Китоб Кандай холатлардан ташкари мажбурий мехнат такикланади

Вактбай иш хаки нима?

Vaqtbay tizimdan ko‘pincha ish haqi ishlagan vaqtidan kelib chiqib va la- vozim maoshiga binoan yoziladigan xizmatchilar mehnatini baholashda foyda- laniladi.

11. 
    Ишбай иш хаки нима?
    

Ishbay tizimda ishchilar mehnatini baholashda har bir tayyorlangan mahsulot birligining sifatiga binoan to‘lanadigan haq tushuniladi.

12. 
    Байрам (ишланмайдиган) кунларни санаб беринг.
    

Bayram (ishlanmaydigan) kunlari:

• 
  1-yanvar — Yangi yil;
  
• 
  8-mart — Xotin-qizlar kuni;
  
• 
  21-mart — Navro‘z bayrami;
  
• 
  9-may — Xotira va qadrlash kuni;
  
• 
  1-sentabr — Mustaqillik kuni;
  
• 
  1-oktabr — O‘qituvchi va murabbiylar kuni;
  
• 
  8-dekabr — Konstitutsiya kuni;
  
• 
  Ro‘za Hayit (Iyd al-Fitr) diniy bayramining birinchi kuni;
  
• 
  Qurbon Hayit (Iyd al-Adha) diniy bayramining birinchi kuni.
  

13. 
    Йиллик асосий таътил канча вактдан сунг берилади?
    

Yillik asosiy ta’til birinchi ish yili uchun olti oy ishlangandan keyin beriladi...
O'zbekiston Respublikasining Mehnat kodeksi,143-modda

14. 
    Кимларга кандай холатлар хисобга олиниб, йиллик узайтирилган асосий таътил берилади?
    

Quyidagilarga ularning yoshi va sog'lig'i holatini hisobga olib, yillik uzaytirilgan asosiy ta’til beriladi:

• 
  o‘n sakkiz yoshga to‘lmagan shaxslarga — o‘ttiz kalendar kun;
  
• 
  ishlayotgan I va II guruh nogironlariga — o‘ttiz kalendar kun...
  

O'zbekiston Respublikasining Mehnat kodeksi,

15. 
    Ходим томонидан мехнат шартномасини бир томонлама бекор килиш шартларини айтинг.
    

Mehnat kodeksiga binoan (99-modda, 1 q.) xodim nomuayyan muddatga tuzilgan mehnat shartnomasini ham, muddati tugagunga qadar muddatli mehnat shartnomasini ham, ikki hafta oldin ish beruvchini yozma ravishda ogohlantirib, bekor qilishga haqlidir. Ogohlantirish muddati tugagandan so‘ng xodim ishni to‘xtatishga haqli, ish beruvchi esa, xodimga mehnat daftarchasini berishi va u bilan hisob-kitob qilishi shart. Agar shartnomada uni muddatidan oldin bekor qilganlik uchun neustoyka to‘lashi haqidagi o‘zaro majburiyatlari nazarda tutilgan bo‘lsa, unda ish beruvchi xodimdan shartlashilgan pul summasini to‘lashini talab qilishga haqli.
Arizani berish kuni bo‘lib uni ish beruvchi olgan kun hisoblanadi, mehnat shartnomasining bekor qilinishi to‘g‘risidagi ogohlantirish muddati ariza be- rilgan kundan keyingi kun hisoblanadi. Ogohlantirish muddati ish kunlarida emas, balki kalendar kunlarida hisoblanadi, ya’ni ikki hafta — bu 14 kundir.
Agar ogohlantirish muddati tugagandan keyin xodim ishni davom etti- raversa, unda mehnat shartnomasining bekor qilinishi to‘g‘risidagi ariza o‘z kuchini yo‘qotadi. Shu bilan birga xodim ogohlantirish muddati davomida o‘zi bergan arizani, jumladan oxirgi ish kunida ham qaytarib olishga haqli, ish beruvchi esa unga buni rad etishga haqli emas.

16.