Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari

Operativ xotirali qurilma. (ОЗУ). 
Operativ xotira (OZU) yacheykasida buyruq va ma'lumotlar saqlanadi. 
(OZU)ning siqimi 1000ta yacheykaga teng. MWr (Memory Write) signali asosida 
adres registrida (MAR)da ko'rsatilgan ma'lumotlar registri (MDR) xotira 
yacheykasiga adresi bilan saqlanadi. MRd (Memory Read) signali asosida esa 
(MAR)da joylashgan xotira yacheykasi tarkibini adresi bilan birga o'qishi yuzaga 
keladi va (MDR)[2] ga jo'natiladi. OZU yacheykalari 6 o'nlik razryad uzunligiga 
ega.
Xotiradagi ma'lumotlar registri (Memory Data Register): xotira va 
protsessorning qolgan registri orasida bufer rolini bajarishda ishlatiladi. Shu orqali 
protsessorga buyruqlar (operandlar) o'tkaziladi va xotiraga bajarilgan amallar 
natijasini jo'natadi. 

---

Xotiradagi adres registri (Memory Address Register): biron bir amal, jarayon 
(o'kish yoki saqlash) yakuniga etmaguncha, shu yacheykada xotira yacheyka 
adresini saqlash uchun mo'ljallangan. Xotira registri adresi mavjudligi, operativ 
xotira qurilmasi va shu kabi mashina qurilmalarini tez ishlash farqini 
kompensatsiya kilishga ruxsat beradi. 
To'qridan-to'qri ruxsatli o'ta operativ xotira (СОЗУ): operativ xotirali qurilma 
(OZU)ning bir qismi deb xisoblanmaydi. Umumiy belgilanishi R0qR9 gacha 
bo'lgan 10ta registrdan iborat (RON). Ma'lumki (RON) – bu juda xam katta 
bo'lmagan registrli xotira bo'lib, unga faqatgina aloxida bo'lgan buyruq bilan ruxsat 
etiladi. Odatda RONga ko'p marotaba ishlatiladigan adres, tsikl xisoblagichi va 
boshqalar kiritiladi. Unga faqatgina RAR (Register Address Register) va RDR 
(Register Data Register) registorlari orqali ruxsat etiladi. 
Odatda registrlar kattaligi EHM o'quv modelida belgilangan, RON esa 6 o'nlik 
razryad uzunligiga ega. 
Xoxlagan registrga raqamini kiritib murojat qilish mumkin. Registor arxitekturasi 
ikki xil muxitning biriga: asosiy xotiraga yoki registrlarga joylashtirish ruxsat 
etiladi. Operandlarni 3 xil turda joylashtirish mumkin: 
•