KiRisiw FilosofiYA, onin’ mashqalalari ha’m funktsiyalari adamnin’ aldmda tek g’ana o’mir, o’ndiris h t. b menen baylarusli ma’seleler turmaydi. «01 qorshag’an du’nya ne?»

§3. Individ ha’m insan
Adam individ sipatinda adamzat teginin’ bir ag’zasin an’latadi. individ tu’sinigi ko’ptin’ birewin belgilew ushin qollamladi. Bul ma’nide individ ha’m insan tu’sinikleri ko’lemi jag’inan da, mazmum jag’inan da qarama-qarsiliqlardi an’latadi. individ tu’siniginde adamnin’ jeke, o’zgeshe qa’siyetleri sa’wlelenbeydi, sol sebepli mazmum jag’inan ol jarli, al ko’lemi jag’inan qa’legen adamnin’ individ ekenligin an’latadi (yag’niy bay), individ tu’siniginde adamnin’ biologiyahq ha’m sotsialhq sapalan belgilenbeydi.
insan dep aldi menen adamnin’ individualhg’i, a’sirese sotsialhq ta’repi tu’siniledi. insan bul sotsialhq individualhq dep ayta alamiz. Bul jerde adam uliwma ha’m o’zgeshc sotsialhq qa’siyetler ta’repinen g’ana emes, al individual sotsialhq qa’siyetler ta’repinen de alip qaraladi. insan tu’sinigine a’dette individ­tin’ ta’biyiy-individualhq sipatlamasin kirgizbeydi. Bul duns, sebebi adamnin’ tiykan, joqanda aytqammizday, sotsialhq ma’nige iye. Biraq, ta’biyiy indivi- dualliqtm’ insannin’ rawajlaniwina ta’sir etetug’inhg’in diqqatqa aliwimiz tiyis.
insan quramali strukturag’a iye ha’m om izertlewdin’ ha’r qiyli usillari bar. Misali, uliwma psixologiyada insan dep qanday da bir integratsiyalawshi baslamam alip qaraydi. 01 individtin’ ha’r qiyli psixikaliq protseslerin baylamstiradi ha’m omn’ minez-qulqina za’ru’rli turaqhliqti jetkerip beredi. Insandi sotsiologiyahq izertlewlerdin’ tiykarg’i momcnti retinde adamnin’ individual o’zgesheliklerinin’ u’yreniliwi alip qaralmaydi, al omn’ atqaratug’in sotsialhq funktsiyalari (rolleri) analizlenedi. Bul roller ja’miyettin’ sotsialhq strukturasi, individtin’ kirgen ha’r qiyli sotsialhq toparlan menen amqlanadi. Usi tiykarda insannm’ rollikkontseptsiyasi kelip shig’adi.
insan problemasi filosofiyada adamnin’ insan sipatindag’i tiykan nede, omn’ bul du’nyadag’i orm qanday degen sorawlar menen baylanisli. insan bul jerde ja’miyetlik qatnaslardm’, iskerliktin’ ha’m adamlardin’ qatnasig’inin’ subekti ha’m individual ko’rinisi sipatinda ahp qaraladi.
Adamnin’ sotsialliq-iskcrlik tiykan individtin’ sotsiallasiwmin’ negizinde jatir. Sotsiallasiw berilgen ja’miyet ushin adekvat usilda o’z iskerligin iske asinwg’a mu’mkinshilik beretug’in individ ta’repinen belgili bir bilimler sistemasin, norma ha’m bahaliqlardi o’zlestiriw protsesin an’latadi. Sotsiallasiw filogenezde de, ontogenezde de iske asinladi. A.Leontevtin’ pikirinshe, «insan bolip tuwilmaydi, al insan bolip qa’li plesedi»¹. Sotsiallasiw dinamikaliq xarakterge iye bolg’anlig’i sebepli,insan barqulla qa’liplesiw,protses degendi an’latadi.
Ta’kirarlaw ushin sorawlar:

12.