda 36% va 20% ni tashkil qilmoqda.Bunda,neftgaz mahsulotlarining eksporti 2018-yilning 1 choragiga nisbatan 42%ga oshgan bo’lib,bu neftgaz mahsulotlarining o’rtacha hisob-kitob qilinadigan narhininh 15%ga va yetkazib berish hajmining 24 % ga o’sishi hisobigadir.

Xizmatlar bo’yicha xalqaro savdoning manfiy saldosi 2018-yilning 1 choragiga nisbatan 7,1 % ga qisqarib,529,6 mln. Dollarni tashkil qiladi.Shu bilan birga,xizmatlar eksporti va importi tuzilmasida transport xizmatlari va safarlar bilan bog’liq bo’lgan xizmatlar ustunlik qilmoqda.

Xizmatlar eksportining hajmi 660,5 mln, dollarni tashkil qilgan bo’lsa (2018 yil 1 choragida 572,8 mln.dollar),ularning importi 1,2 mlrd.dollarni tashkil etdi.Jami xizmatlar eksporti va importi xajmining 90 % i transport xizmatlari va turizm bilan bog’liq xizmatlarga to’g’ri keladi¹².

Birlamchi daromadlar 2019-yilning 1 choragida birlamchi daromadlar bo’yicha ijobiy saldo 280,3 mln. dollarga teng bo’ldi (2018 yilning 1 choragida 299,5mln.dollar). Ikkilamchi daromadlarning ijobiy saldosi 862,6 mln dollarni tashkil qildi(2018 yilning 1 choragida 800,8 mln.dollar).Ijobiy saldo,asosan uzoq muddatli mehnat migrantlarining pul o’tkazmalari hisobiga ta’minlanmoqda.

Kapital operatsiyalari hisobi 2019 yil 1 choragida kapital operatsiyalari hisobining ijobiy saldosi yirik transfertlar hisobiga 135,1 mln.dollarni tashkil qildi(2019 yilda 28,1 mln.dollar).