Kishilarning axborot uzatish,kommunikatsiya vositasi ekanligi nutq tovushining qanday jihatini ifodalaydi?


Download 41.55 Kb.
Sana10.07.2020
Hajmi41.55 Kb.
#123430
Bog'liq
fonetika-leksikologiya (Автосохраненный)

1.Manba




Kishilarning axborot uzatish,kommunikatsiya vositasi ekanligi nutq tovushining qanday jihatini ifodalaydi?

Funksional jihat

Fiziologik jihat

Akustik jihat

Fizik jihat

2.Manba





Nutq tovushi uchun uning qaysi jihati haqiqiy va eng muhim jihati sanaladi?

Sotsial

Fiziologik

Akustik

Fizik

3.Manba





Fonetikaning o‘rganish obektini toping: 1.nutq tovushlari 2. Ularning funksionial tomoni 3.nutq apparati 4.tovush o‘zgarishlari 5. urg‘u 6.bo‘g‘in

1,2,3,4,5,6

1,2,3

3,4,5,6

1,3,4,5,6

4. Manba





Fonetika nechaga bo‘linadi?

3

4

5

6

5.Manba




Fonetikaning qaysi turi intonatsiya uchun qo‘llaniladigan vosita (tovush balandligi, kuchi (intensivligi), cho‘ziqligi, tezligi (tempi), pauza, tembr kabi masalalarni ham tekshiradi.

Umumiy fonetika

Xususiy fonetika

Qiyosiy fonetika

Fundamental fonetika

6.Manba





Xususiy fonetika qanday ko‘rinishlarda ish yuritadi

tarixiy va muosir, sinxron va diaxron, tasviriy va eksperimental

sinxron va diaxron

tasviriy va eksperimental

tarixiy va muosir, sinxron va diaxron

7.Manba




Fonologiya fani qachon paydo bo‘lgan?

XIX asr oxirida

XX asr boshida

XIX asr boshida

XVIII asr o‘rtalarida

8.Manba





[b]-[p] zidlanishda qaysi belgi korrelyativ belgi hisoblanadi?.

Jarangli-jarangsizlik

Lablanganlik

Portlovchilik

Soflik

9.Manba




O‘zbek tilidagi nechta fonema uchun «jarangli-jarangsizlik» korrelyativ belgi hisoblanadi?


8

9

10

11

10.Manba




Qaysi fonetik hodisa fvqat turkiy tillar uchun xos?

Singarmonizm

Eliziya

Metateza

Sinerezis

11.Manba




Singarmonizm necha ko‘rinishda yuzaga keladi?

2

3

4

5

12.Manba




Qaysi fonetik hodisa nutq tovushi qator kelganda ba’zan bir-biriga ta’sir qilib, biri ikkinchisini o‘ziga moslashtiradi?

Assimilatsiya

Dissimilatsiya

Metateza

Singarmonizm

13.Manba





1.ket-di-ketti,2. ayt-di-aytti,3. ot-dan-ottan,4. yurak-ga-yurakka.

5.yigit-cha-yigichcha,6. bir-bitta,7. uch-so‘m-usso‘m.

YUqoridagilardan qaysi biri progressiv assimlatsiyaga misol bo‘la oladi?



1,2,3,4,5

1,2,3,4,5,6,7,

3,4,5,7

2,4,6,7

14.Manba




Keyingi tovush oldingi tovushga ta’sir qilib, uni o‘ziga o‘xshatsa, moslashtirsa, qaysi fonetik hodisa yuz beradi?

Progressiv assimlatsiya

Regressiv assimlatsiya

Regressiv dissimilatsiya

Progressiv dissimilatsiya

15.Manba




Talaffuzda ikki o‘xshash tovush bir joyda yoki bir so‘zda kelgan vaqtda biri noo‘xshash tovushga aylanib ham qolishi qanday hodisa sanaladi?

Dissimilatsiya

Assimlatsiya

Metateza

Singarmonizm

16.Manba





Oldingi tovush o‘zgarib koridor-kalidor, ittifoq-intifoq kabi yuz bersa qanday fonetik hodisa sanaladi?

Progressiv dissimilatsiya

Regressiv dissimilatsiya

Regressiv assimlatsiya

Progressiv assimlatsiya

17.Manba





Og‘zaki nutqda yonma-yon kelgan undosh tovushlarning o‘rni almashishi qanday hodisa?

Metateza

Singarmonizm

Assimilatsiya

Dissimilatsiya

18.Manba





So‘z boshida bitta unlining orttirilishi nima?

Proteza

Metateza

Singarmonizm

Dissimilatsiya

19.Manba





ro‘mol-o‘ramol, ro‘za-o‘raza, rayhon-o‘rahon, rozi-o‘rozi, rais-o‘rais, rang-o‘rang, ro‘zg‘or-o‘razg‘or qanday fonetik hodisa hisoblanadi?

