Koagulyatsiyasi. Koagulyatsiya tezligi. Dlfo nazariyasi

11.1-rasm. Koagulyatsiya vaqtida kolloid zarrachalar sonining
о‘zgarish diagrammasi. 
M.Smoluxovskiy i tartibdagi zarrachalarning t vaqt o‘tgandan keyingi 
sonini quyidagi formula bilan hisoblash mumkinligini ko‘rsatdi: 
1
1
0
1







 







i
i
i
t
t
n
n


Shunday qilib, “yakka”, “qo‘shaloq”, “uch qavat” zarrachalar sonining 
koagulyatsiya jarayoni mobaynida o‘zgarish dinamikasi quyidagi tenglamalar 
bilan ifodalanadi: 
2
0
1
1





 


t
n
n
; 
3
0
2
1





 



t
t
n
n
; 
4
2
0
3
1





 









t
t
n
n
va hokazo. 
Yuqoridagi rasmdan ko‘rinib turibdiki, n
2
, n
3
, zarrachalar sonining t 
bilan o‘zgarish diagrammasi maksimumga ega, lekin “yakka” zarrachalar va 
“eng yirik” zarrachalar diagrammasida maksimum uchramaydi. Bundan 
tashqari, “yakka” zarrachalarning soni barcha zarrachalarning yig‘indisiga 
qaraganda tezroq kamayadi, zarracha yiriklashgan sari uning diagrammasida 
maksimum pasaya boradi.
Sust koagulyatsiya. M.Smoluxovskiy fikricha, zarrachalar orasida 
sodir bo‘ladigan to‘qnashuvning yetarli darajada samarador emasligidan sust 
koagulyatsiya kelib chiqishi kerak. Shuning uchun Smoluxovskiy “tez 
koagulyatsiya uchun yaratilgan nazariyani sust koagulyatsiyaga ham qo‘llash 
mumkin, biroq bu holda effektiv to‘qnashuvlar hissasini hisobga oladigan 
koeffitsient α ni kiritish kerak”, degan fikrni aytib o‘tgan. U holda sust 
koagulyatsiya uchun tezlik konstantasi: 


Dl
k
4

tenglama bilan ifodalanadi; boshqa formulalarga ham α koeffitsient kiritilgan 
holda ular o‘z shaklini saqlab qoladi. Smoluxovskiyning sust koagulyatsiya 
haqidagi fikrlari tasdiqlanmadi.