Komponentlar

Dastur yaratish umumlashgan muhiti Redaktor form – Shakllar muharriri, Inspektor ob’yektov – Ob’yektlar inspektori, Palitra komponentov – Komponentlar palitrasi, Administrator loyihaa – Loyiha administratori va to‘la umumlashgan Redaktor koda – Kodlar muharriri hamda kodlar va resurslar ustidan to‘liq azoratni ta’minlaydigan, dastur ilovalarini tezkor yaratadigan Otladchik - instrumentov - Sozlash-instrumentlari kabilarni birlashtiradi.
 Kоmpоnеntlаr Pаlitrаsi ilоvаlаrni qurishdа tаklif qilinаdigаn 100 dаn оrtiq tаkrоrаn qo‘llаnаdigаn kоmpоnеntlаrdаn ibоrаt.
 SHаkllаr Muhаrriri dаsturning fоydаlаnuvchi bilаn intеrfеysini yarаtish uchun mo‘ljаllаngаn. Kоd Muhаrriri dаstur mаtnini, хususаn, vоqеаlаrgа ishlоv alarning qiymatlar ro‘yxati (o‘nggda) joylashgan.
 Komponentlar ko‘rinadigan (vizual) va ko‘rinmaydigan (vizual bo‘lmagan) larga bo‘linadi. Vizual komponentlar bajarilish paytidabеrish funktsiyalаrini yozish uchun mo‘ljаllаngаn.
 Оb’еktlаr Nоziri qоtib qоlgаn chigаl dаsturlаsh zаrurаtisiz оb’еktlаr хususiyatlаrini vizuаl o‘rnаtish imkоnini bеrаdi hаmdа shundаy vоqеаlаrni o‘z ichigа оlаdiki, bu vоqеаlаrni ulаrning pаydо bo‘lishigа nisbаtаn оb’еktlаr rеаktsiyasi kоdlаri bilаn bоg‘lаsh mumkin bo‘lаdi.
 Оb’еktlаr Хаzinаsi mа’lumоtlаrning shаkl vа mоdullаri kаbi оb’еktlаrgа egа bo‘lib, ulаr ishlаb chiqishdа muvаqqаt sаrflаrni kаmаytirish mаqsаdidа ko‘plab ilоvаlаr bilаn bo‘linаdi.
KOMPONENTLAR
Komponentlarni shaklga o‘rnatish uchun komponentlar palitrasidagi kerakli piktogramma tanlanadi, so‘ngra shaklning komponent joylanishi kerak bo‘lgan joyi tanlanadi. Shundan so‘ng komponentlar xossalarini ob’yektlar inspektori yordamida tahrirlash mumkin. Properties bandida komponentlar xossalarining ro‘yxati (chapda) va bu xoss loyihalash paytidagidek paydo bo‘ladi. Bunga knopkalar va tahrirlanuvchi maydonlar misol bo‘la oladi. Vizual bo‘lmagan komponentlar Komponentlar palitrasi Kodlar muharriri Ob’yektlar navigatori Ob’yektlar inspektori Shakl muharriri loyihalash vaqtida shakldagi piktogramma ko‘rinishida paydo bo‘ladi. Ular bajarilish paytida hech qachon ko‘rinmaydi, ammo ma’lum funksionallikga ega bo‘ladi (masalan, berilganlarga murojaatni ta’minlaydi, Windowsning standart muloqatlarini chaqiradi).
XOSSALAR
Xossalar komponentlarning tashqi ko‘rinishi va tabiatini aniqlovchi atributlar hisoblanadi. Xossalar ustunidagi ko‘p xossalar komponentlari oldindan o‘rnatilgan qiymatlarga ega bo‘ladi (masalan, knopkplar balandligi). Komponentlar xossalari xossalar varag‘i (Properties) da aks ettiriladi. Ob’yektlar inspektori komponentlarning nashr etilgan (published) xossalarini aks ettiradi. Publishedxossalardan tashqari komponentlar umumiy (public), faqat ilovalarning bajarilish paytidagina murojaat qilish mumkin bo‘lgan nashr qilingan xossalarga ega bo‘ladi. Xossalar ro‘yxati ob’yektlar inspektori xossalar varag‘ida joylashadi. Xossalarni loyihalash paytida aniqlash mumkin yoki ilovalarning bajarilish paytida ko‘rinishini o‘zgartirish uchun kod yozish mumkin. Komponent xossalarini loyihalash paytida aniqlash uchun shakldagi komponent tanlanadi, ob’yektlar inspektori xossalari varag‘i ochiladi, aniqlanadigan xossa tanlanadi va zarur bo‘lsa xossalar muharriri yordamida o‘zgartiriladi (bu kiritish uchun oddiy maydon yoki son, osilib tushuvchi ro‘yxat, ochiluvchi ro‘yxat, muloqat paneli va boshqalar bo‘lishi mumkin). Biror komponentning xossalarini dasturning bajarilish paytida o‘zgartirish uchun «Imya Komponent» –> «Nazvanie svoystva» tavsifiga o‘zgaruvchidek murojaat qilish kerak, ya’ni qiymatlarni o‘zimiz hohlagandek o‘qishimiz yoki almashtirishimiz mumkin.
XODISALAR
Ob’yektlar inspektorining xodisalar varag‘i (Events) komponentlar tomonidan taniladigan xodisalar ro‘yxatini ko‘rsatadi. Har bir komponent o‘zining shaxsiy xodisalarini qayta ishlovchi to‘plamga ega bo‘ladi. C++ Builder da xodisalarni qayta ishlovchi funksiyalarni yozish va xodisalarni bu funksiya bilan bog‘lashga to‘g‘ri keladi. Biror bir xodisaga qayta ishlovchi yozib, siz dasturga bu xodisa ro‘y berganda yozilgan funksiyaning bajarilishini topshirasiz. Xodisani qayta ishlovchini qo‘shish uchun shaklda xodisani qayta ishlovchi komponent tanlanadi. So‘ngra xodisalar varag‘ida ob’yektlar inspektori ochilib (Event bandi) xodisaning qatoridagi qiymatlar ustunida sichqonning chap tugmasi ikki marta bosiladi. Bu bilan C++ Builder xodisalarni qayta ishlash prototipini generatsiya qilishga va uni kodlar muharririda ko‘rinishiga majbur qiladi. Bu holda bo‘sh funksiya nomi generatsiya qilinadi va muharrir kod kiritilishi zarur bo‘lgan joyda ochiladi. Kursor buyruqlar qavslari ichiga joylashadi { … }. So‘ngra xodisa sodir bo‘lganda bajarilishi kerak bo‘lgan kod kiritiladi. Xodisalarni qayta ishlovchi funksiya nomidan kyeyin ko‘rsatiladigan parametrlarga ega bo‘lishi mumkin.