Proteza

Metateza

Singarmonizm

Dissimilatsiya

20.Manba




So‘z boshida sirg‘aluvchi va portlovchi ikki undosh qator kelganda i unlisi orttirilishi qanday fonetik hodisa sanaladi?

Proteza

Sinerezis

Eliziya

Reduksiya

21.Manba



So‘z boshida, o‘rtasida va oxirida ikki undosh qator kelganda, ular orasida (i), ba’zan (u) va (a) unlisi orttirilishi qanday hodisa sanaladi?

Epenteza

Prokopa

Apakopa

Sinkopa

22.Manba




fikr-fikir, hukm-hukum, doklad-dakalad, klass- kilass tarzida o‘zgarishi n?

Epenteza

Prokopa

Apakopa

Sinkopa

23.Manba




So‘z oxirida bir o‘rinda kelgan ikki undoshdan so‘ng (a) tovushining qo‘shilish hodisasi nima deyiladi?

Epiteza

Epenteza

Sinkopa

Prokopa

24.Manba




disk-diska, bank-banka, tank-tanka, kios-kioska, otpusk-otpuska kabi a tovushi orttirilishi qanday hodisa?

Epiteza

Epenteza

Sinkopa

Prokopa

25.Manba





So‘z boshida ba’zan unli yoki undosh tovush tushib qolishi qanday hodisa sanaladi?

Prokopa

Sinkopa

Epenteza

Sinkopa

26.Manba




So‘z o‘rtasidagi va oxiridagi keng unli tor unli kabi talaffuz qilinadi va ayrim holatda tushib qolishi qanday hodisa sanaladi?

Sinkopa

Epenteza

Prokopa

Sinkopa

27.Manba




valochka-valichka, traktor-traktir, avtor-avtir, direktor-direktir, generator-generatir kabi talaffuz etilishi qaysi hodisa?

Sinkopa

Apakopa

Sinkopa

Epenteza

28.Manba




So‘z o‘zagidagi oxirgi unli yoki undoshning tushishi qanday hodisa?

Apakopa

Sinkopa

Prokopa

Epenteza

29.Manba




So‘zning birinchi bo‘g‘inida biror unlining, odatda, tor unlining kuchsizlanib talaffuz qilinishi qanday o‘zgarish sanaladi?

Reduksiya

Eliziya

Apakopa

Prokopa

30.Manba




Unli bilan tugovchi va unli bilan boshlanuvchi ikki so‘zning qo‘shilishi natijasida unli tovushdan birining tushib qolishi qaysi hodisa?

Eliziya

Reduksiya

Apakopa

Prokopa

31.Manba




Leksikologiyaning o‘rganish predmeti qaysilar? a)lisonning asosiy lug‘aviy birligi sifatidagi leksema muammosi, leksik birlik tiplari; b)til lug‘at tarkibi strukturasi; v)lug‘aviy birliklarning qo‘llanilishi; g)lug‘at tarkibining boyishi va taraqqiyoti: d)leksik birliklarning tildan tashqaridagi borliq bilan o‘zaro munosabati


a,b,v,g,d

a,b,v

b,v,g

b,g,d

32.Manba





SHakl va mazmun birligidan iborat so‘z til birligi sifatida necha yo‘nalishda o‘rganiladi?

2

3

4

5

33.Manba





Leksikologiyaning qanday turlari mavjud?


umumiy, xususiy, tarixiy, qiyosiy, nazariy, amaliy

umumiy, xususiy

qiyosiy, nazariy, amaliy

umumiy, xususiy, tarixiy, qiyosiy,

34. Manba





... nutqiy yasama so‘z lisoniylashuvining eng quyi darajasi

Ixtisoslashgan leksema

soddalashgan leksema;

tublashgan leksema.

Tub leksema

35.Manba




Qaysi tilshunos sememaga ega birliknigina leksema sifatida baholaydi:

SH.Rahmatullaev

A.Nurmonov

A.Sobirov

A.Hojiev

36.Manba





Sema mohiyatiga ko‘ra necha xil bo‘ladi?


2

3

4

5

37.Manba




Sememaning leksemaning borliqdagi harakat-holatlik, narsa-predmetlik, miqdorlik, belgilik xususiyatini atovchi, nomlovchi semasi nima?

atash semasi

konnotativ sema;

funksional sema

vazifa semasi.

38.Manba





[ota] leksemasining sememasi tarkibiga qaysilar kiradi?

1) “shaxs”; 2) “qarindosh”; 3) “qon-qarindosh”; 4) “bevosita”; 5) “1-avlod”; 6) “men”dan katta”; 7) “erkak”; 8) “umumuslubiy”



1,2,3,4,5,6,7,8

1,2,3,4,5

4,5,6,7,8

3,4,5,6,

39.Manba




nutq mexanizmi, biror leksema denotatining tashqi, zohiriy o‘xshashligi asosida boshqa ma’noni ifodalash uchun ishatilishi qanday mano ko‘chishini hosil qiladi?

