Kommunikatsiyalarni rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari

---

 
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA 
KOMMUNIKATSIYALARNI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD 
AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI 
UNIVERSITETI QARSHI FILIALI 

“TELEKOMUNIKATSIYA” FAKULTETI 
 
TT-11-19 guruh talabasining 
 
O’rnatilgan tizimlar 
 
Fanidan tayyorlagan 
 
 
 
MUSTAQIL ISH 
 
 
 
 
 
 
Bajardi: 
 
 
 
 
 
IBODULLAYEV O 
 
QARSHI – 2022 

---

MAVZU: O`rnatilgan dasturiy vositalar va dasturlash tillari sharhi. 
 
REJA: 
Kirish 
1. 
O'rnatilgan tizimlardagi protsessorlar 
2. 
O’rnatilgan tizimlarda xotirani tashkil etilishi.
3. 
O’rnatilgan tizimlarda axborotlarni kiritish/chiqarish. 
4. 
O’rnatilgan tizimlarda shinalarni tashkil etilishi.
 
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

Kirish 
Ma’lumki, axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining jadal sur’atlarda 
rivojlanishi natijasida ishlab chiqarish va xalq xo’jaligining barcha sohalarini 
avtomatlashtirish, kommunikatsiyalashtirish va intellektual boshqarishga alohida 
e’tibor berilmoqda. Yigirma birinchi asrning ikkinchi o’n yilligiga kelib 
telekommunikatsiya texnologiyalari bilan bog’langan va bevosita barcha 
yo’nalishlarga o’z ta’sirini o’tkaza olgan kontseptsiyalardan biri Internet of Things 
– narsalar interneti kontseptsiyasidir. Bu kontseptsiya mavjud ob’ektlarni inernet 
tarmog’i asosida o’rnatilgan boshqarish va nazorat qilishni ilgari suradi. Endi 
zamonaviy o’rnatilgan tizimlari bevosita internet asosida tashkillashtiriladi va 
internet atrofimizdagi ob’ektlar uchun xizmat qiladi. Shunday ekan, dastlab 
boshqaruv tizimlarining bugungi holati va rivojalanish tendentsiyalarini ko’rib 
chiqamiz. 
XXI asrning ikkinchi 10 yilligida telekommunikatsiya soxasida bir qator yangi 
texnologiyalar keng tarqalib va rivojlanib bormoqda. Ushbu texnologiyalardan biri 
IOT(Internet of Things) – narsalar interneti texnologiyasi hisoblanali. IOT(Internet 
of Things) – bu tabiatdagi mavjud ob’ektlarni, zaruriy narsalarni va aniq joylarni 
internetga ulash va boshqarish tamoyillarini tavsiflovchi telekommunikatsiya 
texnologiyasidir. IOT ning asosiy mavjud tizimlar, xizmatlar va qurilmalarning 
turli sanoat mashinalari o’rtasida o’zaro aloqani ta’minlash, xizmatlar ko’lamini 
takomillashtirish va o’z – o’zini boshqaruvchi intellektual tizimlar va tarmoqlarni 
shakllantirishdan iborat. 5 Narsalar interneti internet tarmog’idan foydalanishning 
yangi evolyutsion davrini ochib beradi. Bunda ob’ektlar bir biri bilan tarmoq orqali 
aloqa qiladi, bir birini intellektual tanish, tushunish va o’zaro to’plagan 
ma’lumotlarini almashish imkoniyatiga ega bo’ladi. Bugungi kunda IOT ga 
ko’plab misollar keltirish mumkin: sensorli boshqariluvchi ob’ektlar, intellektual 
axborot tizimlari va boshqalar. Narsalar interneti tabiatda joylashgan ob’ektlar va 
joylarni real vaqt rejimida internet tarmog’i orqali identifikatsiyalash, nazorat 
qilish va boshqarish imkonini beradi. Narsalar internetini tashkillashtirish uchun 
asosan bevosita tabiatdagi ob’ektlar bilan ishlay oladigan sensor qurilmalar, 
aktuatorlar, datchiklar va boshqa intellektual tizimlar qo’llaniladi. Shu sababli 
narsalar interneti kontsepsiyasi bevosita sensor tarmoqlar, intellektual tarmoqlar va 
keng qamrovli telekommunikatsiya tarmoqlari bilan o’zaro bog’langan.