Kirish. Protokollarning texnik xarakteristikalari

Qo‘llanilishi:
Bu protokollar va standartlar Internet buyumlariga doir barcha ilovalarda qo‘llaniladi:

• Uylarni avtomatlashtirishda;

  
  

• Iqlimni boshqarishda;

  
  

• Atrof muxitni monitoring qilish;

  
  

• Ishlab chiqarishni avtomatlashtirish;

  
  

• Qishloq xo‘jaligida;

  
  

• Tibbiyot uchun IoT ilovalarida;

  
  

• Aqilli transport tizimlarida va x.z.

  
  

Faoliyat uzoqligi va qamrab olish xududiga bog‘liq ravishda IoT tarmog‘ida qo‘llaniluvchi ma’ulmt uzatish texnologiyalarini to‘rtta katta guruxga ajratish mumkin:

• Personal, ya’ni shahsiy tarmoq (PAN, Personal Area Network) uchun aloqa standartlari;

  
  

• Lokal tarmoq (LAN, Local Area Network) uchun aloqa standarlari;

  
  

• Mintaqaviy, ya’ni tuman va shahar xududida(MAN, Metropolitan Area Network) aloqani ta’minlash standartlari;

  
  

• Global (WAN, Wide Area Network) miqyosda qo‘llaniluvchi aloqa standartlari.

  
  

Turli xududlarda aloqa standartlarining qo‘llanilishi:

• Misol uchun shahsiy (PAN) tarmoqda Bluetooth, ZigBee, Z-Wave, NFC kabi standartlar va texnologiyalar qo‘llaniladi.

  
  

• Lokal tarmoqlarda esa Wi-Fi standarti qo‘llaniladi.

  
  

• Mintaqaviy tarmoqlarda turli uyali aloqa tizimlarida qo‘llaniluvchi 3G, 4G , 5G kabi standartlar qo‘llaniladi.SHuningdek Wi-MAX standarti ham.

  
  

• Global miqyosda esa kam energiya talab etuvchi va katta xududa faoliyat yurituvchi LPWAN(Low-Power Wide-Area Network) sun’iy yo‘ldoshli aloqa standartlari qo‘llaniladi.

  
  

Ma'lumotlarni simsiz uzatish sohasidagi so'nggi o'zgarishlar ham mavjud tarmoq arxitekturalari va protokollarini moslashtirish istagi bilan, hamda noldan yangi tizim echimlarini yaratish bilan bog'liq. Bir tomondan, IOT aloqa muammolarini bir xonada yoki cheklangan hududda muvaffaqiyatli hal qiladigan qisqa masofali texnologiyalar mavjud - Wi-Fi, Bluetooth, Z-Wave, ZigBee va boshqalar. Boshqa tomondan, mobil texnologiyalar mavjud qamrovi bo'yicha (GSM - Yerning 90% aholi punkti, WCDMA - 65%, LTE - 40%) va miqyosi bo'yicha raqobatdan tashqarida. Shu bilan birga, qisqa masofali texnologiyalar va an'anaviy mobil texnologiyalarning asosiy kamchiliklari batareyaning ishlash muddati cheklanganligidir. Bundan tashqari, mobil texnologiyalardan foydalanish ancha qimmatga tushadi va Wi-Fi, Zig bee va boshqa qisqa masofali texnologiyalar etarli tarmoq qamrovini ta'minlamaydi va yomon boshqariladi.

Uyali aloqa standartlarini ishlab chiqishda qabul qilingan qadamlar, xususan 3GPP Release 13 spetsifikatsiyasi, boshqa narsalar qatorida global ekotizimdan foydalanishning afzalliklarini saqlab, IoT maqsadlariga erishishga qaratilgan. Ushbu texnologiyalar evolyutsiyasi 5G standartlarini o'z ichiga olgan mobil aloqa standartlarining kelajakdagi modifikatsiyalari uchun asos yaratishi kutilmoqda.
Boshqa tomondan, LoRa, Sigfox, Rossiyaning Strizh va boshqalar kabi litsenziyasiz chastota spektri uchun kam energiya tejaydigan texnologiyalar faol rivojlanmoqda. Sun'iy yo'ldosh operatorlari narsalar Internetiga ham katta qiziqish bildirmoqda.
Shuningdek, simli aloqa texnologiyalari juda ko'p, ular telemetriya va IOT qurilmalarini - Ethernet, PLC, optik texnologiyalarni va boshqalarni ulashda keng qo'llaniladi.