Компьютер вирусларидан химояланиш

Adinf - revizor dasturi

Adinf revizor dasturi – D. Mostovoy maxsulidir. Bu dastur fayllar xolati xakidagi ma’lumotlarni eslab koladi. Navbatdagi tekshirish natijasida bu ma’lumotlarning uzgarishi fayl uzgartirilganidan dalolat beradi. Bu viruslarning xarakati natijasida bulishi mumkin. Birorta uzgarish revizorning nazoratidan chetda kolmaydi . Revizor darxol Sizni uzgarish xakida ogox kiladi, lekin uzgarish sababini tushuntirmaydi. Buning sababi virus ekanligini yoki uzingiz ekanligingizni uzingiz aniklashingiz kerak. Uning maxsus adinf.ext maxsus davolovchi dasturiga ega bulsangiz bu muammolarni bir zumda xal kiladi.

4. 
   Virusdan ximoyalanish uchun kanday extiyot – choralari kuriladi?
   

Xar extimolga karshi shikastlangan kompyuterni davolash uchun zarur dasturli disketalarni tayyorlab kuyish zarur, bu:

• 
  sistemali disketa;
  
• 
  disklarni formatlovchi dasturlar;
  
• 
  kup ishlatiladigan dasturlar;
  
• 
  arxivdan tiklovchi dasturlar;
  
• 
  viruslarni aniklovchi va davolovchi dasturlar
  

Bu dasturli disketalarning xar birida command.com fayli bulishi kulayrok.
Ishlatilayotgan detektorlar kupincha viruslarni paykamay, zararlangan fayllarni utkazib yuboradilar. Masalan, juda mashxur McAFee Associates firmasiga tegishli SCAN kompleks detektori bizning mamlakatimizda keng tarkalgan viruslarni utkazib yuboradi va yangi, bir necha yolgon ishlanmalar beradi. Shuning uchun bir nechta detektorlarni bir yula kullash. «ovoz berish yuli bilan» zararli dasturlarning ruyxatini tuzish mumkin.

- 12 -

Arxivda saklanayotgan dasturlarga detektorlarni kullash samarasiz ekanligini ta’kidlash lozim. Bunda dasturlarni arxivdan ozod etish lozim. Aks xolda, detektor mazkur fayllarni tekshirmaydi. Yana antivirus nourin dasturning foydali kismini «tishlashi mumkin». Aynan shu yerda detektor yolgon axborot bergan buladi. Antivirus ishlab turgan dasturni ishdan chikarishi xech gap emas.

Yana bir eng katta yul kuyiladigan xatolardan biri ximoyalanmagan disketning kulma-kul yurishi va ishonchsiz disketlarni yuklashdir. Shuning uchun disketlarni doimo ximoyalash kerak. Fakat ishonchli disketlardangina foydalanish darkor.
Va, sunggi yul kuyiladigan xatolardan biriga maxsus tuxtalamiz. Bu A disk yurituvchida disket bula turib, kompyuterni kayta yuklashdir. Bunda VYuS aynan diskyurituvchidagi disketdan dasturni yuklaydi, natijada disketdagi boot- virus vinchesterga yukadi.
Antivirusni kanday tanlash kerak:
Antivirusning sifati, eng avvalo, u kayta ishlayotgan viruslar soniga boglik. Bundan tashkari, interfeys kulayligi xam muxim axamiyat kasb etadi. Bular antivirusning xisobotini yaxshilaydi. Odatda, antiviruslar bir necha viruslarga muljallangan bulib, kolganlari uchun samarasiz bulishi mumkin.
Virusdan ximoyalanish usullarini kullash:
«Virus-ximoya vositalari» muammosi xuddi «xujum kuroli - ximoya kuroli» muammosiga uxshaydi. Ximoya vositalari kupaygan sari xujum vositalari xam takomillashib, uni ishlatuvchilar ragbatlantirilmokda. Nachora, xayot shunday, kurashdan iborat. Shuning uchun aytish darkorki, kompyuter viruslari xali kup zamon muammo bulib kolaveradi, xar ikki tomon xam rivojlanaveradi.
Ximoyalanishning asosiy texnologik sxemasi: Ximoyalanishning bunday sxemasi kuyidagi boskichlardan iborat:
- yangi dasturiy maxsulotning dastlabki nazorati;
- kattik diskni segmentasiyalash;
- rezident revizor-taftishchi dasturlar bilan davriy ravishda axborot butligini tekshirib turish;
- arxivlashtirish.
Yangi kiritilayotgan dasturiy ta’minotni nazorat kilishni tekshirish:
Birinchi va juda zarur ximoya kiritilayotgan dastur va disketlarni nazorat kilishdir. Guyoki, samolyotning muvaffakiyatli parvoz kilishi uchun passajirlarni batafsil tekshirish bulganidek, kompyuterda kiruvchi axborotlarni batafsil tekshirish viruslar oldini oladi. Xar kanday «firma» disketlarga xam ishonoverishi kerak emas. Ularda xam virus bulishi mumkin.

- 13 -

Kupchilik mashxur fayl va boot-viruslar mavjudligini kirish nazoratining uzidayok aniklash mumkin. Bu jarayon bor-yugi bir necha minutni oladi, xolos. Aks xolda, soatlab vakt axborotlarni viruslardan tozalashga ketib koladi. Kirish nazoratini bir necha saralab, maxsus tanlab olingan detektor va antiviruslardan utkazgan ma’kul. Biz kuyidagilarni tavsiya etamiz. SCAN, AIDSTEST, DoctorWeb, AV, TP48CLS.

