Tadqiqotlardan shunday xulosa chiqarish mumkinki, bir etnos ko‘pincha turli sivilizatsiyalarning ta’sir doirasiga tushib qolgan. Turli madaniyatlar va ijtimoiy tartiblar ta’sirida uning qismlari turli xususiyatlar kasb etib olgan. Sivilizatsiyadan oldingi darajadagi jamiyat bilan aloqalar chegara zonasida odatda kuchli ijtimoiy - madaniy maydonni vujudga keltiradi. Sivilizatsiya aynan mana shu maydon orqali mavjud jamiyatlarga ta’sir ko‘rsatadi. Bu ta’sir o‘z navbatida, sivilizatsiya doirasida qabilaviy tuzumning paydo bo‘lishiga olib keladi. - Tadqiqotlardan shunday xulosa chiqarish mumkinki, bir etnos ko‘pincha turli sivilizatsiyalarning ta’sir doirasiga tushib qolgan. Turli madaniyatlar va ijtimoiy tartiblar ta’sirida uning qismlari turli xususiyatlar kasb etib olgan. Sivilizatsiyadan oldingi darajadagi jamiyat bilan aloqalar chegara zonasida odatda kuchli ijtimoiy - madaniy maydonni vujudga keltiradi. Sivilizatsiya aynan mana shu maydon orqali mavjud jamiyatlarga ta’sir ko‘rsatadi. Bu ta’sir o‘z navbatida, sivilizatsiya doirasida qabilaviy tuzumning paydo bo‘lishiga olib keladi.
- Sivilizatsiya taraqqiyotini shartli ravishda ikki davrga bo‘lish mumkin. Birinchi davr - bu dastlabki dehqonchilik o‘choqlarida yoki ularga yaqin joylarda vujudga kelgan. Bular birlamchi (yoki ona) sivilizatsiyalar — qadimgi Misr, Mesopotamiya, Hind, Xitoy, Amerika, And sivilizatsiyalaridir. Sivilizatsiyalarning o‘zini o‘rab turgan olam bilan aloqalari ularning yutuqlarini qo‘shni hududlarga tarqatish uchun shart-sharoitlar yaratishi natijasida ikkilamchi (yoki bola) sivilizatsiyalar - Suriya, Baqtriya, Marg‘iyona, Anatoliya, Minoy, Krit-Miken, YApon va boshqa sivilizatsiyalar paydo bo‘lgan. Ularning madaniyati birlamchi sivilizatsiyalar madaniyatiga o‘xshash bo‘lishi bilan birga qaysidir jihatlari bilan farqlanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
