Klinik laborator tashxislash va tekshiruv usullari

Nechiporenko M etodi
1 ml siydikda shaklli elementlar (eritrotsit, leykotsit, silindr ) 
miqdorini aniqlash.
Aniqlash yo‘li. Tekshirish uchun bir martalik siydikni o ‘rta 
porsiyasi olinadi (ertalabki siydikni olish maqsadga muvoviq), rN 
aniqlanadi (siydikda xujayra elementlari qisman parchalanganda 
ishqoriy reaksiya bo‘lishi mumkin). 5-10 ml siydik 3500 ob./minda 3 
min davomida sentrafugalanadi.
Qoldiq sekin aralashtirilib, hisoblash kamerasiga to‘ldiriladi.
Shaklli elementlar hisoblanadi.
Normada 1ml siydikda eritrotsitlar -1000, leykotsitlar - 2000-
4000
silindrlar- Goryaev kvadrat kamerasida yo‘q yoki 1 -4 dan ko‘p
emas.
Balg‘amning umumiy klinik tahlili
B alg‘am (sputum) - nafas yo‘llaridan yo ‘tal bilan ajraladigan 
patologik sekret. Balg‘amni tekshirish nafas organlaridagi patologik 
jarayon xarakterini va uni yetiologiyasini aniqlashga yordam beradi.
Balg‘amni klinik tekshiruv ko‘zdan kechirish, miqdorini o‘lchash, 
fizik, ximik tarkibini o ‘rganish,mikroskopik, bakterioskopik va sitologik 
tekshiruvlarini o ‘z ichiga oladi.
Material yig‘ish qoidalari: balg‘amni tekshirish uchun og‘iz 
chayilgandan keyin quruq shisha banka yoki chashka Petriga 
ertalab(yaxshisi ovqatdan oldin) olinadi. Eski balg'am da saprofit flora 
ko‘payadi, shaklli elementlari buziladi.zarur hollarda balg‘am sovuq 
joyda(xolodilnikda) saqlanadi, lekin 2-3 soatdan ko‘p emas. Uzoq
72

---

saqlanganda kam chidamli mikroorganizmlar (streptokokk) o ‘ladi, 
chirish jarayoni boshlanib, tekshirish natijasi noto‘g ‘ri chiqadi
Balg‘amni makroskopik tekshiruv
Balg‘amni o ‘rganish uni 
ko‘zdan kechirishdan boshlanadi 
(makroskopik tekshiruv) birinchi tiniq bankada keyin Petri chashkada 
qora va oq fonda joylashtiriladi, uning miqdori, xarakteri,rangi, xidi, 
konsistensiyasi va boshqalar aniqlanadi
Miqdori
Balg‘amning sutkalik miqdori 1 dan 1000 ml gacha va undan ko‘p 
o‘zgarib turadi . nafas yo‘llari yallig‘lanishlarida kam miqdorda bag‘am 
ajralad i:
• laringit, traxeit, o ‘tkir bronxit;
• xurujsiz bronxial astma ;
• bronxopnevmonii.
K o‘p miqdorda balg'am quyidagilarda ajraladi (0,5 dan 2 1 gach a):
• Bronxoektatik kasallik
• 0 ‘pka abssessi
• K o‘pgina gijja kasalliklarida .
Empiema yorilganda balg‘am miqdori 4 lgacha yetishi mumkin. 
Balg‘amning sutkalik miqdori ba'zi o ‘pka kasalliklarida ko‘p miqdorda 
ajralganda aniqlanadi
Bunda balg‘amni o'lchov silindrida joylashtiriladi, 1 soat davomid 
balg‘amtingandan keyin qavtlarga bo‘linishi aniqlanadi.
Balg‘am rangi
Balg‘am rangi tarkibidagi leykotsitlar miqdori va eritrotsitlar 
aralashmasiga bog‘liq . eritrotsitlar aralashmasi gemosedirin xarakteri 
o‘zgarishi qizil, zang rangda o ‘zgarishi bilan bog‘liq.
Balg‘am qizg‘ish tusli yoki qonli bo‘yalishi mumkin.