Antiviruslarni detektor rejimida ishlatish zarur.
Karantin rejimi:
Agar dastur ta’minoti «begona kuldan» olingan yoki yot tashkilotlardan kelgan bulsa, mazkur dasturlarni ishlatishda «karantin muddati»ni belgilash foydali. Bunda sun’iy ravishda xar bir dastur uchun kat’iy ravishda sinov muddatini joriy etish zarur. Bu muddat oy, xaftaning kunlari bulishi mumkin. Nega? Chunki, biz yukorida ayganimizdek, ba’zi bir viruslar ma’lum oy yoki aynan oyning bir kunida uz «xunarini» kursatadi. Zararlangan dasturlardan tashkari, ba’zida «singan» ximoyadagi dasturlar xam xavf tugdiradi ( ular kuprok ofis va uyin dasturlarida). Bu yerda gap shundaki, dasturning ximoyasini olish viruslar faoliyatini kuchaytirib yuboradi. Ayniksa, troyansk viruslari faollashadi. Masalan, Ukrainaning Donesk shaxrida nokonuniy nusxalangan Formula uyinlari davriy ravishda SMOS-xotirani uchirib tashladi. Bu juda ayyorlik bilan uylangan viruslar toifasiga kiradi.
Kattik diskni tekshirish va segmentasiyalash .
Kompyuterni xarid kilgach, uning vinchesterida nima borligini tekshirish darkor. Endigina sotib olingan kompyuter vinchesteridagi barcha dasturlarni xuddi yangidek karash kerak. Shuning uchun yangi olingan mashina vinchesterini testdan utkazing, shuningdek, xamma disketlarni virusdan detektor-dasturlar bilan tekshiring. Vinchesterni testdan utkazish chogida albatta yozuvdan saklangan, toza sistema disketlari yordamida yuklanadi.
Rezident dastur filtrlaridan foydalanish:
Zamonaviy SNESK va 5VM dastur filtrlari deyarli barcha fayl viruslariga karshi samarali, ayniksa Flushot plus filtrlari juda foydali. Chet elda bundan tashkari, MaceVaccine va ANTIVS 2 filtrlari keng tarkalgan. Bular yangi dasturlarni ilk bora ishga tushirishda xamda troyansk viruslarini tez ilgash uchun nixoyatda foydali.
Umuman, kompyuterdagi dasturning dastlabki nusxasini arxivlab kuyish, ishda esa uning kopiyasidan foydalanishni maslaxat beramiz. Shunday kilinsa, xar xolda foydalanuvchi uchun ishonchli buladi.
Ximoyalashning uziga xos usullari:
Disketning normal xolati - uning yozuvdan ximoyalangan xolatidir. Ximoya fakat axbrorotni yozish chogida olinishi kerak. Fakat turli yozuvlardan ximoyalangan disketlarni, antivirus dasturlari, sistemali disketlarni kungil tuk bulishi uchun extiyot kilib saklash joiz.

- 14 -

X u l o s a

Shuni ta’kidlash kerakki, «lat yegan» axborotlarni eng kiyin vaziyatlarda xam tiklash mumkin. Birok bunday dastur va viruslar «lat yegan» fayllarni tiklash sistema-dasturchilardan yuksak maxorat talab etadi. Notugri foydalanish jiddiy iktisodiy, moddiy va ma’naviy ziyon kuriladi. Tuzatish jarayonida shoshilish aslo yaramaydi.

Kupincha kutkarish mumkin bulgan fayl yoki ma’lumotlar sistemali bloklarni formatlash jarayonida shikast yeydi, yukotib kuyish extimoli xam bor.
Yukorida aytganimizdek, dasturni saklashning eng yaxshi yuli - bu uni arxivlashtirib kuyish. Lekin shunday bulsa xam, xar ish kuni sungida dastur va fayllarning joylashishini bir-bir kuzdan kechirish darkor. Vinchesterlar na fakat viruslar orkali ishdan chikadi. Buning uchun SCANDISK utilitalarini «Ishga tushirish» menyusi orkali chakiriladi.
Biz tilga olayotgan kompyuter virus dasturlar xozirda yaratilib bulingan. Xozir turli viruslarlarni yigish bilan odamlar band bulishmokda. Bu, bizningcha, notugri. Asosiy e’tiborni zararlanishning oddini olishga safarbar etish lozim. «1 gramm profilaktika 1 kg davolashga teng» makoli nakadar tugri.
Antivirus dasturlarini ishlatishdagi yul kuyilishi mumkin bulgan xatolar:
Antivirus vositalarini kullashdagi eng kup yul kuyilishi mumkin bulgan xato - bu zararlangan kompyuterda ularni ishlatib yuborishdir. Virus aniklangach, keyingi xatti-xarakat kuyidagicha buladi: kompyuterni uchiring va uni ximoyalangan sistemali disket yordamida kayta yuklang (bunday disket Sizda albatta bulishi kerak). Mazkur disketda antivirus dasturlari joylashgan bulishi tabiiy. Antivirus dasturini ishga tushiring.
Zararlangan operasion sistemalarda amallarni bajarish va dasturlarni ishga tushirish kupol xato va misli kurilmagan yukotishlarga sabab buladi. Jumladan, bunda xali zararlanmagan dasturlar xam talofat kurishi mumkin. Masalan, Sizning kompyuteringiz RCE-1800 virusi bilan zararlangan bulsin. Mazkur virusga muljallanmagan antivirus dasturni extiyotsizlik bilan ishlatish kolgan yuklovchi modullarni xam ishdan chikaradi.
Yana bir kup uchraydigan xatolardan - biri antivirus vositalarini yaratuvchilariga xaddan tashkari ishonish. Garchand, bunday dasturlarni juda yukori darajadagi dasturchilar yaratsalar-da, ular xar doim xam ishonchli emas. Xar kanday dastur kabi, ular xam xatolardan xoli emas. Bu detektorlarga xam, antivirusga xam taalukli.

- 15 -