Kiritik nuqtada suyuqlik –gaz fazoviy o’tishni kuzatish

Kiritik nuqtada suyuqlik –gaz fazoviy o’tishni kuzatish.

Shoymardonov Farrux

Reja:

• 1.Kiritik nuqta
• 2.Suyuqlik va gaz fazoviy o’tishini kuzatish
• 3.Xullosa

Kiritik nuqta

• KRITIK NUQTA — moddaning holat diagrammasipz. kritik holatga mos keluvchi nuqta. Ikki fazali sistema (mas, suyuqlik — bugʻ, gaz — gaz) fazalarining oʻzaro muvozanatda boʻlishi. U kritik t-ra Gk, krktik bosim rk, kritik hajm K bilan tavsiflanadi.

Kritik nuqta - modda holati diagrammasida kritik holatga mos keluvchi nuqta. Ikki fazali sistema fazalarining o`zaro muvozanatda bo`lish nuqtasi. Masalan, suv uchun xarorat T=647 K, bosim R=218,3 atm, xajm V=56•106 m3/mol bo`lganda suv bilan uning bug`i o`zaro muvozanatda bo`ladi.

Suyuqlik –gaz fazoviy o’tishini kuzatish.

• Moddalar asosan uch xil holatda mavjud bo‘ladi (moddaning agregat holatlari): qattiq, suyuq va gazsimon. Moddaga berilgan energiya miqdorini orttirish yoki kamaytirish orqali, uning o‘z holatini o‘zgartirishga "majbur qilish" mumkin. Odatda bu issiqlik energiyasi ko‘rinishidagi kinetik energiya orqali amalga oshiriladi.
• Faza o‘tishlari - moddaning bir holatdan boshqa holatga, masalan qattiqdan suyuqqa o‘tishi jarayonida yuzaga keladi. o‘tish fazasi bu - modda zarrachalarining birlashishi yoki ajralib, uzoqlashishi bo‘lib, odatda barcha faza o‘zgarishlari, mazkur moddaga berilgan energiya miqdorining o‘zgarishi natijasida sodir bo'ladi.
• Modda qattiqdan suyuqqa yoki, suyuqdan gazsimon holatga o‘tayotganda, uning zarrachalari molekulalar o‘rtasidagi bog‘lanish kuchlarini yengib o‘tishi kerak bo'ladi. Molekulalararo kuchni yengib o‘tish uchun zarur bo'lgan energiya bu - issiqlik ko‘rinishidagi kinetik energiyadir. Issiqlik ta'sirida, moddaning zarrachalari issiqlik energiyasini yutadi va uning hisobiga o‘zining kinetik energiyasini orttirib boradi. Bu esa, energiya miqdori ortishi bilan, moddaning harorati ko‘tarilib borishini anglatadi.

Modda gazsimon holatdan suyuqlikka, yoki, suyuq holatdan qattiq holatga o‘tayotganida, uning zarrachalari kinetik energiyasini yo‘qota boshlaydi. Bu jarayonda energiya berilayotganligi (ya'ni, zarrachalarning kinetik energiyasi boshqa bir jarayonga berilayotganligi) sababli, u endotermik jarayon deb yuritiladi.

Moddaning suyuq holatdan gazsimon holatga o‘tishi jarayoni, o‘sha moddaning qattiq holatdan suyuq holatga o‘tishi jarayonidagidan ko‘ra ko‘proq energiya talab qiladi. Moddaning har uchala holatlari orasida eng ko‘p energiya gazsimon moddalarda bo'ladi. Moddaning zarrachalari, molekulyar aloqa kuchlarini yengib o‘ta olishi uchun yetarlicha energiya berilishi kerak bo'ladi. Molekulalar orasidagi bog‘lanish kuchlari qancha katta bo‘lsa, uning qaynash harorati shunchalik yuqori bo'ladi, sababi, suyuqlik zarrachalarning gaz holatiga aylanishi uchun katta miqdordagi energiya zarur.

Qattiq moddaning suyuq holatga o‘tishi uchun zarur bo'lgan energiya miqdori "erish harorati" deb yuritiladi.Suyuqlikning gazsimon holatga o‘tishi uchun zarur bo‘ladigan energiya miqdori esa "bug‘lanish harorati" deyiladi.

Erish harorati

• Erish harorati bu qattiq jismning molekulalar orasidagi bog‘lanish kuchlarini yengib, uning suyuqlikka aylanishi uchun yetarli bo‘ladigan miqdordagi energiya miqdoridir. Qattiq moddaning suyuqlikka aylanishidagi faza o‘tishi jarayoni harorat o‘zgarishlariga bog‘liq bo‘lmaydi. Modda eriyotgan vaqtda, uning harorat o‘zgarishsiz qoladi. Bundan kelib chiqadiki, erish jarayonida moddaning zarrachalari amalda kinetik energiyasini o‘zgartirmaydi. Moddada yig‘ilgan kinetik energiya miqdori, faza o‘tishi to‘la yakunlanmagunicha o‘zgarishsiz qolaveradi.

Suyuqlik-gaz fazoviy o’tishini kuzatish

Fazoviy o’tish

Fazoviy o’tish.

Etiboriz uchun raxmat