Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi filiali

FV vaqtida ishchi-xizmatchilarni himoyalash tadbirlari: 

---

- 80 - 

 

texnologik  jarayonlarda  portlashga  va  yong‘inga  xavfli  hamda  zaharli  va  

radiaktiv moddalar ishlatiladigan ish sharoitlarida ish rejimini to‘g‘ri tashkil etish; 

 

zaharlanish  o‘chog‘ini  bartaraf  etishga  qaratilgan  ishlarni  aniq  bajarish  yo‘llari 

bo‘yicha o‘qitish; 

 

ob’yektdagi ishchi va xizmatchilar hamda ob’yekt yaqinidagi aholiga, ob’yektda 

hosil  bo‘lgan  xaf  to‘g‘risida  xabar  berishning  lokal  tizimini  tashkillashtirish  va  uni 

doimiy tayyor vaziyatda saqlash. 

 

    FV  larning  xavfli  va  zararli  omillari  ta’sirida  yuz  beradigan  yong‘inlar, 

portlashlar,  zaharli,  radiaktiv  moddalarni  muhitga  tarqalishi  ikkilamchi  omillar 

jumlasiga  kiradi.  Ma’lumki,  me’yoriy  ish  sharoitida  ob’yektning  xavfsiz  va 

halokatsiz  ishlashini  ta’minlashga  qaratilgan  qator  tadbirlar  amalga  oshiriladi. 

Lyokin,  bu  omillar  FVlar  uchun  yetarli  hisoblanmaydi.  Shu  sababli,  FVlarning 

ikkilamchi  omillaridan  himoyalashga  qaratilgan  qo‘shimcha  quyidagi  tadbirlarni  

ham amalga oshirish talab etiladi: 



 

saqlanadigan  portlashga,  yong‘inga  xavfli  va  zaharli  moddalar  zahirasini 

minimum darajagacha kamaytirish; 



 

saqlash  omborxonalarini  xavfsiz  joyda,  mustahkam  qilib,  shamol  yo‘nalishini, 

yong‘in  oraliqlari  va  yo‘laklarini,  yong‘inga  qarshi  suv  ta’minotini  xisobga  olgan 

xolda qurish; 



 

barcha  binolarni  yong‘in  o‘chiruvchi  vositalar,  zahira  elektr  manbalari,  aloqa 

vositalari avtomat signalizatsiya kabi vositalar bilan ta’minlash. 

Favqulodda  vaziyatlar  oqibatlarini  bartaraf  etish.  Halokatlar  va  tabiiy  ofatlar 

oqibatlarini  bartaraf  etish,  mamlakatning  halokat-qutqaruv  xizmatini  domiy  tayyor 

holatini  ta’minlash  hamda  ishlab  chiqarish  korxonalarida  texnogen  tusdagi 

xalokatlarni  oldini  olishga  qaratilgan  chora-tadbirlarning  bajarilishini  nazorat  qilish 

maqsadida  O‘zbekiston Respublikasi  Prezidentining   1996  yil   4  martdagi  Farmoni 

bilan Favqulodda vaziyatlar vazirligini tashkil etish etilgan. 

---

- 81 - 

     FVlar oqibatlarini bartaraf etishga qaratilgan barcha vazifalar bosqichma-bosqich 

aniq ketma-ketlik asosida maksimal qisqa muddatlar ichida bajarilishi lozim. 

      Birinchi  bosqichda  aholini  tezkor  himoyalash  masalalari,  FVlar  xavfli 

omillarining  tarqalishini  cheklash  va  uning  ta’sir  darajasini  kamaytirish  chora- 

tadbirlari hamda qutqaruv ishlarini amalga oshirish kabi vazifalar amalga oshiriladi. 

Aholini tezkor himoyalashning asosiy tadbirlariga: 

 

xavf to‘g‘risida xabar berish;  

 

himoya vositalaridan foydalanish; 

 

FV lardagi rejimga rioya qilishni ta’minlash;  

 

xavfli zonalardan evakuatsiya qilish;  

 

tibbiy profilaktik tadbirlarni amalga oshirish;  

 

jarohatlanganlargi  tibbiy  va  boshqa  turdagi  yordamlar  ko‘rsatish  kabi  ishlar 

kiradi. 

     FV  lar  ta’sir  doirasini  cheklash  va  uning  oqibatlarini  susaytirishga  qaratilgin 

tadbirlar: 

 

halokatlarni lokalizatsiyalash; 

 

ishlab chiqarishda texnologik jarayonlarni to‘xtatish yoki o‘zgartirish; 

 

yong‘inni oldini olish yoki uni o‘chirish kabi vazifalarni o‘z ichiga oladi. 

           Qutqarish  va boshqa turdagi kechiktirib bo‘lmaydigan tadbirlarga: 

 

boshqarish organlarini, kuch va vositalarni tayyor holatga keltirish; 

 

zararlanish o‘choqlarini razvedka qilish; 

 

mavjud holatni baxolash kabi vazifalar kiradi. 

     Ikkinchi bosqich  vazifalariga  FVlar oqibatlarini bartaraf etish bo‘yicha qutqaruv 

hamda  boshqa  kechiktirib  bo‘lmaydigan  ishlarni  amalga  oshirish  kiradi.  Bu  ishlar 

uzluksiz  ravishda,  qutqaruvchilar  va  bartaraf  etuvchilar  smenalarini  almashtirgan 

holda xavfsizlik texnikasi va ehtiyot choralariga to‘liq amal qilib bajarilishi shart.