Kirish. Mexatronikaning asosiy tushunchalari

Oddiy tranzistorlar baza, kollektor va emitterdan tashkil topadi. Fototranzistorlarda baza uzuq holatda qoladi, yorug’lik nuri elektr tokini generatsiyalaydi, elektr toki faqat ikkita aktiv kontaktlar nazoratida bo‘ladi.

Baza uzuq holatida fototranzistorning kollektor o‘tishi teskari, emitter o‘tishi esa to‘g’ri qutb bo‘yicha ulanadi. Bunda fototranzistor bazasiga yorug’lik berilmaguncha, nofaol holatda bo‘ladi. Yorug’lik nuri zaryad tashuvchilar elektronlar va kovaklarni hosil qiladi, natijada kollektor – emitter zanjiridan elektr toki oqib o‘tadi.

Baza uzuq holatida fototranzistorning kollektor o‘tishi teskari, emitter o‘tishi esa to‘g’ri qutb bo‘yicha ulanadi. Bunda fototranzistor bazasiga yorug’lik berilmaguncha, nofaol holatda bo‘ladi. Yorug’lik nuri zaryad tashuvchilar elektronlar va kovaklarni hosil qiladi, natijada kollektor – emitter zanjiridan elektr toki oqib o‘tadi.

Fototranzistorning ishlash diapozoni va bazasining musbat potentsiali uning bazasini yoritilish intensivligiga bog’liq bo‘ladi. Baza tokini hosil qiluvchi fotonlar fototranzistorning kuchaytirish koeffitsienti yordamida bir necha yuzdan bir necha ming birliklarda variatsiyalanadi.

Qo‘shimcha kuchaytirishni ta’minlash Darlington fototranzistorlari yordamida ta’minlanadi. Darlington fototranzistori bu chiqishi (emitter) ikkinchi tranzistorning bazasiga ulangan fototranzistor. Uning sxematik tavsifi quyidagicha:

Qo‘shimcha kuchaytirishni ta’minlash Darlington fototranzistorlari yordamida ta’minlanadi. Darlington fototranzistori bu chiqishi (emitter) ikkinchi tranzistorning bazasiga ulangan fototranzistor. Uning sxematik tavsifi quyidagicha:

Bu sxema juda ham past yorug’liklarda yuqori sezgirlikni ta’minlaydi va ikkita tranzistorni kuchaytirish koeffitsientini beradi. Ikkita kaskad yordamida 100 000 gacha kuchaytirish koeffitsientini olish mumkin. Lekin shuni ham ta’kidlash kerakki, Darlington fototranzistori oddiy fototranzistorga nisbatan sekin reaktsiyaga ega.