Kolorit, ranglar juftligi, uch ranglar majmui, qardosh o’xshash ranglar kolorit

KOLORIT, RANGLAR JUFTLIGI, UCH RANGLAR MAJMUI, QARDOSH O’XSHASH RANGLAR
Kolorit (ital. colorito, lot. color — rang , bo`yoq) — tasviriy san`at asarlari (ko`pincha rangtasvir) voqelikni real va ifodali tasvirlashda ranglarning o`zaro mutanosibligi. Voqelikni ta`sirli tasvirlash vositasining tarkibiy qismi bo`lgan K. asarning g`oyasi, mazmuni, davri, uslubi hamda muallifning shaxsiga bog`liq. Tarixda voqelik tasvirida mahalliy ranglar ozmi-ko`pmi cheklanib, ramziy ranglardan ko`proq foydalanish (o`rta asrlar san`atida) va voqelikni barcha bo`yoklarda (uning rangi, tusy, nursoya va boshqalardan foydalanib) rangdor ifodalash an`anasi shakllangan. K. ranglar uyg`unligiga ko`ra, iliq (qizil, sariq, zarg`aldoq) yoki sovuq (ko`k, yashil, binafsha), sokin va jiddiy, yorug` yoki to`q, rangdorligiga ko`ra, yorqin, xira va boshqa bo`lishi mumkin. Ranglar uyg`unligi, uning to`ldirilishi va keskinligiga amal qilib, betakror va murakkab K. yaratiladi (Velaskes, Titsian, V.I. Surikov, I.Ye. Repin, O`zbekistonlik rassomlardan P. Benkov, O`. Tansiqboyev, 3. Kovalevskaya, Ch. Ahmarov va boshqalarning asarlari).
Naqshlarda K. birorta rang (zangori, yashil, qizil, jigarrang va boshqalar)ning hukmronligiga asoslaniladi, qolgan ranglar unga bo`ysundiriladi. Mac, yashil rang muhitida barcha rang tuslari yashil rangga bo`ysundiriladi.

Shuningdek, K. biror narsaning o`ziga xos tomonlari majmuini ham anglatadi. Mas, badiiy asarning o`ziga xos xususiyatlari (davr, milliylik va boshqalar).^[1]
Bu atamaning boshqa ma`nolari ham mavjud. Qarang: Rang (ma`nolari).
Rang — moddalar chiqargan yoki qaytargan nurlanish spektriga mos ravishda yorug`likning muayyan ko`rish tuyg`usini hosil qilish xossasi. Nurlanishning yorug`lik energiyasi atrofidagi buyumlardan qaytib, ko`z qorachig`i orqali ko`zning sezgir hujayraviy qabul qiluvchi pardasiga tushib, unga faol ta`sir qiladi. Modda qaysi R.dagi nurni yutsa, o`sha R.dagi nurni o`zidan chiqaradi. R.ning spektri moddani tashkil etuvchi atom va molekulalar xususiyatlariga qarab o`zgarishi mumkin. Spektrni tashkil etuvchi nurlar energiyasining zichligi bir-biriga yaqin bo`lganda oq R. hosil bo`ladi. Yorituvchanlik yoki yoritilganlikning kamayishi natijasida moddalarning rangi noaniqlashadi.
Uch xil R.ning qo`shilishidan xoxdagan R.ni hosil qilish mumkin. Xalqaro kelishuvga binoan, 3 asosiy R. tanlab olingan: qizil, sariq va havo rang . Rangli televideniye, rangli fotografiya va boshqalarning asosida 3 xil R. aralashmasi yotadi. To`lqin uzunligi X har xil bo`lgan yorug`lik har xil rang taassurotini hosil qiladi: ^.=460 nm da — binafsha rang , 470 nm da — ko`k rang , 480 nm da — zangori rang , 520 nm da — yashil rang , 580 nm da — sarik, rang , 600 nm da — to`q sariq (apelsin) rang , 640 nm da — qizil rang , 700 nm da to`q kizil (qirmizi) rang hosil bo`ladi.
Ba`zi odamlarda rang ajrata olmaslik kasalligi uchraydi. Bu kasallikda rangli rasmlar bilan oq-qora rasmlar va svetofor chiroklari bir xil ko`rinadi. Moddalar haroratini bevosita aniqlash mumkin bo`lmagan vaqtda chiqarish spektridagi R.ning o`zgarishidan foydalaniladi. Shu usul bilan Quyosh sirti harorati aniqlangan. Kime tajribalarida erigan modda konsentratsiyasi (rangi)ni aniqlashda maxsus optik asbob (spektrofotometr)lardan foydalaniladi.<sup>[1]</sup>
Bu maqola rang haqidadir. Bu so`zning boshqa ma`nolari uchun rang (ma`nolari) maqolasini ko`ring.
Rang — optik diapazondagi elektromagnit nurlanishning sifat xarakteristikasi.
Ko'p modalar uchta rangdan ko'proq ranglarni birlashtiradigan rasmni olishdan qo'rqishadi, qolganlari xavf ostida bo'lgan xatolarga yo'l qo'yadi.
‘Aslida, kiyim-kechak va aksessuarlarning rangini birlashtirish birinchi qarashdan ancha sodda. Yaxshiyamki, rangli uyg'unlik rang kiyimlarini tanlagan har bir kishi bilan tanishish uchun zarur bo'lgan qonunlarga bo'ysunadi.
Gul fanining asoslari "rang doiralari" nazariyasida qurilmoqda, bu barcha ko'rinadigan ko'z rangini taqdim etadi.
Qarama-qarshi ranglarni tanlash g'alaba qozonish variantlaridan biridir. Bu aylana ekanligini hisobga olib, masalan, yashil rangda aylana markazi orqali tekis radiusni sarflang va bu sizni faqat fuchsiya rangiga olib keladi. Bu optimal kontrast kombinatsiyasi bo'ladi.
Agar qarama-qarshi ekanligi sizni qo'rqitsa, kar yoki rangpar soyalarni tanlang. Qisqali ranglarni tanlashda ular ularga teng nisbatda emaslar. Masalan, qora soyalarning kostyumi, qizil - faqat sharf, yoqa yoki sumka.
Eng murakkab kombinatsiyalardan biri bu ranglarning achromatik palitaqasi bo'lib, ular boshqa ranglardan foydalanmasdan, oq yoki kul rangli tasvir quriladi.
Kiyim ranglari kombinatsiyasida ko'proq ishonchli kombinatsiya - bu uyg'un kombinatsiya. Ushbu kombinatsiya eng yoqimli ko'z, bu ranglar, ular bir-birlariga aylanib, kontrast va qo'ng'iroqdan mahrum bo'lganlar.