Kitob do’koni loyihasini tashkil etish

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
NUKUS FILIALI
«Kompyuter injiniringi» fakulteti Dasturiy injiniringi yo'nalishi
2-kurs 104-21 guruh talabasi
Sabirova Nigoraning

“ Dasturiy injiniringa kirish ” fanidan

“Onlayn kitob do’koni” sayti

Topshirgan: Sabirova N. ________

Qabul qilgan: Risnazarov A. ________

Nukus 2023

Kitob do’koni loyihasini tashkil etish.
Kitoblar, ayniqsa o'quv qo'llanmalariga kelsak, bu juda mashhur mahsulot. Shuning uchun, to'g'ri yondoshgan holda kitob ishi haqiqatan ham daromadli biznesga aylanishi mumkin. Ammo uni munosib darajaga etkazish uchun siz ko'p harakat qilishingiz kerak.
Tabiiyki, bunday savdoning afzalliklari bor. Avvaliga shuni ta'kidlash kerakki, kitoblar deyarli yaroqlilik muddati bo'lmagan mahsulotdir (hech bo'lmaganda badiiy adabiyot). Boshqa tomondan, bugungi kunda o'quv dasturlarida tez-tez o'zgarib turadigan o'quv qo'llanmalar talab qilinmaydi. Shu sababli, do'kon egasi doimiy o'zgarishlarni va ta'limdagi yangiliklarni kuzatib borishi kerak.
Ba'zi noshirlar kechiktirilgan to'lov xizmatini taklif qilishadi - egasi bir guruh kitoblarga buyurtma beradi va sotilganidan keyin ularga pul to'laydi. Bu foydalidir, chunki u tovarlarni sotib olish uchun qo'shimcha xarajatlarni talab qilmaydi. Ommabop nashriyotlarning ish rejasiga qiziqing.
Kitob do'konining biznes-rejasi binolarni tanlashdan tortib to assortiment va mijozlarga xizmat ko'rsatishgacha bo'lgan barcha nuanslarni hisobga olishi kerak.

2.2. Ma’lumotlar bazasidagi jadvallar va uning tarkibiy qismlari – maydonlari haqidagi ma’lumotlarni keltiramiz:

“Kitobdukoni” - Kitob do’koni haqida umumiy malumotlarni saqlovchi jadval

Maydon nomi	Tipi	Izoh
IdKitobdukoni	int(3)	Kitob do’kni id raqami
Boshliq	Varchar(55)	Boshliqning ismi-familyasi
Manzili	Varchar(55)	Manzili
Telefonnomeri	Varchar(55)	Telefon nomeri

“Kitob” – Kitob haqidagi ma’lumotlarni o’zida saqlovchi jadval

Maydon nomi	Tipi	Izoh
IdKitob	int(3)	Kitob id raqami
Kitobnomi	Varchar(55)	Kitob nomi
Manzili	Varchar(55)	Manzili

“Bulim” – Bulim haqidagi umumiy ma’lumotlarni saqlovchi jadval

Maydon nomi	Tipi	Izoh
IdBulim	int(3)	Bulim id raqami
Bulimnomi	Varchar(55)	Bulim nomi

“Mijoz” – Mijoz haqidagi umumiy ma’lumotlarni saqlovchi jadval

Maydon nomi	Tipi	Izoh
IdMijoz	int(3)	Mijozni id raqami
FIO	Varchar(55)	Mijozning ismi-familyasi
Telefonnomeri	Varchar(55)	Telefon nomeri
Email	Varchar(55)	Elaektron pochta

“Xodim” – Xodim haqidagi ma’lumotlarni saqlovchi jadval

Maydon nomi	Tipi	Izoh
idXodim	int(3)	Xodimning id raqami
FIO	Varchar(55)	Xodimning ismi-familyasi
Manzili	Varchar(55)	Xodimning manzili
Telefonnomeri	Varchar(55)	Telefon nomeri
Email	Varchar(55)	Elaektron pochta

“Narx” – Kitob narxi haqidagi ma’lumotlarni saqlovchi jadval

Maydon nomi	Tipi	Izoh
IdNarx	int(3)	Narxning id raqami
Summa	Int(6)	Bulim nomi

Kitob va Mijoz jadvallari M:N bog’lanish turini hosil qilgan.

Xulosa
Men bu ishimda sotilgan kitoblar ,xodimlar va mijozlar jadvalini SQL tili va CSS dasturlash tili orqali yagona ma’lumotlar ba’zasiga bog’ladim, SELECT ,UPDATE, INSERT, DELETE operatorlaridan foydalandim.Bu ma’lumotlar bazasini loyihalash natijasida foydalanuvchilarga kitoblarni oson izlab topish, ro’yxatdan tezkor o’tish,kitoblarni qulay holatda saqlash, turlari bo’yicha izlash kabi amallarni bajara olaman undan foydalanib kelajakda “Kitob yetkazib berish” va “Online kitob do’koni” loyihasida ishlatish mumkin.“Kitob do’koni ma’lumotlar bazasini loyihalashtirish” tanlab olingan.Bu Kitob do’koni ma’lumotlar bazasini loyihalashdan maqsad xodimlarni kitoblarni tezkor qidirib topish, ma’lumotlarni saqlab borish, ro’yxatdan o’tkazish, qaysi kitobni kim yozganligi, kitobning tavsifi, qachon nashr qilingani haqidagi ma’lumotlarni ko’rsatadi. Kitoblarni kim tomonidan sotilgani va qachon sotilgan, nechta kitob sotilgani, necha pulga sotilgani kabi amallarni bajaradi. Bu ma’lumotlar bazasida xodimlar bo’limi bor bunda xodimning nechta kitob sotganligi, ismi familyasi, kasbi ,tug’ilgan yili, telefon nomeri, E-mail kabi maydonlari bor. Bu maydonlarga foydalanuvchilar tomonidan ma’lumotlar kiritiladi . Yana Sotilgankitoblar bo’limida nechta kitob sotilgani ,sotilgan kitob idsi , sotilgan sanasi, kitob narxi kabi maydonlari mavjud. Bu maydonlarga foydalanuvchilar tomonidan ma’lumotlar kiritiladi.Kitobga bo’lgan talabning kuchaygani sari kitob do’konlari va kitob yetkazib beruvchi tashkilotning ishi og’irlashib bormoqda hamma amallar qo’lda amalga oshiriladi, buyurtmalar ham shaxsan to’g’ridan to’g’ri amalga oshiriladi. Yana hujjatbozlikning oshib borishiga sabab bo’liyabti .Har safar do’kon egasi qancha kitob sotganini va bazada qancha kitob qolganini, qancha foyda ko’rganini bilish uchun,bir kunlab, bazan ikki kunlab vaqtini ketkazadi.Bu sohaga Axborot texnologiyalarini kirib kelishi bilan xodimlarning ishi ancha yengillashdi, vaqtini tejadi.Natijada xodimlar reklama ishlari bilan mashg’ul bo’lib ko’proq mijoz yig’shadi.Nashriyotlarga borib buyurtma berib kelishning ham hojati yo’q.shundoq o’tirgan joyidan ma’lumotlar bazasiga ulangan telefoni yoki komputeri orqali buyurtma berishi va yangi mahsulotlar bilan tanishishi mumkin.Nashriyotlarida ishlaovchi yuk yetkazib beruvchi xodimar do’kongacha yetkazib berishadi.Shu kabi qulayliklarni yaratish uchun ma’lumotlar bazalari va dasturlar, ekspert tizimlar ,netron tarmoqlar ishlab chiqishimiz lozim.