Kislota ta’rifi to’g’risida har XIL fikrlar mavjud bo’lsa-da, odatda bu
Download 16.2 Kb.
|
Kislotalar
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ikkilik kislotalarning formulalari
- Terniy kislotalarning formulalari
- Umumiy asoslarning formulalari
|
Kislotalar – tabiatda tabiiy holda uchraydi va sun’iy ravishda ham ishlab chiqarilishi mumkin, foydalanishi juda keng tarqalgan moddalardir. Har bir mahsulotda kislota bo’lishi mumkin. Lotin tilida «nordon» degan ma’noni anglatuvchi «asidus» so’zidan olingan. Achchiq ta’mi tufayli ba’zi manbalarda «nordon» deb nomlanadi. Kislotalar biz kundalik hayotda ishlatadigan ko’plab mahsulotlarni ishlab chiqarishning muhim tarkibiy qismidir. Sanoatdagi barcha turdagi kimyoviy jarayonlar, pestitsidlar va ayniqsa o’g’itlar, minglab kimyoviy mahsulotlarda kislotali moddalar mavjud. Kislota ta’rifi to’g’risida har xil fikrlar mavjud bo’lsa-da, odatda bu » vodorod birikmasi » deb qaraladi. Umumiy qabul qilingan ta’rifga muvofiq, suvda eritilganda ular (H +) musbat bo’lgan vodorod ionlarini hosil qiladi. Boshqacha qilib aytganda, ular vodorod ionlarini suv eritmasiga chiqaradi. Ba’zi kimyogarlar kislotani tavsiflashda «protonlarni suv eritmalariga beradigan birikmalar», boshqalari esa «kovalent bog’lanish hosil qilishda elektronni qabul qila oladigan birikmalar» atamalarini qo’llaydilar. Kislota ion yoki molekula bo’lishi mumkin degan qarashlar hali ham muhokama qilinmoqda. Printsipial jihatdan ushbu ta’riflarning barchasi to’g’ri. Kislotalar va asoslarning ta’rifi to’g’risida kimyogarlarning va ilmiy doiralarning turli xil fikrlari aniq bir xulosaga kela olmaganligi sababli, «kislota va asoslarni aniq va yaxshi aniqlash orqali kimyoda ko’plab muammolarni hal qilish mumkin» degan fikr ilgari surildi. Garchi munozaralar tugamasa ham, kislotalarning «vodorod ionini hosil qiluvchi moddalar» ta’rifi odatda ishlatiladi. Kislotalar kislota kabi faqat suvda eritilganda reaksiyaga kirishadi va elektr tokini o’tkaza oladi. Ba’zi kislotalar reaktsiya natijasida tuz va suv hosil qilishi mumkin. Turli xil kislotalar anion miqdori, ajralmagan molekulalari va kimyoviy tuzilishlari tufayli turli xil xususiyatlarni namoyon qiladi va reaksiyaga kirishadi. Agar kislota yoki asoslar reaksiyaga kirishganda tuz hosil bo’lsa, «neytrallash» deb nomlangan holat yuzaga keladi. Kislota hosil qiluvchi (-) va (+) zaryadlangan ionlar parchalanishiga «ionlanish» deyiladi. Kislotalar va asoslar ko'plab kimyoviy reaktsiyalarda qo'llaniladi. Ular rang o'zgarishi reaktsiyasining aksariyati uchun javobgardir va kimyoviy eritmalarning pH parametrlarini sozlash uchun ishlatiladi. Bu erda ba'zi umumiy kislotalar va asoslarning nomlari va ular bilan bog'liq formulalar keltirilgan. Ikkilik kislotalarning formulalari Ikkilik birikma ikkita elementdan iborat. Ikkilik kislotalar prefiksga ega gidroenergiya metall bo'lmagan elementning to'liq nomi oldida. Ularning oxiri bor -tushunarli. Bunga xlorli va gidroflorik kislotani o'z ichiga oladi: Gidroflorik kislota - HF Gidroklorik kislota - HCl Gidrobromik kislota - HBr Gidroiodik kislota - HI Gidrosulfurik kislota - H2S
Azot kislotasi - HNO3 Azot kislotasi - HNO2 Gipoxlorid kislota - HClO Xlorid kislota - HClO2 Xlor kislotasi - HClO3 Perchlorik kislota - HClO4 Oltingugurt kislotasi - H2SO4 Oltingugurt kislotasi - H2SO3 Fosforik kislota - H3PO4 Fosfor kislotasi - H3PO3 Uglerod kislotasi - H2CO3 Sirka kislotasi - HC2H3O2 Oksalik kislota - H2C2O4 Borik kislotasi - H3BO3 Silikat kislota - H2SiO3 Umumiy asoslarning formulalari 11 ta umumiy asos uchun formulalar keltirilgan: Natriy gidroksidi - NaOH Kaliy gidroksidi - KOH Ammoniy gidroksidi - NH4OH Kaltsiy gidroksidi - Ca(OH)2 Magniy gidroksidi - Mg(OH)2 Bariy gidroksidi - Ba(OH)2 Alyuminiy gidroksidi - Al(OH)3 Temir gidroksidi yoki temir (II) gidroksidi - Fe(OH)2 Ferrik gidroksid yoki temir (III) gidroksidi – Fe(OH)3 Rux gidroksidi - Zn(OH)2 Lityum gidroksidi - LiOH Download 16.2 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|