Ko’makchi

Ko’makchi

Ko’makchilar vosita,maqsad,vaqt,sabab,makon munosabatlarini ifodalash uchun xizmat qiladigan so’z turkumidir.

Reja:

YORDAMCHI SO’Z TURKUMLARI

YORDAMCHI SO’Z TURKUMLARI
KO’MAKCHI
BOG’LOVCHI
YUKLAMA
SO’ZLARNI TOBE QILIB BOG’LAYDI
SO’ZLARNI TENG VA TOBE QILIB
BOG’LAYDI
SO’ZLARGA QO’SHIMCHA MA’NOLAR YUKLAYDI

YORDAMCHI SO’Z TURKUMLARI

YORDAMCHI SO’Z TURKUMLARI
KO’MAKCHI
BOG’LOVCHI
YUKLAMA
SO’ZLARNI TOBE QILIB BOG’LAYDI
SO’ZLARNI TENG VA TOBE QILIB
BOG’LAYDI
SO’ZLARGA QO’SHIMCHA MA’NOLAR YUKLAYDI

Ko’makchilar

• Bilan,uchun,kabi,sari,sayin,qadar,tomon,boshqa,sababli,orqali,tufayli,qarab,qaramay,so’ng,tashqari,beri,ko’ra,chog’li,uzra kabi so’zlar kiradi(bu so’zlar ot,sifat,ravish va fe’llardan ko’makchiga ko’chgan so’zlardir)
• Ko’makchilar dastlab ikkiga bo’linadi:
• Sof ko’makchilar;
• Ko’makchi otlar;

Sof ko’makchilar Asl ko’makchilar

• Bu ko’makchilar leksik ma’noga ega emas. Bular: bilan,uchun,qadar,sari,sayin.

Ot ko’makchilar

• Bular ot,ravish kabi so’z turkumlaridan ko’makchiga o’tgan so’zlardir:burun,ilgari,keyin,boshqa,tashqari kabi.

Fe’l ko’makchilar

• Fe’lning ravishdosh va sifatdosh shakllaridan ko’makchiga o’tgan so’zlardir:qarab,ko’ra,qaraganda,yarasha,boshlab kabi.

Bilan ko’makchisi

• Bu ko’makchi badiiy adabiyotda ba’zan birlan,birla,bila,-ila,-la shaklida qo’llaniladi.Masalan:Qo’shinlaring bo’ldi yer bila yakson.(H.Olimjon)
• Xalqing birlan bahodirsan,yana sen benahodirsan.(S.Abdulla)

Ko’makchi otlar

• Ko’makchi otlar asosan mustaqil ma’noli so’zlar bo’lib,ma’lum o’rinlardagina ko’makchi sifatida qo’llaniladi. Ko’makchi otlar,odatda,jo’nalish,chiqish va payt kelishigi bilan turlangan bo’lib, o’zidan oldin kelgan so’zlarga nisbatan qaralmish holatida bo’ladi:binoning oldida,daryoning o’rtasida.