Kislotalarning olinishi, ishlatilishi va fizik va kimyoviy xossalari

PEDAGOGS 
 international research journal
www.pedagoglar.uz
 

Volume-3, Issue-1, February–2022
 
125 
qanday birikma kislota, deb hisoblanishi mumkin. Misol qilib O-H yoki N-H 
qismlarini oʻz ichiga oladigan spirt yoki aminlarni olish mumkin. 
1. Kislotali oksidlar (angidridlar)ni suvga ta 'sir ettirib olinadi: 
SO
2
+H
2 
O=H
2
SO
3
; SO
3
+H
2
0=H
2
SO
4
N
2
0
5
+H
2
0=2HN0
3
2.Uchuvchan kislotalar ulaming quruq tuzlariga kislotalar ta 'sir ettirib olinadi: 
NaCI + H
2
SO
4
=Na
2
SO
4
+HCI FeS + HCl=FeCl
2
+H
2
S 
Ayrim kislotalar eritmada cho'kma hosil bo'lish hisobiga olinadi: 
Ba(N0
3
)
3
+H
2
S0
4
=(BaS0
4
+2HN0
3
Na
2
Si0
3
+2HCl=NaCl+(H
2
Si0
3
4. Kislorodsiz kislotalar metallmaslami vodorodga ta'sir ettirib, hosil bo'lgan modda 
suvda eritib olinadi: 
Cl
2
+ H
2 
= HCI(HCIsuvda eritiladi)
H
2
+ S = H
2
S (H
2
S suvda eritiladi)
Ko'pchilik kislotalar, masalan, sulfat, nitrat, xlorid kislotalar - rangsiz suyuqliklar 
bo'lib, HNO2 va HCLlaming konsentrlangan eritmalarida HNO3 va HC1 
molekulalari bug' holatida idish og'zida ajralib turadi. Ulaming bug'i o'ziga xos hidga 
ega. H3PO4, HPO3, va H3BO3 kabi kislotalar qattiq holatda bo'lib, suvda yaxshi 
eriydi. H2SiO3 iviq modda bo'lib, suvda erimaydi.Kislotalarning eritmalari nordon 
ta'mli bo'ladi. Yaxshi pishmagan olma, limon va qatiq zardobining nordon ta'mlari 
ulardagi mavjud kislotalar tufaylidir. Olma, limon va sut kislo-talaming nomlari ham 
ularda uchraydigan meva va sut nomidan olingan.Kislotalarning eritmalariga 
indikatorlaming ta'siri. Ulaming hammasi indikatorlar (lotincha indikator — 
ko'rsatkich degan ma'noni anglatadi) rangini o'zgartirishi mumkin. Maktab kimyo 
xonasida indikatorlar sifatida ko'pincha lakmus, metiloranj va fenolftalein deb 
atalgan moddalarning spirtdagi eritmalaridan foydalaniladi. Kislotalar eritmalari 

---