Metafora

Metonimiya

Sinekdoxa

Vazifadoshlik

40.Manba




Qush uchdi. Samolyot uchdi qurilmalarining ikkinchisida (uchmoq) fe’li ifodalagan harakat qanday mano ko‘chishini yuzaga keltirgan?

Metafora

Metonimiya

Sinekdoxa

Vazifadoshlik

41.Manba




Besh qo‘lini og‘ziga tiqadi. Jumlasida qanday mano ko‘chishi yuzaga kelgan?

Sinekdoxa

Metafora

Metonimiya

Vazifadoshlik

42.Manba




Stol sindi, eshik buzildi gaplaridagi [stol] so‘zining «oyoq» (stolning oyog‘i), [eshik] so‘zining «qulf» (eshikning qulfi) hosila ma’nolari qanday manoda?

Sinekdoxik mano

Metaforik mano

Metonimik mano

Tag mano

43.Manba





Metonimiya so‘zining manosini toping.

“qayta nomlash”

“ko‘chirish”

“aloka”

“mantiq”

44.Manba




Kechagi oshda ko‘rinmading? Gapida qanday hosila mano yuzaga kelmoqda?

Metonimiya

Metafora

Sinekdoxa

Vazifadoshlik

45.Manba




leksema semantikasidagi lisoniy o‘zgarish qanday natijalarga olib keladi?


Barchasi

Leksema nutqiy ma’nosining ixtisoslashuvi natijasida yangi sememaning vujudga kelishi

Leksema semantik imkoniyatining torayishi

Aniq ma’noning mavhum ma’noga aylanishi natijasida ixtisoslashuvga zid ma’noviy kengayish yuz berib, yangi sememaning vujudga kelishi

46.Manba




[yuz]-[bet]-[aft]-[bashara]-[turq] sinonimik qatorida eng kuchli salbiy munosabat qaysi so‘zda ifodalangan?

[turq]

[bashara]

[aft]

[bet]

47.Manba




Antonimlarning mantiqiy asosini necha tur qarama-qarshilik tashkil etadi?

2

3

4

5

48.Manba





Antonimlar strukturasiga ko‘ra qanday turlarga bo‘linadi?

Bir xil o‘zakli , har xil o‘zakli

SHartli, doimiy

Komlementar, kontrar

Antonimlar bu jihatdan turlarga bo‘linmaydi

49.Manba





Lug‘aviy birliklar o‘zaro ma’noviy munosabatiga ko‘ra ma’lum bir darajalanish qatorini hosil etishi nima deyiladi?

Graduonimiya.

Sinonimiya

Antonimiya

Paronimiya

50.Manba




SHaftoli guli rangidagi, och qizil qaysi leksemaga to‘g‘ri keladi?

Pushti

Qizg‘ish

Gulobi

Qizil

51.Manba



ilgari vaqtlarda deraza vazifasini o‘tagan bir yoki qo‘sh tavaqali, eshik yoki devorga o‘rnatilgan kichkina eshikcha ....

Darcha

Darvoza

Eshik

Tokcha

52.Manba




Qizillik bo‘yicha eng yuqori darajasini qaysi leksema ifodalaydi?

Qirmizi

Ol

Gulobi

Qizil

53.Manba




Leksemalararo semantik munosabatning tur-jins munosabatiga nima deyiladi?

Giponimiya

Graudonimiya

Sinonimiya

Antonimiya

54.Manba




Qo‘llanilishi chegaralangan leksemalarni nechta tipga bo‘lish mumkin?

2

3

4

5

55.Manba




neytral leksika atamasi qaysi tushunchaga nisbatan qo‘llanadi?

Betaraf leksika.

Eskirgan leksika

YAngi leksika

Xalq shevalari

56.Manba




Do‘ppi so‘zi qaysi mevada kalapo‘sh tarzida aytiladi?

Buxoro

Xorazm

Farg‘ona

Samarqand

57.Manba




Samarqand shevasidagi poku so‘zi qaysi so‘zga to‘g‘ri keladi?

Pashsha

Ustara

YOng‘oq

Mushuk

58.Manba




umumiste’mol leksikadan ma’lum bir ma’nolarining maxsuslashuvi asosida hosil bo‘lgan leksemalarni toping..

[fojia], [ega], [ot], [qo‘shish], [ayirish]

fojia], [ega],

[ot], [qo‘shish], [ayirish]

[ega], [ot], [qo‘shish],

59.Manba




[yopmoq] (sessiyani tugatmoq), [vozdux] (stipendiya), [yaxlamoq] (imtihondan qaytmoq), [quloq] (chaqimchi), [chizmoq] (qochmoq) jargonlari qaysi qatlamga tegishli?


talabalar jargoni

yoshlar jargoni

harbiy xizmatchilar jargoni

Sotuvchilar jargoni

60.Manba




Uslubiy xoslangan leksikani nechaga bo‘lish mumkin?

3

2

4

5

Download 41.55 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling