Kompyuter injinering” kafedrasi “Mobil ilovalarini ishlab chiqish” fanidan mustqail ish

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR
VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
FARG’ONA FILIALI
“Kompyuter injinering” kafedrasi
“Mobil ilovalarini ishlab chiqish” fanidan


MUSTQAIL ISH

Bajardi: 712-19 guruhTALABASI

ABDULLAEVA INTIZOR

QABUL QILDI: A.A.XAKIMOV

Mavzu: Mobil ilovalar yaratish uchun dasturlash
REJA:
1. Komputerda dasturlash
2. Altera dasturlash muhitlari va qurilmalari
3. Operatsion tizimlarda xabarlar navbati
4. Operatsion tizimlarda ko’p vazifalilik va jarayonlarni boshqarish
5. Xulosa
6. Foydalanilgan adabiyotlar
Kompyuterda dasturlash bu – kompyuter mikroprotsessori uchun turli buyruqlar berish, qachon, qayerda nimani o'zgartirish va nimalarni kiritish yoki chiqarish haqida buyruqlar berishdir. Ushbu maqolada, qanday dasturlash tillari borligi, eng keng tarqalgan dasturlash tillari va ularning farqi. Hamda, Dasturlashni o'rganish yo'llari haqida suhbatlashamiz Kompyuter dunyosida ko'plab dasturlash tillari mavjud bo'lib, dasturlash va unga qiziquvchilar soni ortib bormoqda. Bir xil turdagi ishni bajaradigan dasturlarni Basic, Pascal, Ci va boshqa tillarda yozish mumkin. Pascal, Fortran va Kobol tillari universal tillar hisoblanadi, Ci va Assembler tillari mashi tiliga ancha yaqin tillar bo'lib, quyi yoki o'rta darajali tillardir. Algoritmik til inson tillariga qanchalik yaqin bo'lsa, u tilga yuqori darajali til deyiladi. Mashina tili esa eng pastki darajali tildir. Mashina tili bu sonlardan iboratdir, Masalan: 010110100010101 Dasturlash tillari 2 ta katta guruhlarga bo'linadi, Quyi va Yuqori darajali dasturlash tili. Quyi darajali dasturlash tili ancha murakkab bo'lib ular juda maxsus sohalarda ishlatiladi va ularning mutaxassislari ham juda kam. Chunki quyi dasturlash tillari (masalan: assembler) ko'pincha miktoprotsessorlar bilan ishlashda kerak bo'lishi mumkin. Odatda turli dasturlash ishlari uchun yuqori darajali dasturlash tilidan keng foydalaniladi. EHM (Elektron Hisoblash Mashinasi) endi yuzaga kelgan paytda programma tuzishda, faqat mashina tillarida, ya'ni sonlar yordamida EHM bajarishi kerak bo'lgan amallarning kodlarida kiritilgan. Bu holda mashina uchun tushinarli sanoq, sistemasi sifatida 2 lik, 6 lik, 8 lik sanoq sistemalari bo'lgan. Programma mazkur sanoq sistemasidagi sonlar vositasida kiritilgan. Yuqori darajali dasturlashda, mashina tillariga qaraganda mashinaga moslashgan (yo'naltirilgan) belgili kodlardagi tillar hisoblanadi. Belgilar kodlashtirilgan tillarning asosiy tamoyillari shundaki, unda mashina kodlari ularga mos belgilar bilan belgilanadi, hamda xotirani avtomatik taqsimlash va xatolarni tashhis qilish kiritilgan. Bunday mashina moslashgan til - ASSEMBLER tili nomini oldi. Odatda dasturlash yuqori saviyali dasturlash tillari (Delphi, Java, C++, Python) vositasida amalga oshiriladi. Bu dasturlash tillarining semantikasi odam tiliga yaqinligi tufayli dastur tuzish jarayoni ancha oson kechadi. Ko'p ishlatiladigan dasturlash tillari. Biz hozir biladigan va ishlatadigan tillarning barchasi shu guruhga mansub. Ular insonga "tushunarli" tilda yoziladi. Ingliz tilini yaxshi biluvchilar programma kodini qiynalmasdan tushunishlari mumkin. Bu guruhga Fortran, Algol, C, Pascal, Cobol va h.k. tillar kiradi(ko`pchiligi hozirda deyarli qo`llanilmaydi). Eng birinchi paydo bo`lgan tillardan to hozirgi zamonaviy tillargacha ishlatish mumkin. Lekin, hozirgi web texnologiya orqali ishlaydigan tillarda(PHP, ASP.NET, JSP) bunday dasturlar tuzilmaydi. Chunki bunday dasturlarning ishlashi uchun yana bir amaliy dastur ishlab turishi kerak. Hozirda, amaliy dasturlar, asosan, Visual C++, C#, Borland Delphi, Borland C++, Java, Phyhon kabi tillarda tuziladi. O`zbekistonda ko`pchilik Delphi dan foydalanadi. Buning asosiy sababi: soddaligi, komponentlarning ko`pligi, interfeysining tushunarliligi va h.k. Delphida birinchi ishlagan odam ham qanaqadir dastur tuzishi oson kechadi. Lekin, Windows da dasturning asosiy ishlash mohiyatini ancha keyin biladi(komponentlarning ko`pligi va API funksiyalari dasturda ko`rsatilmasligi uchun). Yana bir tarafi, Delphi(Pascal) operativ xotirani tejashga kelganda ancha oqsaydi. Unda o`zgaruvchilarni oldindan e'lon qilib qo`yish evaziga ishlatilmaydigan o`zgaruvchilar va massivlar ham joy olib turadi. Eng keng tarqalgan dasturlash tili(Windows OS ida) Microsoft Visual C++ tilidir. Ko`pchilik dasturlar hozirda shu tilda tuziladi. Umuman olganda, C ga o`xshash(C-подобный) tillar hozirda dasturlashda yetakchi. Deyarli hamma zamonaviy tillarning asosida C yotadi. Bundan tashqari, Turli komputer o'yinlari tuzishda yoki kichik hajmdagi dasturlar tayyorlashda LUA script yoki JavaScript tillari ham keng ishlatilmoqda. Biz sizga xozirgi kunda keng tarqalgan desktop dasturlashda ishlatiladigan dasturlash tillaridan bazilari haqida aytib o'tamiz: Delphi (talaff. délfi) — dasturlash tillaridan biri. Borland firmasi tomonidan ishlab chiqarilgan. Delphi dasturlash tili ishlatiladi va avvaldan Borland Delphi paketi tarkibiga kiritilgan. Shu bilan bir qatorda 2003-yildan hozirgacha qoʻllanilayotgan shu nomga ega bulgan. Object Pascal — Pascal tilidan bir qancha kengaytirishlar va toʻldirishlar orqali kelib chiqqan boʻlib, u ob'yektga yoʻnaltirilgan dasturlash tili hisoblanadi. Avvaldan ushbu dasturlash muhiti faqatgina Microsoft Windows amaliyot tizimi uchun dasturlar yaratishga mo'ljallangan, keyinchalik esa GNU/Linux hamda Kylix tizimlari uchun moslashtirildi, lekin 2002-yilgi Kylix 3 sonidan so'ng ishlab chiqarish to'xtatildi, ko'p o'tmay esa Microsoft.NET tizimini qo'llab quvvatlashi to'g'risida e'lon qilindi. Lazarus proekti amaliyotidagi (Free Pascal) dasturlash tili Delphi dasturlash muhitida GNU/Linux, Mac OS X va Windows CE platformalari uchun dasturlar yaratishga imkoniyat beradi. Visual Basic (talaffuzi: "Vijual Beysik") – Microsoft korporatsiydan dasturlash tili va uning uchun dasturlash muhitdir. U BASICdan ko`p tushunchalar oldi va tez rasmli interfeys bilan dasturlar taraqqiyot ta`minlaydi. Oxirgi versiya 6.0 1998 yilda reliz kelishdi. Microsoftdan voris Visual Basic .NET 2002 yilda paydo bo`ldi. Java dasturlash tili - eng yaxshi dasturlash tillaridan biri bo'lib unda korporativ darajadagi mahsulotlarni(dasturlarni) yaratish mumkin.Bu dasturlash tili Oak dasturlash tili asosida paydo bo'ldi. Oak dasturlash tili 90-yillarning boshida Sun Microsystems tomonidan platformaga(Operatsion tizimga) bog'liq bo'lmagan holda ishlovchi yangi avlod aqlli qurilmalarini yaratishni maqsad qilib harakat boshlagan edi. Bunga erishish uchun Sun hodimlari C++ ni ishlatishni rejalashtirdilar, lekin ba'zi sabablarga ko'ra bu fikridan voz kechishdi.Oak muvofaqiyatsiz chiqdi va 1995-yilda Sun uning nomini Java ga almashtirdi, va uni WWW rivojlanishiga hizmat qilishi uchun ma'lum o'zgarishlar qilishdi. Java Obyektga Yo'naltirilgan Dasturlash(OOP-object oriented programming) tili va u C++ ga ancha o'xshash.Eng ko'p yo'l qo'yildigan xatolarga sabab bo'luvchi qismalari olib tashlanib, Java dasturlash tili ancha soddalashtirildi. Java kod yozilgan fayllar(*.java bilan nihoyalanuvchi) kompilatsiyadan keyin bayt kod(bytecode) ga o'tadi va bu bayt kod interpretator tomonidan o'qib yurgizdiriladi. C++ (talaffuzi: si plyus plyus) — turli maqsadlar uchun moʻljallangan dasturlash tili. 1979-yili Bell Labsda Biyarne Stroustrup tomonidan C dasturlash tilining imkoniyatlarini kengaytirish va OOP(object Oriented Programming) xususiyatini kiritish maqsadida ishlab chiqarilgan. Boshida „C with Classes" deb atalgan, 1983-yili hozirgi nom bilan yaʼni C++ deb oʻzgartirilgan. C++ C da yozilgan dasturlarni kompilyatsiya qila oladi, ammo C kompilyatori bu xususiyatga ega emas. C++ tili operatsiyon tizimlarga aloqador qisimlarni, klient-server dasturlarni, EHM oʻyinlarini, kundalik ehtiyojda qoʻllaniladigan dasturlarni va shu kabi turli maqsadlarda ishlatiladigan dasturlarni ishlab chiqarishda qoʻllaniladi. Quyidagi jadvalda programmalash tillari haqida ma'lumotlar keltirilgan.

Internet. Web Server. Web dasturlash vositalari (tillari) Ma`lumki, yuqori darajadagi dasturlash tillarida yozilgan dasturlarni kompyuterga tushuntirish uchun kompilyator degan qo'shimcha dastur kerak bo'ladi. Web dasturlashda ham huddi shunday jarayon sodir bo'ladi. Siz internetdagi saytlarni ko'rishlik uchun ishlatadiganingiz Brauzerlar - web dasturlash tillarining bazilarini kompilyatori hisoblanadi. Web dasturlashda yana shunday tillar ham borki ularni brouzer kompyuterga tarjima qilib tushuntirib bera olmaydi, lekin bunday tillar web saytni asosini tashkil etadi. Ana shunday tillarni brouzer tushunadigan qilib berish uchun ham Web server ga o'xshagan dasturlar (kompilyator yoki interpretatorlar) to'plami kerak bo'ladi. Bunday dasturlar esa sayt joylashgan serverlarda turadi, qachonki unga so'rov yuborganingizda (istalgan biror ssilkani bosganingizda, birinchi marta saytni ochganingizda va hokazo...) shu sayt joylashgan serverdagi Web server dasturlari sizning brauzeringizga saytni brauzer tushunmaydigan tillarda yozilgan joylarini tarjima qilib jo'natadi. Shunday qilib klient - yani siz tomondagi web saytni kodlarini kompyuteringizga tushuntirib beradigan tarjimon bu - Brauzer, server tomonidagi web saytni sizning brauzeringiz tushunmaydigan joylarini unga tarjima qilib jo'natadigan tarjimon bu Web Server hisoblanadi. Quyida web serverni

Bu yerda Klient yani siz tomonda sizning Brauzer va u tushunadigan web dasturlash tillari (HTML,CSS,Java Script) turgan bo'lsa, server tomonda Apache -> Web server, PHP -> PHP tili uchun interpretator va ma`lumotlar ombori bilan ishlash uchun vosita (bu MYSQL, Oracle va boshqalar bo'lishi mumkin) turibdi. Bundan tashqari server tomonida yana boshqa tillar ham bo'lishi mumkin. Hullas, siz qachonki brauzerdan kerakli sayt nomini kiritganingizda bu so'rovingiz DNS serverdan saytga mos IP bo'yicha kerakli serverga boradi, so'rovingiz Brauzerda kiritilgani uchun ham ko'pincha standart HTTP protokoli bo'yicha yuborilgani uchun uni Web server kutib oladi va so'rovingizga mos papkadan index faylni qidirib topadi. Undagi bog'lanishlardan kelib chiqib kerakli fayllarni yuklaydi, bu fayllarni kengaytmasiga qaraydi, agar kengaytmasi .html bo'lsa uni shundoq, aks holda masalan .php bo'lsa PHP serverdagi interpretator orqali brauzer tushunadigan tilga tarjima qildiradi(shuni ichida ma`lumotlar bazasidan ham kerakli ma`lumotlar yuklab olinadi) va natijani sizni brauzeringizga jo'natadi. PHP dasturlash tili yordamida sayt yaratish uchun avvalo o'z shaxsiy komputeringizda Virtual server o'rnatishingiz lozim. Masalan Denwer, yoki XAMPP yoki WAMPP Brauzeringiz o'zi tushunadigan tilda kelgan sayt kodlarini natijasini ekraningizda sizga ko'rsatib beradi va siz tayyor saytni ko'rasiz. Demak, agar web dasturlash bilan shug'ullanaman deydigan bo'lsangiz, minimum: HTML,CSS,JavaScript,PHP,MySQL larni bilishingiz kerak ekan. Bunda HTML-> Sayt karkasini yasaydi, CSS- saytni pardozini(dizaynini) amalga oshiradi, Javascript - saytni dinamikasi(haraktlarini) ta`minlaydi, PHP - saytni mantiqiy amallarini bajaradi(masalan siz login bo'lganmisiz, yoki yo'qmi, login bo'lgan bo'lsangiz sizda nimalar chiqadi, aks xolda nimalar...), MySQL - PHP bilan hamkorlikda saytga ma`lumotlar bazasidan ma`lumotlarni o'qib olish, yozish, o'zgartirish uchun xizmat qiladi. Programmani yaratish jarayonidagi uning nomlari Beta versiya - bu versiya programmani ommaga havola qilinib, ularning fikri bo`yicha programmaga turli o`zgartirishlar kiritiluvchi versiyasi. Programmaning bu versiyasi, odatda, tekin bo`lib, ko`pchilik hukmiga havola etiladi. Programmaning bu versiyasi orqali sizga yetkazilgan ziyon qoplanmaydi(fayllaringizning o`chib ketishi, OS ning buzilishi va h.k.). Hozirda ko`pchilik firmalar o`z mahsulotlarini Beta versiyasini chiqarib, o`z mahsulotlarini takomillashtirib bormoqdalar. Bundan, programma ishlab chiqarish bo`yicha yetakchi bo`lgan Microsoft korporatsiyasi ham mustasno emas(Windows Vista, Office 2007, Exchange Server 2007, Internet Explorer 7 va h.k.). Release Candidate(versiya nomzodi) - bu versiyaning nomidan ma'lumki, u haqiqiy, sotuvga chiqariladigan versiyaga kandidat(nomzod)dir. Bu kabi versiyalar qisqacha RC deb ataladi. Shu turdagi versiyalar esa, RC1, RC2 kabi nomlanadi. Ko`pchilik RC versiyalar sotuvga chiqariladi, chunki bu versiya o`zida ma'lum bir imkoniyatlarni jamlagan bo`ladi va bu versiya orqali yetkazilgan zarar programmani yaratgan firma tomonidan qoplanadi. Final Release(so`nggi versiya) - programmani yaratishda qo`yilgan maqsadni "to`liq" amalga oshiruvchi versiya. Bu versiyani "alfa" versiya deb ham atashadi. Bu versiya o`z bahosida sotiladi, unga ko`rsatiluvchi xizmatlarning barchasi programma yaratuvchisi tomonidan ko`rsatiladi. Build XXXX(XXXX - qurish) - bu, odatda, versiya hisoblanmaydi. XXXX ning o`rnida biror son keladi. Bu son programmaning kompilyatsiya(programmalash tilidan haqiqiy bajariluvchi kodga o`tkazish) sonini bildiradi. Programma yadrosi(qo`shimchalarsiz, asosiy qism)ga nisbatan yuritiladi. Masalan, Windows Vista Beta 2 Build 5308 - Windows Vistaning Beta 2 versiyasi turkumida 5308-kompilyatsiya(OSga nisbatan "kompilyatsiya"ni ishlatish noo`rinroq:)). Update(yangilash) - programmaning biror teshigini(biror kichik xato, kamchiligi) tuzatuvchi kichik yordamchi programma. Bu yordamchi programmaning hajmi, odatda, kichik bo`lib, faqat o`sha kamchilikni tuzatishgagina xizmat qiladi. Ya'ni bu programmacha biror *.dll faylni yoki programmaishlatuvchi funksiyalardan birortasini "tuzatib" qo`yadi, xolos. Bunday Update("qarz")lar har doim tekin bo`ladi. Service Pack(xizmat paketi) - o`zida bir qancha Update lar bajaruvchi amallarni saqlovchi paket. Uning qisqacha nomi SP. Programmaning haqiqiy versiyasi yoki avvalgi SP dan shu paytgacha bo`lgan xatoliklarni birdaniga tuzatuvchi programma. Ya'ni, u bir qancha Update lar ishini o`zi bajaradi. Masalan, Windows XP chiqqanidan so`ng, taxminan bir yildan keyin SP1 chiqdi. Bundan kelib chiqadiki, Windows XP SP1 bir yil davomidagi xatoliklarni tuzatuvchi paket hisoblanadi. SP ham programma ishlab chiqaruvchi firmaning xatolari tufayli kelib chiqqan xatolarni tuzatgani uchun tekin bo`ladi. Trial(yoki demo)-versiya(vaqtinchalik) - bu versiya, programma sotuvga chiqarilgandan so`ng tekin tarqatila boshlaydi. Bu versiyaning asosiy maqsadi foydalanuvchilarni ushbu programmani sotib olishga jalb qilish va ularni programma bilan tanishtirish. Trial versiyalar, odatda, ikki xil bo`ladi: a) vaqt bo`yicha chegalangan; b) imkoniyatlar bo`yicha. Vaqt bo`yicha chegaralangan versiya ma'lum muddat, masalan, 30 kun ishlaydi va shundan so`ng boshqa ishga tushmaydi. Bu holatda siz programmani sotib olishingiz kerak. Odatda, vaqt bo`yicha trial-versiyalar programmaning hamma imkoniyatlarini o`zida saqlaydi. Imkoniyatlar bo`yicha versiya esa programmaning sotib olingan versiyasining nechadir foiz imkoniyatlarini o`zida saqlaydi yoki ma'lum cheklanishlar qo`yilgan bo`ladi. Bu versiyaning ishlash muddati chegaralanmaydi. Yuqo`ridagi ikki holatdan tashqari yana bir holat bor. Bunda programmaning hamma imkoniyati saqlanadi, muddat ham berilmaydi, faqat foydalanuvchiga programmani sotib olish haqida eslatib turiladi. Bu esa ko`pchilikning jig`iga tegishi mumkin. Ko`pchilikka ma'lum Total Commander programmasi shu kabi programmadan biri, u har ishga tushganida 1, 2, 3 deb nomlangan knopkalardan birini bosishingizni talab qiladi. Dasturlashni o'rganishni nimadan boshlash kerak? Eng avvalo insonda kuchli qiziqish bo'lishi kerak. Lekin bu hammasi emas. Dasturchi bo'lish uchun matematika yoki geometriya fanlarini ham yaxshi o'qigan bo'lishingiz kerak deb o'ylaymiz. Aslida dasturlash uchun matematika yoki geometriya unchalik ishlatilmasligi mumkin. Aytmoqchimizki aniq fanlarni yaxhsi tushunaolgan inson dasturchi bo'lishi ham oson bo'ladi. Agar dasturchi bo'lishga qaror qilgan bo'lsangiz, Dastlab eng sodda tildan boshlash kerak 1-navbat HTML tilini o'rganasiz. 2-navbat CSS va Javascript asoslarini o'rganasiz. 3-navbat Delphi yoki Java asoslarini o'rganasiz. Yana Mobile telefonlar (Android, iOS) uchun dastur tuzish usullari bilan qiziqib ko'rasiz Endi oldingizda 3 ta katta yo'l chiqadi. Siz esa shu yo'lning biridan yurishingiz kerak. 1-yo'l. Web App yoki web dasturlash yo'nalishi. asosan internet bilan ishlaydigan dasturlar yaratish 2-yo'l Win, Linux App ya'ni Faqat Komputer uchun dasturlar tuzish 3-yo'l Mobile dasturlash ya'ni Hozirda ommabop Android, iOS (Iphone) uchun dasturlar tuzish Agar 3 ta yo'lni ham o'rganaman desangiz katta natijaga erishish qiyin. Chunki ularning har biri katta bir olam misolidir.

Altera dasturlash muhitlari va qurilmalari

Altera korporatsiyasi Kaliforniya shtatining San -Xose shahrida joylashgan dasturlashtiriladigan mantiqiy qurilmalar (PLD) ishlab chiqaruvchisi edi. U 1983 yilda tashkil etilgan va 2015 yilda Intel tomonidan sotib olingan.
Alteraning asosiy mahsulot liniyalari Stratix, o'rta toifadagi Arria, va FPGA chipidagi arzonroq tsiklli seriyali tizim, MAX seriyali murakkab dasturlashtiriladigan mantiqiy qurilma va uchuvchan bo'lmagan FPGA, Intel Quartus Prime dizayn dasturlari edi. va Enpirion PowerSoC DC-DC quvvat echimlari.
Kompaniya 1983 yilda yarimo'tkazgich faxriylari Rodni Smit, Robert Xartman, Jeyms Sansberi va Pol Nyugagen tomonidan 500 ming dollar urug 'puli bilan tashkil etilgan. Kompaniyaning nomi "o'zgartirilishi mumkin" spektakl edi, bu kompaniya yaratgan chiplar turi. 1984 yilda kompaniya Intel bilan uzoq muddatli dizayn hamkorligini tuzdi va 1988 yilda birlamchi sotish orqali ochiq kompaniyaga aylandi. 1994 yilda Altera Intelning PLD biznesini 50 million dollarga sotib oldi.
2015 yil 28 dekabrda kompaniyani Intel sotib oldi.
Stratix seriyali FPGA qurilmalari 1,1 milliongacha mantiqiy elementlarga, 28 Gbit/s gacha, 1,6 Tbit/s gacha ketma-ket kommutatsiya qobiliyatiga, 1,840 GMAC signallarni qayta ishlashga ega bo'lgan, 1,1 milliongacha mantiqiy elementlarga ega bo'lgan, kompaniyaning eng katta, eng yuqori o'tkazuvchanlik qurilmalari edi. ishlash va 800 MGts chastotada 7 x72 gacha DDR3 xotira interfeysi.
2000 yil sentyabr oyida kompaniya to'liq tizimli echimlarni etkazib berish bo'yicha dizayn xizmatlarini kengaytirish uchun Northwest Logic kompaniyasini sotib oldi.
2013 yil may oyida Altera OpenCL uchun SDK-ni taqdim etdi, bu dasturchilarga dasturlashtiriladigan mantiqiy qurilmalarning yuqori mahoratli imkoniyatlariga kirishga imkon berdi.
2012 yil dekabr oyidan boshlab, kompaniya izolyatsiya qilingan izolyatorli (FDSOI) chip ishlab chiqarish jarayonidan foydalangan holda, chipli FPGA qurilmalarida tizim ishlab chiqardi. Bu qurilmalar FPGA -ni ARM arxitekturasiga asoslangan to'liq protsessorli tizimlarga ega, bitta qurilmaga birlashtirgan.
2013 yil may oyida Altera taxminan 140 million AQSh dollariga naqd chip ishlab chiqaruvchi Enpirion-ni sotib oldi, bu esa Altera-ga DC-DC konvertorli chip tizimini quvvat tizimini taqdim etdi, bu esa ularning diskret ekvivalenti bilan solishtirganda katta quvvat zichligi va past shovqin ishlashini ta'minladi. Diskret komponentlardan tayyorlangan konvertorlardan farqli o'laroq, Enpirion DC-DC konvertorlari simulyatsiya qilingan, tavsiflangan, tasdiqlangan va etkazib berishda malakali bo'lgan.
2013 yil may oyida Altera taxminan 140 million AQSh dollariga naqd chip ishlab chiqaruvchi Enpirion-ni sotib oldi, bu esa Altera-ga DC-DC konvertorli chip tizimini quvvat tizimini taqdim etdi, bu esa ularning diskret ekvivalenti bilan solishtirganda katta quvvat zichligi va past shovqin ishlashini ta'minladi. Diskret komponentlardan tayyorlangan konvertorlardan farqli o'laroq, Enpirion DC-DC konvertorlari simulyatsiya qilingan, tavsiflangan, tasdiqlangan va etkazib berishda malakali bo'lgan.
Altera va uning sheriklari ma'lum vazifalarni bajarish uchun dizayn muhandislari o'z tizim dizaynlariga kira oladigan qurilish bloklari bo'lib xizmat qiladigan yarimo'tkazgichli intellektual mulk yadrolarini taklif qilishdi. IP yadrolari dizayndagi har bir blokni noldan yaratish uchun ko'p vaqt talab qiladigan vazifalarni yo'q qiladi. 2000 yilda Altera IP yadrolarini etkazib beruvchi Designpro -ni sotib oldi.
Altera Nios II o'rnatilgan protsessor, Freescale ColdFire v1 yadrosi (siklon III FPGA uchun bepul) va ARM Cortex-M1 protsessori, shuningdek, ARM
Cortex-A9 protsessoridagi qattiq IP protsessor yadrosini taklif qildi.
Alteraning barcha qurilmalari umumiy dizayn muhiti, Quartus II dizayn dasturi bilan ta'minlangan. Quartus II dasturiy ta'minoti obunaga asoslangan va Internetga asoslangan bepul nashrda mavjud edi. Unda ishlab chiqarish samaradorligini oshirish vositalari mavjud edi.

AVR mikrokontrollerlarida o’rnatilgan dasturiy ta’minot ishlab chiqish

AVR-bu 1996 yildan beri Atmel tomonidan ishlab chiqilgan, 2016 yilda Microchip Technology tomonidan sotib olingan mikrokontrollerlar oilasi. Bu Garvard arxitekturasining 8 bitli RISC bitta chipli mikrokontrollerlari. AVR bir vaqtning o'zida dasturlashtiriladigan ROM, EPROM yoki EEPROM-dan farqli o'laroq, dasturni saqlash uchun chipli flesh-xotiradan foydalangan birinchi mikrokontroller oilalaridan biri edi.
AVR mikrokontrollerlari ko'plab ilovalarni ko'milgan tizimlar sifatida topadi. Ular, ayniqsa, Arduino -ning ochiq apparat ishlab chiqish platalari qatoriga qo'shilishi bilan mashhur bo'lgan sevimli mashg'ulot va ta'lim dasturlarida keng tarqalgan.
AVR arxitekturasini Norvegiya texnologiya institutining (NTH) ikki talabasi Alf-Egil Bogen va Vegard Vollan o'ylab topgan.
Atmelning aytishicha, AVR nomi qisqartma emas va hech narsani anglatmaydi. AVR yaratuvchilari "AVR" atamasi nimani anglatishiga aniq javob bermaydilar. Biroq, odatda AVR Alf va Vegardning RISC protsessorini bildiradi. E'tibor bering, ushbu maqolada "AVR" dan foydalanish odatda Atmel AVR mikrokontrollerlarining 8-bitli RISC liniyasiga tegishli.
Asl AVR MCU Norvegiyaning Trondxaym shahridagi mahalliy ASIC uyida ishlab chiqilgan bo'lib, o'sha paytda Nordic VLSI deb nomlangan, hozir Shimoliy yarimo'tkazgich, bu erda Bogen va Vollan talaba sifatida ishlagan. [Iqtibos kerak] Bu mRISC (Micro RISC) nomi bilan mashhur edi. [5] va Nordic VLSI dan silikon IP/qurilish bloki sifatida mavjud edi. [6] Texnologiya Skandinaviya VLSI kompaniyasidan Atmelga sotilganda, ichki arxitektura Atmel sho''ba korxonasi Atmel Norvegiyada Bogen va Vollan tomonidan yanada rivojlantirildi. Dizaynerlar AVR buyruqlar to'plami yuqori darajadagi tillarni samarali kompilyatsiya qilishini ta'minlash uchun IAR tizimlarida kompilyator yozuvchilar bilan yaqindan ishlagan.
AVR liniyasining birinchisi AT90S8515 edi, u 40-pinli DIP paketida 8051 mikrokontroller bilan bir xil pinli, shu jumladan tashqi multipleksli manzil va ma'lumotlar shinasi. RESET chizig'ining qutbliligi qarama-qarshi edi (8051-lar faol-yuqori RESET-ga ega, AVR-da-past-RESET-ga ega), lekin pinout bir xil edi.
AVR 8-bitli mikrokontroller arxitekturasi 1997 yilda joriy etilgan. 2003 yilga kelib Atmel 500 million AVR fleshli mikrokontrollerni jo'natdi. Oddiy elektronika loyihalari uchun ishlab chiqilgan Arduino platformasi 2005 yilda chiqarilgan va ATmega8 AVR mikrokontrolderlari bilan jihozlangan.
AVR 32 ta bitta baytli registrga ega va 8-bitli RISC qurilmalari sifatida tasniflanadi.

AVR arxitekturasining kichik AVR va megaAVR variantlarida ishchi registrlar birinchi 32 xotira manzili (000016–001F16), so'ng 64 ta kirish -chiqish registrlari (002016–005F16) sifatida xaritalanadi. Ko'p qo'shimcha qurilmalarga ega qurilmalarda bu registrlardan so'ng 160 ta "kengaytirilgan kirish-chiqish" registrlari o'rnatiladi, ularga faqat xotira xaritasida kiritilgan kirish-chiqish (006016–00FF16) sifatida kirish mumkin.

Haqiqiy SRAM ro'yxatga olish bo'limlaridan keyin, 006016 manzili bo'yicha yoki "kengaytirilgan kirish -chiqish" qurilmalarida, 010016 da boshlanadi.
Ro'yxatga olish fayliga va birinchi 64 kirish -chiqish registrlariga kirish uchun alohida manzil sxemalari va optimallashtirilgan kodlar mavjud bo'lsa -da, hammasini xuddi SRAM -dagi kabi ko'rib chiqish va boshqarish mumkin.
Kichik AVR variantlarining eng kichigi, faqat 16 ta registrli (r0 dan r15gacha), arxitekturadan foydalanadi, ular xotira joylari sifatida joylashtirilmaydi. I/U xotirasi 000016 manzilidan boshlanadi, keyin SRAM. Bundan tashqari, ushbu qurilmalarda standart AVR yo'riqnomasidan ozgina chetlanishlar mavjud. Ayniqsa, to'g'ridan -to'g'ri yuklash/saqlash ko'rsatmalari (LDS/STS) 2 so'zdan (32 bit) 1 so'zga (16 bit) qisqartirildi, bu to'g'ridan -to'g'ri manzilli xotirani (I/U va SRAMning yig'indisini) cheklab qo'ydi. 128 bayt. Aksincha, bilvosita yuklash buyrug'ining (LD) 16-bitli manzillar maydoni, shuningdek Flash va konfiguratsiya bitlari kabi doimiy bo'lmagan xotirani o'z ichiga olgan holda kengaytiriladi; shuning uchun dastur xotirasini yuklash (LPM) buyrug'i keraksiz va qoldirilgan. (Batafsil ma'lumot uchun Atmel AVR yo'riqnomasiga qarang.)
ModelSim dasturlash muhiti
ModelSim-bu MHTL, Verilog va SystemC kabi apparat tavsiflari tillarini simulyatsiya qilish uchun Mentor Graphics tomonidan yaratilgan ko'p tilli muhit va o'rnatilgan C tuzatuvchini o'z ichiga oladi. ModelSim mustaqil ravishda yoki Intel Quartus Prime, PSIM, Xilinx ISE yoki Xilinx Vivado bilan birgalikda ishlatilishi mumkin. Simulyatsiya grafik foydalanuvchi interfeysi (GUI) yordamida yoki avtomatik tarzda skriptlar yordamida amalga oshiriladi.
Mentor HDL simulyatsiya mahsulotlari ModelSim PE va Questa Sim kabi bir nechta nashrlarda taqdim etiladi.
Questa Sim yuqori sifatli va ilg'or disk raskadrovka imkoniyatlarini taklif qiladi, ModelSim PE esa havaskorlar va talabalar uchun boshlang'ich darajadagi simulyatordir. Questa Sim ko'p millionli eshiklar dizaynida ishlatiladi va Microsoft Windows va Linuxda 32 va 64 bitli arxitekturada qo'llab-quvvatlanadi.
ModelSim -ni MATLAB/Simulink -da, ModelSim uchun havola yordamida ham ishlatish mumkin. ModelSim uchun havola-Simulink va ModelSim o'rtasidagi tez ikki tomonlama simulyatsiya interfeysi. Bunday dizaynlar uchun MATLAB raqamli simulyatsiya asboblari to'plamini taqdim etadi, ModelSim esa uskunaning bajarilishini va dizaynning vaqt xususiyatlarini tekshirish vositalarini taqdim etadi.
ModelSim barcha qo'llab -quvvatlanadigan tillarni simulyatsiya qilish uchun yagona yadrodan foydalanadi va o'rnatilgan C kodini tuzatish usuli VHDL yoki Verilog bilan bir xil.

ModelSim va Questa Sim mahsulotlari quyidagi tillar uchun simulyatsiya, tekshirish va disk raskadrovka imkoniyatini beradi:

*VHDL
*Verilog

*Verilog 2001 yil
*SystemVerilog
*PSL
*SystemC

NIOS II dasturlash muhiti

Nios II-bu 32-bitli o'rnatilgan protsessorli arxitektura, Altera dala-dasturlashtiriladigan eshiklar massivi (FPGA) integral mikrosxemalari oilasi uchun mo'ljallangan. Nios II original Nios arxitekturasi bilan bir qatorda ko'plab yaxshilanishlarni o'z ichiga oladi, bu esa raqamli signallarni qayta ishlashdan (DSP) tizimni boshqarishgacha bo'lgan ko'milgan hisoblash dasturlari uchun yanada qulayroq bo'ladi.
Nios II-Alteraning birinchi konfiguratsiyalangan 16 bitli Nios protsessorining vorisi.
Asl Nios singari, Nios II arxitekturasi ham RISC yumshoq yadroli arxitekturasi bo'lib, u butunlay Altera FPGA dasturlashtiriladigan mantiq va xotira bloklarida amalga oshiriladi. Oldingisidan farqli o'laroq, u to'liq 32 bitli dizayndir:

32 umumiy maqsadli 32 bitli registrlar,

To'liq 32-bitli buyruqlar to'plami, ma'lumotlar yo'li va manzil maydoni,
32-bitli bitta ko'rsatma 32-bitli natijani beradi.
Nios II protsessorining yumshoq yadrosi tizim dizayneriga maxsus dastur talablariga moslashtirilgan maxsus Nios II yadrosini aniqlash va ishlab chiqarishga imkon beradi. Tizim dizaynerlari Nios II ning asosiy funksiyalarini oldindan belgilangan xotira boshqaruv blokini qo'shish yoki maxsus ko'rsatmalar va maxsus qo'shimcha qurilmalarni aniqlash orqali kengaytirishi mumkin.
Nios II mahalliy ko'rsatmalari singari, foydalanuvchi tomonidan belgilangan ko'rsatmalar 32 bitli ikkita manba registrgacha bo'lgan qiymatlarni qabul qiladi va ixtiyoriy ravishda natijani 32 bitli registrga yozib qo'yadi. Maxsus ko'rsatmalarni ishlatib, tizim dizaynerlari ishlash maqsadlariga erishish uchun tizim uskunalarini aniq sozlashi mumkin, shuningdek, dizayner buyruqni C-dagi makro sifatida osongina boshqarishi mumkin.
Ko'p CPU tsiklini kodning ma'lum bir qismini bajarishga sarflaydigan juda muhim tizimlar uchun, foydalanuvchi tomonidan aniqlangan periferiya, dasturiy ta'minot algoritmining bir qismini yoki to'liq bajarilishini foydalanuvchi tomonidan aniqlangan apparat mantig'iga yuklashi mumkin, bu esa quvvat samaradorligini yoki dasturning o'tkazuvchanligini oshiradi.
Quartus 8.0 bilan taqdim etilgan ixtiyoriy MMU Nios II-ga Linux yadrosi kabi qo'shimcha qurilmalarga asoslangan qidiruv va himoyani talab qiladigan operatsion tizimlarni ishga tushirishga imkon beradi. MMU bo'lmasa, Nios soddalashtirilgan himoya va virtual xotira modelini ishlatadigan operatsion tizimlar bilan cheklangan: masalan, mclinux va FreeRTOS.

Nios II classic 3 xil konfiguratsiyada taqdim etiladi: Nios II/f (tez), Nios II/s (standart) va Nios II/e (iqtisod). Nios II gen2 2 xil konfiguratsiyada taqdim etiladi: Nios II/f (tez) va Nios II/e (iqtisod).

Nios II/f yadrosi yadro hajmi hisobiga maksimal ishlash uchun mo'ljallangan. Nios II/f ning o'ziga xos xususiyatlari quyidagilardan iborat:

*Alohida ko'rsatmalar va ma'lumotlar keshlari (512 B dan 64 KB gacha)

*Majburiy emas MMU yoki MPU
*2 Gbaytgacha tashqi manzil maydoniga kirish
*Ko'rsatmalar va ma'lumotlar uchun ixtiyoriy mahkam bog'langan xotira
*Maksimal DMIPS/MGts ga erishish uchun olti bosqichli quvur liniyasi
*Yagona tsiklli apparat ko'paytirish va barrel siljishi
*Ixtiyoriy uskuna ajratish opsiyasi
*Filialning dinamik prognozi
*256 ta maxsus ko'rsatmalar va cheksiz apparat tezlatgichlari
*JTAG disk raskadrovka moduli
*Ixtiyoriy JTAG disk raskadrovka modulini takomillashtirish, shu jumladan apparat to'xtash nuqtalari, ma'lumotlar tetiklari va real vaqtda kuzatuv.
Operatsion tizimlarda semaforalar
Informatika fanida semafora - bu bir nechta jarayonlar orqali umumiy manbaga kirishni boshqarish va bir vaqtning o'zida ko'p vazifali operatsion tizim kabi muhim tizim muammolaridan qochish uchun ishlatiladigan o'zgaruvchan yoki mavhum ma'lumotlar turi. Arzimas semafor-bu dasturchi tomonidan aniqlangan shartlarga qarab o'zgartiriladigan (masalan, kattalashtirilgan yoki kamaytirilgan yoki o'zgartirilgan) oddiy o'zgaruvchi.
Haqiqiy tizimda ishlatilgan semafor haqida o'ylashning foydali usuli-bu ma'lum bir manbaning qancha birligi borligini qayd etish, bu yozuvni xavfsiz tarzda sozlash operatsiyalari (ya'ni, poyga sharoitidan qochish). sotib oling yoki ozod bo'ling va agar kerak bo'lsa, resurs birligi mavjud bo'lguncha kuting.
Semaforlar - poyga sharoitining oldini olishda foydali vosita; ammo, ulardan foydalanish hech qachon dasturning bu muammolardan xoli bo'lishining kafolati emas. Resurslarni o'zboshimchalik bilan sanashga ruxsat beradigan semaforlar sanash semaforlari, 0 va 1 qiymatlari bilan cheklangan semaforalar (yoki qulflangan/qulflanmagan, mavjud emas/mavjud) ikkilik semaforlar deb ataladi va qulflarni amalga oshirish uchun ishlatiladi.
Semafor kontseptsiyasi Gollandiyalik kompyuter olimi Edsger Dijkstra tomonidan 1962 yoki 1963 yilda , Dijkstra va uning jamoasi Electrologica X8 uchun operatsion tizimni ishlab chiqish paytida ixtiro qilingan. Oxir -oqibat, bu tizim ko'p dasturli tizim deb nomlandi.
Aytaylik, kutubxonada 10 ta bir xil o'quv xonasi mavjud bo'lib, ular bir vaqtning o'zida bitta talaba tomonidan ishlatilishi mumkin. Talabalar, agar ular o'qish xonasidan foydalanmoqchi bo'lsalar, old stoldan xona so'rashi kerak. Agar bo'sh xonalar bo'lmasa, talabalar kimdir xonani tark etmaguncha stolda kutishadi. Talaba xonadan foydalanishni tugatgandan so'ng, talaba stolga qaytib, bitta xona bo'shab qolganligini ko'rsatishi kerak.
Eng sodda tarzda, reseptsiya xodimi faqat bo'sh xonalar sonini biladi, ular faqat to'g'ri bilishadi, agar hamma talabalar o'z xonalarini ro'yxatdan o'tganlarida ishlatsalar va ularni tugatganlarida qaytarib berishsa. . Talaba xonani so'raganda, xizmatchi bu raqamni kamaytiradi. Talaba xonani bo'shatganda, xizmatchi bu raqamni oshiradi. Xonani xohlagancha ishlatish mumkin, shuning uchun xonalarni oldindan bron qilish mumkin emas.
Bu stsenariyda old stolning hisoblagichi hisoblash semaforini, xonalar manba, talabalar esa jarayonlarni/iplarni ifodalaydi. Bu stsenariyda semafor qiymati dastlab 10, hamma xonalar bo'sh. Talaba xonani so'raganda, ularga ruxsat beriladi va semafor qiymati 9 ga o'zgartiriladi. Keyingi talaba kelganidan keyin u 8 ga tushadi, keyin 7 ga va hokazo. Agar kimdir xona so'rasa va semaforning joriy qiymati 0 bo'lsa, ular xona bo'shatilguncha kutishga majbur bo'ladi (hisob 0dan oshganda). Agar xonalardan biri qo'yib yuborilgan bo'lsa -da, lekin bir nechta talaba kutayotgan bo'lsa, u holda xonani egallaydiganni tanlash uchun har qanday usuldan foydalanish mumkin (masalan, FIFO yoki tanga aylantirish). Va, albatta, talaba o'z xonasini bo'shatib yuborgani haqida yozuvchiga xabar berishi kerak, aks holda bunday talaba xonadan chiqib ketayotganda noqulay vaziyat yuzaga kelishi mumkin (ular darsliklarini yig'ishtirmoqda va hokazo). va boshqa talaba xonadan chiqib ketishidan oldin kiradi.
Resurslar havzasiga kirishni boshqarish uchun foydalanilganda, semafor qancha resurslar bo'sh ekanligini kuzatadi; u qaysi manbalar tekin ekanligini kuzatmaydi. Muayyan erkin resursni tanlash uchun boshqa mexanizm (ehtimol ko'proq semaforlarni o'z ichiga olishi mumkin) talab qilinishi mumkin.

Paradigma ayniqsa kuchli, chunki semaforlar soni turli xil harakatlar uchun foydali tetik bo'lishi mumkin. Yuqoridagi kutubxonachi, o'quvchilar qolmaganida, o'quv zalining chiroqlarini o'chirib qo'yishi yoki ko'p xonalar band bo'lganda xonalar juda bandligini ko'rsatuvchi belgi qo'yishi mumkin.

Protokolning muvaffaqiyatli bo'lishi uchun ilovalar uni to'g'ri bajarilishini talab qiladi. Hatto bitta jarayon ham noto'g'ri bajarilsa, adolat va xavfsizlik buzilishi mumkin (bu dastur sekin harakat qilishi, tartibsiz ishlashi, osib qo'yilishi yoki ishdan chiqishi mumkin). Bunga quyidagilar kiradi:
*manbani so'rash va uni chiqarishni unutish;
*hech qachon so'ralmagan resursni chiqarish;
*resursni keraksiz uzoq vaqt ushlab turish;
*resursni avval talab qilmasdan ishlatish (yoki uni chiqargandan keyin).
Agar barcha jarayonlar ushbu qoidalarga amal qilsa ham, har xil semaforlar tomonidan boshqariladigan turli xil manbalar mavjud bo'lganda va jarayonlar bir vaqtning o'zida bir nechta resurslardan foydalanishi kerak bo'lganda, ko'p manbali tiqilib qolishi mumkin.

Operatsion tizimlarda xabarlar navbati

Informatika fanida xabarlarni uzatish - bu kompyuterda xatti -harakatlarni chaqirish (ya'ni dasturni ishga tushirish) usuli. Chaqiruv dasturi jarayonga (aktyor yoki ob'ekt bo'lishi mumkin) xabar yuboradi va tegishli kodni tanlash va ishga tushirish uchun shu jarayonga va uni qo'llab -quvvatlovchi infratuzilmaga tayanadi. Xabarni uzatish an'anaviy dasturlashdan farq qiladi, bu erda jarayon, subroutine yoki funktsiya to'g'ridan -to'g'ri nom bilan chaqiriladi. Xabarlarni uzatish bir vaqtning o'zida va ob'ektga yo'naltirilgan dasturlashning ba'zi modellarining kalitidir.
Xabarlarni uzatish zamonaviy kompyuter dasturlarida hamma joyda uchraydi. [Havola zarur] Bu dasturni tashkil etuvchi ob'ektlar bir -biri bilan ishlash usuli va turli kompyuterlarda ishlaydigan ob'ektlar va tizimlar uchun vosita sifatida ishlatiladi (masalan, Internet). o'zaro ta'sir qilish. Xabarlarni uzatish turli mexanizmlar, shu jumladan kanallar yordamida amalga oshirilishi mumkin.
Xabarlarni uzatish - bu kompyuterda xatti -harakatlarni chaqirish (ya'ni dasturni ishga tushirish) usuli. An'anaviy dasturdan farqli o'laroq, dasturni umumiy funktsiyani o'ziga xos dasturlardan ajratish uchun ob'ekt modeli ishlatiladi. Chaqiruv dasturi xabar yuboradi va mos kodni tanlash va bajarish uchun ob'ektga tayanadi. Qidiruv qatlamni ishlatish asoslari asosan ikki toifaga bo'linadi: kapsülasyon va tarqatish.
Enkapsulyatsiya - bu dasturiy ta'minot ob'ektlari, bu xizmatlar qanday amalga oshirilganligini bilmasdan yoki ularga g'amxo'rlik qilmasdan, boshqa ob'ektlarga xizmatlarni chaqira olishi kerak degan fikr. Enkapsulyatsiya kodlash mantig'ining miqdorini kamaytirishi va tizimlarni yanada barqaror ishlashiga olib kelishi mumkin. Masalan, ishlab chiqaruvchiga qo'ng'iroq qilish kerak bo'lgan dastur yoki funktsiyani aniqlaydigan IF-THEN bayonotlari o'rniga, ob'ektga xabar yuborish mumkin va ob'ekt uning turiga qarab tegishli kodni tanlaydi.
Buni qanday ishlatishning birinchi misollaridan biri kompyuter grafikasi sohasida bo'lgan. Grafik ob'ektlarni boshqarishda har xil murakkabliklar mavjud. Masalan, yopiq shakldagi maydonni hisoblash uchun faqat to'g'ri formuladan foydalanish shakli uchburchak, to'rtburchak, ellips yoki aylana bo'lishiga qarab o'zgaradi. An'anaviy kompyuter dasturlashda, bu IF-THEN bayonotlari shakli qanday ob'ekt ekanligini sinab ko'rishga va tegishli kodni chaqirishga olib keladi. Ob'ektga yo'naltirilgan usul-bu Shakl deb nomlangan sinfni to'rtburchaklar va ellips (o'z navbatida, kvadrat va aylana kichik sinflari bor) bilan belgilash, so'ngra har qanday shaklga o'z maydonini hisoblashni so'rash. Keyin har bir Shape obyekti subklass usulini shunday ob'ektga mos keladigan formuladan foydalanib chaqiradi.
Tarqatilgan xabarlarni uzatish dasturchilarga turli xil va har xil vaqtda turli kompyuterlarda ishlaydigan kichik tizimlardan tashkil topgan tizimlarni yaratish bo'yicha umumiy xizmatlarni ta'minlaydigan arxitektura qatlamini beradi. Tarqatilgan ob'ekt xabar yuborganda, xabarlar qatlami quyidagi muammolarni hal qilishi mumkin:
Xabar paydo bo'lgan joylardan turli xil operatsion tizimlar va dasturlash tillari yordamida jarayonni topish.
Agar xabarni boshqarish uchun mos keladigan ob'ekt ishlamayotgan bo'lsa, xabarni navbatda saqlash va ob'ekt mavjud bo'lganda xabarni chaqirish. Bundan tashqari, agar kerak bo'lsa, natijani yuboruvchi ob'ekt qabul qilishga tayyor bo'lguncha saqlash.
Tarqatilgan bitimlar uchun turli tranzaktsion talablarni nazorat qilish, masalan. Ma'lumotni kislotali sinovdan o'tkazish.
Sinxron xabarlarni uzatish bir vaqtning o'zida ishlaydigan ob'ektlar o'rtasida sodir bo'ladi. U Java va Smalltalk kabi ob'ektga yo'naltirilgan dasturlash tillarida qo'llaniladi.
Sinxron xabar almashish sinxron funktsiyali qo'ng'iroqqa o'xshaydi; xuddi chaqiruvchi vazifani bajarishni kutganidek, yuborish jarayoni ham qabul qilish jarayoni tugashini kutadi. Bu ba'zi ilovalar uchun sinxron aloqani ishlamasligi mumkin. Masalan, katta, taqsimlangan tizimlar foydalanish uchun etarli darajada yaxshi ishlamasligi mumkin. Bunday katta, taqsimlangan tizimlar ishlashi kerak bo'lishi mumkin, ularning ba'zi quyi tizimlari texnik xizmat ko'rsatishni to'xtatganda va hokazo.
Ish bilan band bo'lgan ofisni tasavvur qiling -a, 100 ta ish stoli kompyuterlari bir -biriga elektron pochta xabarlarini faqat sinxron xabar orqali yuboradi. Bir ishchi o'z kompyuterini o'chirib qo'ysa, qolgan 99 ta kompyuter bir elektron pochtani qayta ishlash uchun kompyuterni qayta yoqmaguncha muzlab qolishi mumkin.
Asenkron xabar bilan, qabul qiluvchi ob'ekt o'tayotgan yoki so'ralayotgan ob'ekt xabar yuborganda band bo'lishi mumkin. Funktsional chaqiruv analogiyasini davom ettirish, xuddi chaqirilgan funktsiyani bajarilishini kutmasdan, darhol qaytadigan funktsiya chaqirig'iga o'xshaydi. Xabarlar qabul qilish jarayoni talab qilmaguncha saqlanadigan navbatga yuboriladi. Qabul qilish jarayoni o'z xabarlarini qayta ishlaydi va natijalarni asl jarayon bo'yicha (yoki belgilangan keyingi jarayon) qabul qilish uchun navbatga yuboradi.
Asenkron xabarlar bir vaqtning o'zida ishlamasligi mumkin bo'lgan tizimlar uchun ma'lumotlarni saqlash va qayta uzatish uchun qo'shimcha imkoniyatlarni talab qiladi va ular odatda dasturiy ta'minotning vositachi darajasi (ko'pincha o'rta dastur deb ataladi) bilan boshqariladi; Xabarga yo'naltirilgan o'rta dasturlar (MOM) bo'lgan keng tarqalgan tur.
Asenkron aloqada talab qilinadigan bufer to'la bo'lganda muammolarga olib kelishi mumkin. Yuboruvchini blokirovka qilish yoki kelajakdagi xabarlarni bekor qilish to'g'risida qaror qabul qilinishi kerak. Bloklangan jo'natuvchi tiqilib qolishiga olib kelishi mumkin. Agar xabarlar qoldirilsa, aloqa endi ishonchli bo'lmaydi.
Sinxronizatsiyani sinxronizator yordamida asenkron aloqaning ustiga qurish mumkin. Masalan, a-Sinxronizator jo'natuvchi har doim qabul qiluvchidan tasdiq xabari kutishini ta'minlab ishlaydi. Yuboruvchi keyingi xabarni faqat qabul qilinganidan keyin yuboradi. Boshqa tomondan, asenkron aloqa ham sinxron aloqa ustiga qurilishi mumkin. Masalan, zamonaviy mikrokernellar odatda sinxron xabar almashish ibtidosini beradi [havola kerak] va asenkron xabarlarni yordamchi iplar yordamida amalga oshirish mumkin.

Operatsion tizimlarda ko’p vazifalilik va jarayonlarni boshqarish

Hisoblashda jarayon - bu bir yoki bir nechta tarmoqlar orqali bajariladigan kompyuter dasturining misoli. U dastur kodini va uning faolligini o'z ichiga oladi. Operatsion tizimga (OS) bog'liq holda, jarayon bir vaqtning o'zida ko'rsatmalarni bajaradigan bir nechta bajarilish iplaridan iborat bo'lishi mumkin.
Kompyuter dasturi odatda diskdagi faylda saqlanadigan yo'riqnomalarning passiv to'plami bo'lsa -da, bu jarayon diskdan xotiraga yuklanganidan keyin bajarilishi. Xuddi shu dastur bilan bir nechta jarayonlar bog'liq bo'lishi mumkin; masalan, bir xil dasturning bir nechta misollarini ochish ko'pincha bir nechta jarayonni bajarilishiga olib keladi.
Ko'p vazifa - bu bir nechta jarayonlarga protsessorlar (CPU) va boshqa tizim resurslarini almashish imkonini beradigan usul. Har bir CPU (yadro) bir vaqtning o'zida bitta vazifani bajaradi. Shu bilan birga, ko'p vazifalar har bir protsessorga har bir vazifani bajarilishini kutmasdan bajariladigan vazifalar o'rtasida almashish imkonini beradi (oldindan sozlash). Operatsion tizimning bajarilishiga qarab, vazifalar kirish/chiqish operatsiyalari boshlanganda va tugashini kutganda, vazifa ixtiyoriy ravishda CPUni bajarganda, apparat uzilishlarida va operatsion tizimni rejalashtiruvchisi jarayon tugaganiga qaror qilganda bajarilishi mumkin edi. CPU vaqtining ulushi (masalan, Linux yadrosining to'liq adolatli rejalashtiruvchisi).
Ko'p vazifalarni bajarishning keng tarqalgan shakli - bu protsessorning vaqtni taqsimlashidir, bu foydalanuvchilarning jarayonlari va tarmoqlarini, hatto mustaqil yadro vazifalarini bajarishga to'sqinlik qiladi - garchi bu oxirgi funktsiyani faqat Linux kabi oldindan saqlanadigan yadrolarda ishlatish mumkin. Preemption interaktiv jarayonlar uchun muhim yon ta'sirga ega bo'lib, ular protsessor bilan bog'langan jarayonlarga nisbatan yuqori ustuvorlikka ega, shuning uchun foydalanuvchilarga sichqonchani bosish yoki tugmani bosish bilan darhol hisoblash resurslari beriladi. Bundan tashqari, video va musiqani qayta ishlab chiqarish kabi ilovalarga real vaqt rejimida qandaydir ustuvorlik beriladi, bu esa har qanday boshqa ustuvor jarayonni oldini oladi. Vaqtni taqsimlash tizimlarida kontekstni almashtirish tez amalga oshiriladi, bu esa bir vaqtning o'zida bir xil protsessorda bir nechta jarayonlar bajarilgandek tuyuladi. Bir vaqtning o'zida bir nechta jarayonlarning bajarilishi parallellik deb ataladi.
Ko'p vazifali operatsion tizim bir vaqtning o'zida (ya'ni parallel ravishda) bajariladigan ko'plab jarayonlarning ko'rinishini berish uchun jarayonlar o'rtasida almashishi mumkin, lekin aslida bitta protsessorda bir vaqtning o'zida faqat bitta jarayon bajarilishi mumkin (agar CPU bir nechta yadroli bo'lmasa) , keyin ko'p ishlov berish yoki boshqa shunga o'xshash texnologiyalardan foydalanish mumkin).
Odatiy bo'lib, bitta jarayonni asosiy dastur bilan bog'lash, va bola jarayonlarini asinxron subroutines kabi o'zini tutadigan har qanday parallel, parallel jarayonlar bilan bog'lash. Jarayon o'z resurslariga tegishli, deyiladi, ulardan dasturning tasviri (xotirada) ana shunday manbalardan biridir. Shu bilan birga, ko'p ishlov berish tizimlarida ko'plab jarayonlar bir xil reentrant dasturni bir xil xotirada qoldirishi yoki almashishi mumkin, lekin har bir jarayon dasturning o'ziga xos tasviriga ega bo'lishi aytiladi.
Jarayonlar odatda o'rnatilgan operatsion tizimlarda "vazifalar" deb nomlanadi. "Jarayon" (yoki vazifa) hissi "vaqtni talab qiladigan narsa", "xotiradan" farqli o'laroq, "bo'sh joyni egallaydigan narsa".
Yuqoridagi tavsif operatsion tizim tomonidan boshqariladigan ikkala jarayonga ham, jarayonlar hisobi bilan belgilangan jarayonlarga ham tegishli.

Agar jarayon kutish kerak bo'lgan narsani so'rasa, u bloklanadi. Jarayon bloklangan holatda bo'lsa, u diskka almashtirilishi mumkin, lekin bu virtual xotira tizimida shaffof bo'lib, u erda jarayon xotirasining hududlari hech qachon asosiy xotirada emas, balki diskda bo'lishi mumkin. E'tibor bering, hatto yaqinda ishlatilmagan bo'lsa, hatto faol jarayonlar/vazifalar (dasturlarni bajaruvchi) qismlari ham diskka almashish huquqiga ega. Bog'langan jarayon faol bo'lishi uchun bajariladigan dasturning barcha qismlari va uning ma'lumotlari jismoniy xotirada bo'lishi shart emas.

Operatsion tizim (OS) - bu kompyuter uskunalarini, dasturiy ta'minot resurslarini boshqaradigan va kompyuter dasturlari uchun umumiy xizmatlarni ko'rsatadigan tizimli dasturiy ta'minot.
Vaqtni taqsimlash operatsion tizimlar tizimdan samarali foydalanish uchun vazifalarni belgilaydi, shuningdek, protsessor vaqtini, ommaviy saqlash, bosib chiqarish va boshqa resurslarni taqsimlash uchun dasturiy ta'minotni o'z ichiga olishi mumkin.
Kirish va chiqish va xotirani ajratish kabi apparat funktsiyalari uchun operatsion tizim dasturlar va kompyuter uskunalari o'rtasida vositachi vazifasini bajaradi , garchi dastur kodi odatda to'g'ridan -to'g'ri apparat tomonidan bajariladi va tez -tez tizimga qo'ng'iroq qiladi. OS funktsiyasi yoki uning yordamida uziladi. Operatsion tizimlar kompyuterni o'z ichiga olgan ko'plab qurilmalarda mavjud - uyali telefonlar va video o'yin pristavkasidan tortib veb -serverlar va superkompyuterlargacha.
Umumiy maqsadli ish stolida dominant operatsion tizim Microsoft Windows bo'lib, bozor ulushi 76,45%atrofida. MacOS Apple Inc tomonidan ikkinchi o'rinda (17,72%), Linux navlari esa uchinchi o'rinda (1,73%). Mobil sektorda (shu jumladan smartfonlar va planshetlar) Android -ning ulushi 2020 yilda 72% gacha. [5] 2016 yilning uchinchi choragi ma'lumotlariga ko'ra, Android -ning smartfonlardagi ulushi 87,5 foizni tashkil qiladi, o'sish sur'ati yiliga 10,3 foizni, Apple -ning iOS -i 12,1 foizni, yiliga 5,2 foizga kamayadi. atigi 0,3 foiz. Linux taqsimotlari server va superkompyuter sektorlarida ustunlik qiladi. Ko'pgina ilovalar uchun operatsion tizimlarning boshqa maxsus sinflari (maxsus maqsadli operatsion tizimlar), masalan, o'rnatilgan va real vaqtda tizimlar mavjud. Xavfsizlikka yo'naltirilgan operatsion tizimlar ham mavjud. Ba'zi operatsion tizimlar past tizim talablariga ega (masalan, engil Linux tarqatish). Boshqalar tizim talablari yuqori bo'lishi mumkin.

QUARTUS II dasturlash muhiti

Intel Quartus Prime - bu Intel tomonidan ishlab chiqariladigan dasturlashtiriladigan mantiqiy qurilmalar dizayni dasturi; Intel Altera -ni sotib olishidan oldin, bu vosita Altera Quartus Prime, oldinroq Altera Quartus II deb nomlangan. Quartus Prime HDL dizaynini tahlil qilish va sintez qilish imkonini beradi, bu esa ishlab chiqaruvchiga o'z dizaynini tuzishga, vaqt tahlilini o'tkazishga, RTL diagrammasini o'rganishga, dizaynning turli ogohlantirishlarga reaktsiyasini simulyatsiyalashga va maqsadli qurilmani dasturchi bilan sozlash imkonini beradi. Quartus Prime VHDL va Verilog -ni apparat tavsifi, mantiqiy sxemalarni vizual tahrirlash va vektor to'lqinlarini simulyatsiyasini o'z ichiga oladi.
Quartus Prime dasturiy ta'minotining xususiyatlari quyidagilardan iborat:
Platforma konstruktori (ilgari QSys, avval SOPC Builder), avtomatik ravishda o'zaro bog'lanish mantig'ini yaratish va funksionallikni tekshirish uchun test stolini yaratish orqali tizimni qo'lda birlashtirish vazifalarini yo'q qiladigan vosita.
SoCEDS, SoC FPGA o'rnatilgan tizimlari uchun dasturiy ta'minotni ishlab chiqishga yordam beradigan ishlab chiqish vositalari, yordamchi dasturlar, ish vaqti dasturlari va ilovalar misollari.
*DSP Builder, MATLAB/Simulink va Quartus Prime dasturlari o'rtasida uzluksiz ko'prik yaratadigan vosita, shuning uchun FPGA dizaynerlari MATLAB/Simulink tizim darajasidagi dizayn vositalarining algoritmini ishlab chiqish, simulyatsiya qilish va tekshirish imkoniyatlariga ega.
*Tashqi xotira interfeysi asboblar to'plami, bu kalibrlash muammolarini aniqlaydi va har bir DQS signalining chegaralarini o'lchaydi.
*JTAG qurilmali dasturchilar uchun JAM/STAPL fayllarini yaratish.
Lite Edition - Quartus Prime -ning bepul versiyasi, uni bepul yuklab olish mumkin. Bu nashr cheklangan miqdordagi Intel FPGA qurilmalari uchun kompilyatsiya va dasturlashni ta'minladi. Arzon narxlardagi FPGA-lar tsiklonlari oilasi ushbu nashr tomonidan, shuningdek, MAX CPLDs oilasi tomonidan to'liq qo'llab-quvvatlanadi, ya'ni kichik ishlab chiquvchilar va o'quv muassasalarida dasturiy ta'minotni ishlab chiqish xarajatlari yo'q.

Strong ARM platformalarida o’rnatilgan dasturiy ta’minotni ishlab chiqish

StrongARM - Digital Equipment Corporation tomonidan ishlab chiqilgan va 1990 -yillarning oxirida ishlab chiqarilgan, ARM v4 buyruqlar majmuasi arxitekturasini joriy qilgan kompyuter mikroprotsessorlar oilasi. Keyinchalik 1997 yilda Intelga sotildi, u 2000 -yillarning boshlarida uni XScale bilan almashtirishdan oldin ishlab chiqarishni davom ettirdi.
Allen Baumning so'zlariga ko'ra, StrongARM o'z tarixini DEC Alpha-ning kam quvvatli versiyasini yaratishga urinishlar bilan izohlaydi. Keyin ular ARM oilasiga olib boradigan kam quvvatli ilovalarga mo'ljallangan dizaynlarga qiziqish uyg'otdi. O'sha paytda ishlashga bog'liq mahsulotlar uchun ARM-ning yagona yirik foydalanuvchilaridan biri Apple edi, uning Nyuton qurilmasi ARM platformasiga asoslangan edi. DEC Apple-ga yuqori darajali ARM bilan qiziqishi mumkinmi yoki yo'qmi, deb qiziqdi, unga Apple muhandislari "Fhht, ha. Siz qila olmaysiz, lekin, agar iloji bo'lsa, biz undan foydalanardik", deb javob berishdi.
StrongARM tezroq ARM mikroprotsessorini yaratish uchun DEC va Advanced RISC Machines o'rtasidagi hamkorlik loyihasi edi. StrongARM kam quvvatli o'rnatilgan bozorning yuqori qismiga murojaat qilish uchun mo'ljallangan bo'lib, u erda foydalanuvchilar ko'proq tashqi qo'llab-quvvatlashni qabul qila olganda, ARM etkazib bera olgandan ko'ra ko'proq ishlashga muhtoj edi. Maqsad yangi shaxsiy raqamli yordamchilar va pristavkalar kabi qurilmalar edi.
An'anaga ko'ra, DEC yarimo'tkazgich bo'linmasi Massachusets shtatida joylashgan edi. Silikon vodiysida dizaynerlik qobiliyatiga ega bo'lish uchun DEC Kaliforniya shtatining Palo Alto shahrida dizayn markazini ochdi. Ushbu dizayn markazini Den Dobberpuhl boshqargan va StrongARM loyihasining asosiy dizayn maydoni bo'lgan. Loyihada ishlagan yana bir dizayn sayti Texas shtatining Ostin shahrida bo'lib, u Apple Computer va Motorola kompaniyalaridan qaytgan sobiq DEC dizaynerlari tomonidan yaratilgan. Loyiha 1995 yilda tashkil etilgan va tezda o'zining birinchi dizaynini-SA-110ni etkazib bergan.
DEC 1997 yilda da'vo arizasi doirasida StrongARMni Intelga sotishga rozi bo'ldi. Intel StrongARM -dan foydalangan holda, RISC protsessorlari i860 va i960 -ni o'zgartirdi.
DEC yarimo'tkazgichli bo'linmasi Intelga sotilganda, Palo Alto dizayn guruhining ko'plab muhandislari tarmoq bozori uchun MIPS-to-a-chip (SoC) mahsulotlarini ishlab chiqaruvchi SiByte kompaniyasiga ko'chib o'tishdi. Ostin dizayn guruhi Alchemy Semiconductor, qo'l bozoriga MIPS SoC-larini ishlab chiqaruvchi yana bir boshlang'ich kompaniyaga aylandi. Yangi StrongARM yadrosi Intel tomonidan ishlab chiqilgan va 2000 yilda XScale sifatida taqdim etilgan.
SA-110 StrongARM oilasidagi birinchi mikroprotsessor edi. 100, 160 va 200 MGts chastotalarda ishlaydigan birinchi versiyalar 1996 yil 5 fevralda e'lon qilindi. E'lon qilinganida, ushbu versiyalarning namunalari mavjud edi, 1996 yil o'rtalarida ishlab chiqarish rejalashtirilgan. 1996 yil 12 sentyabrda 166 va 233 MGts tezlikdagi versiyalar e'lon qilindi. Ushbu versiyalarning namunalari e'lon qilingan paytda mavjud edi, 1996 yil dekabr oyida ishlab chiqarish hajmi rejalashtirilgan edi. 1996 yil davomida SA-110 portativ qurilmalar uchun eng yuqori ko'rsatkichli mikroprotsessor edi. 1996 yil oxiriga kelib u Internet/intranet qurilmalari va nozik mijoz tizimlari uchun etakchi protsessor bo'ldi. SA-110 ning birinchi dizayn yutug'i Apple MessagePad 2000 bo'ldi. Bundan tashqari, u Acorn Computers Risc PC va Eidos Optima video tartibga solish tizimlari kabi bir qator mahsulotlarda ishlatilgan. SA-110 bosh dizaynerlari Daniel W. Dobberpuhl, Gregori W. Hoeppner, Liam Madden va Richard T. Witek edi.
SA-110 oddiy mikroarxitekturaga ega edi. Bu besh bosqichli klassik RISC quvur liniyasi yordamida ko'rsatmalarni ketma-ket bajargan skalarar dizayn edi. Mikroprotsessor bir nechta bloklarga bo'lindi: IBOX, EBOX, IMMU, DMMU, BIU, WB va PLL. IBOX tarkibida quvur liniyasining dastlabki ikki bosqichida ishlaydigan dasturlar hisoblagichi kabi apparat bor edi. U ko'rsatmalarni oldi, kodini ochdi va berdi. Ko'rsatma olish birinchi bosqichda sodir bo'ladi, ikkinchisida dekodlanadi va chiqariladi. IBOX ARM yo'riqnomasidagi murakkab ko'rsatmalarni oddiy ko'rsatmalar ketma -ketligiga tarjima qilish orqali hal qiladi. IBOX, shuningdek, filial ko'rsatmalari bilan ishlagan. SA-110da tarmoqni bashorat qilish uskunalari yo'q edi, lekin ularni tez qayta ishlash mexanizmlari bor edi.
Amalga oshirish uchinchi bosqichda boshlanadi. Ushbu bosqichda ishlaydigan uskunalar ro'yxatga olish fayli, arifmetik mantiq birligi (ALU), barrel almashtirgich, ko'paytiruvchi va shartlar kodi mantig'ini o'z ichiga olgan EBOXda mavjud. Ro'yxatga olish faylida uchta o'qish porti va ikkita yozish porti bor edi. ALU va barrel almashtirgich ko'rsatmalarni bitta tsiklda bajargan. Multiplikator quvurli emas va bir necha tsikllarning kechikishiga ega.
IMMU va DMMU mos ravishda ko'rsatmalar va ma'lumotlar uchun xotira boshqaruv birliklari hisoblanadi. Har bir MMUda 4 ta KB, 64 KB yoki 1 MB hajmdagi 32 ta yozuvli to'liq assotsiativ tarjima ko'rinishidagi bufer (TLB) mavjud edi. Yozish buferi (JB) sakkizta 16 baytli yozuvga ega. Bu do'konlarni quvur orqali ulash imkonini beradi. Avtobus interfeysi birligi (BIU) SA-110 ni tashqi interfeys bilan ta'minladi.
PLL tashqi soat signalini tashqi 3,68 MGts chastotali signaldan ishlab chiqaradi. U DEC tomonidan ishlab chiqilmagan, lekin Shveytsariyaning Neuchatel shahrida joylashgan Suisse d'Electronique et de Microtechnique Center (CSEM) bilan shartnoma tuzgan.
Ko'rsatmalar keshi va ma'lumotlar keshining har biri 16 KB hajmga ega va 32 tomonlama assotsiativ va amalda ko'rib chiqiladi. SA-110 sekin (va shuning uchun ham arzon) xotira bilan ishlash uchun yaratilgan, shuning uchun assotsiativlik yuqori, raqobatbardosh dizaynlarga qaraganda yuqori tezlikni beradi va virtual manzillardan foydalanish xotirani bir vaqtning o'zida keshlash va keshlash imkonini beradi. Keshlar tranzistorlarning ko'p qismi uchun javobgardir va ular maydonning yarmini egallaydi.
SA-110 2,5 million tranzistorni o'z ichiga oladi va 7,8 mm dan 6,4 mm gacha (49,92 mm2). U DEC tomonidan xususiy CMOS-6 jarayonida Hudson, Massachusets shtatidagi Fab 6 fabida ishlab chiqarilgan. CMOS-6 DECning oltinchi avlodni to'ldiruvchi metall oksidi-yarimo'tkazgich (CMOS) jarayoni edi. CMOS-6 0,35 mkm o'lchamli, 0,25 mkm samarali kanal uzunligiga ega, lekin SA-110 bilan ishlash uchun alyuminiy o'zaro bog'lanishning faqat uch darajasi. Dizaynlarga quvvat sarfi va ishlash o'rtasidagi muvozanatni topishga imkon beradigan o'zgaruvchan voltaji 1,2 dan 2,2 voltgacha (V) bo'lgan quvvat manbai ishlatilgan (yuqori kuchlanish yuqori soat tezligini ta'minlaydi). SA-110 144-pinli yupqa to'rtburchaklar tekis paketga (TQFP) qadoqlangan.
SA-1100 DEC tomonidan ishlab chiqilgan SA-110 ning türevidir. 1997 yilda e'lon qilingan SA-1100 PDA kabi portativ ilovalar uchun mo'ljallangan bo'lib, bunday ilovalar uchun kerakli bo'lgan bir qator xususiyatlarni taqdim etib, SA-110dan farq qiladi. Bu xususiyatlarni joylashtirish uchun ma'lumotlar keshi hajmi 8 KB ga kamaytirildi.
Qo'shimcha funktsiyalar-o'rnatilgan xotira, PCMCIA va rangli LCD displeylari, tizimli avtobusga ulangan va tizimli avtobusga ulangan periferik avtobusga ulangan beshta ketma-ket kirish-chiqish kanallari. Xotira boshqaruvchisi FPM va EDO DRAM, SRAM, flesh va ROMni qo'llab -quvvatladi. PCMCIA tekshiruvi ikkita uyani qo'llab -quvvatlaydi. Xotira manzili va ma'lumotlar shinasi PCMCIA interfeysi bilan almashiladi. Yopishtiruvchi mantiq kerak. Ketma -ket kirish kanallari USB -interfeysi, SDLC, ikkita UART, IrDA interfeysi, MCP va sinxron ketma -ket portni amalga oshiradi.
SA-1100 yonma-yon chipi SA-1101ga ega edi. U Intel tomonidan 1998 yil 7 oktyabrda taqdim etilgan. [11] SA-1101, SA-1100-da o'rnatilgan video-chiqish porti, ikkita PS/2 porti, USB-kontroller va PCMCIA-kontroller kabi SA-1100-ni o'rnini bosuvchi qo'shimcha qurilmalarni taqdim etdi. Qurilmaning dizayni DEC tomonidan boshlangan, lekin dizaynni tugatishga majbur bo'lgan Intel tomonidan sotib olinganida, u faqat qisman yakunlandi. U DECning sobiq Gudson, Massachusets shtatidagi fabrikasida ishlab chiqarilgan, u ham Intelga sotilgan.
SA-1100 2,5 million tranzistorni o'z ichiga olgan va o'lchami 8,24 mm dan 9,12 mm gacha (75,15 mm2). U 0.35 mkm CMOS jarayonida alyuminiy o'zaro bog'lanishning uchta darajasi bilan ishlab chiqarilgan va 208-pinli TQFP-ga qadoqlangan.
Bu protsessorni birinchi qabul qiluvchilaridan biri yomon Psion netBook va uning iste'molchiga ko'proq qarindoshi Psion Series 7 edi.
SA-1110-Intel tomonidan ishlab chiqilgan SA-110 lotinlari. Bu 1999 yil 31 martda SA-1100 ga muqobil sifatida e'lon qilindi. E'lon qilinganida, namunalar 1999 yil iyuniga va o'sha yilning oxiriga qo'yilgan. Intel 2003 yil boshida SA-1110 ni to'xtatdi. SA-1110 133 yoki 206 MGts versiyalarida mavjud edi. U SA-1100-dan 66 MGts (faqat 133 MGts versiyasi) yoki 103 MGts (faqat 206 MGts versiyasi) SDRAM-ni qo'llab-quvvatlashi bilan ajralib turardi. Qo'shimcha qurilmalarni qo'llab-quvvatlaydigan uning yon chipi SA-1111 edi. SA-1110 256-pinli mikro to'pli panjara bilan o'ralgan. U mobil telefonlarda, Compaq (keyinchalik HP) iPAQ va HP Jornada, Sharp SL-5x00 Linux asosidagi platformalar va Simputer kabi shaxsiy ma'lumotlar yordamchilarida (PDA) ishlatilgan. U, shuningdek, katta hajmli, portativ veb -brauzerni birinchi bo'lib joriy qilgan planshet qurilmasi - Intel Web Tablet -ni ishga tushirish uchun ishlatilgan. Intel mahsulotni 2001 yilda sotuvga chiqarilishidan oldin tashlab yubordi.
SA-1500 DEC tomonidan ishlab chiqilgan SA-110 ning derivativi bo'lib, dastlab pristavkalar uchun mo'ljallangan edi. [18] [19] U DEC tomonidan kam hajmda ishlab chiqilgan va ishlab chiqarilgan, lekin Intel tomonidan hech qachon ishlab chiqarilmagan. SA-1500 200 dan 300 MGts gacha mavjud edi. SA-1500-da takomillashtirilgan SA-110 yadrosi, biriktirilgan media-protsessor (AMP) deb nomlangan chip protsessori, chipdagi SDRAM va kirish-chiqish shinalari mavjud. SDRAM tekshiruvi 100 MGts chastotali SDRAM-ni qo'llab-quvvatladi va kirish-chiqish moslamasi tashqi qurilmalarga va SA-1501 qo'shma chipiga ulanish uchun 50 MGts gacha chastotalarda ishlaydigan 32-bitli kirish-chiqish avtobusini amalga oshirdi.
AMP butun sonli va suzuvchi nuqtalarni ko'paytirish-yig'ish va SIMD arifmetikasi kabi multimediya uchun mo'ljallangan ko'rsatmalarni o'z ichiga olgan uzun buyruqli buyruqlar to'plamini amalga oshirdi. Har bir uzun ko'rsatma so'zining kengligi 64 bit bo'lib, arifmetik operatsiyani, filial yoki yuk/do'konni bildiradi. Ko'rsatmalar 64-bitli 36-bitli registr faylidagi operandlarda va boshqaruv registrlari to'plamida ishlaydi. AMP chipli avtobus orqali SA-110 yadrosi bilan aloqa o'rnatadi va ma'lumotlar keshini SA-110 bilan bo'lishadi. AMPda almashtirgichli, bo'linma birligi, yuk/ombor birligi, ko'paytiruvchi va bitta aniqlikdagi suzuvchi nuqta birligi bo'lgan ALU bor edi. AMP 512 yozuvli yoziladigan boshqaruv do'koni orqali foydalanuvchi tomonidan belgilangan ko'rsatmalarni qo'llab-quvvatladi.
SA-1501 yonma-yon chipi qo'shimcha video va audio ishlov berish imkoniyatlari va PS/2 portlari, parallel port va har xil tashqi qurilmalar uchun interfeyslar kabi turli kirish-chiqish funksiyalarini taqdim etdi.
SA-1500 3,3 million tranzistorni o'z ichiga oladi va o'lchami 60 mm2. U 0,28 mkm CMOS jarayonida ishlab chiqarilgan. U 1,5 - 2,0 V ichki quvvat manbai va 3,3 V I/U ishlatgan, 100 MGts da 0,5 Vt dan kam, 300 MGts da 2,5 Vt quvvat sarflagan. U 240 pinli metall to'rtburchaklar tekis paketga yoki 256 to'pli plastik to'p panjarasiga o'ralgan.
AQSh Federal aloqa komissiyasining 1985 yildagi qarori ISM guruhlarining bir qismini aloqa uchun litsenziyasiz foydalanish uchun qo'yib yubordi. Bu chastota diapazonlari mikroto'lqinli pechlar kabi uskunalarda ishlatiladigan bir xil 2,4 gigagertsli diapazonlarni o'z ichiga oladi va shuning uchun aralashuvga uchraydi.

Simsiz lokal tarmoq uchun prototipli test to'shagi 1992 yilda Avstraliyadagi CSIRO radiofizika bo'limi tadqiqotchilari tomonidan ishlab chiqilgan.

Taxminan o'sha paytda, 1991 yilda Gollandiyada AT&T korporatsiyasi bilan NCR korporatsiyasi WaveLAN nomi ostida kassa tizimlarida foydalanish uchun mo'ljallangan 802.11 prekursorini ixtiro qildi. 10 yil davomida IEEE 802.11 kafedrasini boshqargan NCR vakili Xeyz, Bell Labs muhandisi Bryus Tuch bilan birgalikda IEEEga standart yaratish uchun yaqinlashdi va IEEE doirasida 802.11b va 802.11a standartlarini loyihalashda ishtirok etdi. Ikkalasi ham keyinchalik Wi-Fi NOW Shon-sharaf zaliga kiritildi.
802.11 protokolining birinchi versiyasi 1997 yilda chiqarilgan va 2 Mbit/s gacha ulanish tezligini ta'minlagan. U 1999 yilda 802.11b bilan 11 Mbit/s tezlikdagi ulanish tezligiga ruxsat berish uchun yangilandi va bu mashhur bo'ldi.
1999 yilda Wi-Fi alyansi Wi-Fi savdo belgisini ushlab turish uchun savdo uyushmasi sifatida tuzildi, uning ostida ko'pchilik mahsulotlar sotiladi.
1999 yilda Apple Inc kompaniyasi o'z iBook noutbuklari uchun Wi-Fi-ni qabul qilgani katta tijorat yutug'i bo'ldi. Bu Wi-Fi tarmog'iga ulanishni ta'minlaydigan birinchi ommaviy iste'molchi mahsuloti bo'lib, keyinchalik Apple tomonidan AirPort sifatida markalangan. Bu o'sha guruh bilan hamkorlikda Lucentdan Vik Hayes, Bryus Tuch, Cees Links, Rich McGinn va boshqalarni yaratishga yordam berdi.
Wi-Fi ko'plab turli tashkilotlarga tegishli bo'lgan ko'plab patentlardan foydalanadi. 2009 yil aprel oyida 14 ta texnologiya kompaniyasi CSIRO patentlarini buzganligi uchun Avstraliyaning CSIRO kompaniyasiga 1 milliard dollar to'lashga rozi bo'ldi. Avstraliyaning ta'kidlashicha, Wi-Fi-Avstraliyaning ixtirosi, o'sha paytda biroz tortishuvlarga sabab bo'lgan. CSIRO 2012 yilda Wi-Fi patentini buzganlik uchun 220 million dollarlik qo'shimcha to'lovni qo'lga kiritdi, Qo'shma Shtatlardagi global firmalar CSIRO litsenziyalash huquqlarini qo'shimcha 1 milliard dollarlik gonorarga to'lashi shart edi. 2016 yilda CSIRO simsiz lokal mahalliy tarmoq (WLAN) prototipli test to'shagi Avstraliyaning Milliy muzeyida o'tkazilgan "100 ta ob'ektda dunyo tarixi" ko'rgazmasiga qo'shgan hissasi sifatida tanlandi.
Tijorat maqsadlarida kamida 1999 yil avgust oyida ishlatilgan Wi-Fi nomi Interbrand brend-konsalting firmasi tomonidan ishlab chiqilgan. Wi-Fi Alliance Interbrand-ni "IEEE 802.11b to'g'ridan-to'g'ri ketma-ketligi" dan biroz kattaroq bo'lgan ismni yaratish uchun yollagan edi. Wi-Fi atamasi Interbrand ixtiro qilgan o'nta potentsial ismlar ro'yxatidan tanlangan
Wi-Fi nomi boshqa ma'noga ega emas va hech qachon rasman "Simsiz sadoqat" ning qisqartirilgan shakli bo'lmagan. [25] Shunga qaramay, Wi-Fi Alliance savdo belgisi paydo bo'lganidan keyin qisqa vaqt davomida "Simsiz aloqa standarti" reklama shiorini ishlatdi [23] [26] [27] va Wi-Fi Alliance "Simsiz" deb ham nomlandi. Fidelity Alliance Inc "ba'zi nashrlarda. [28] Bu nom ko'pincha WiFi, Wi-Fi yoki wifi sifatida yoziladi, lekin ular Wi-Fi Alliance tomonidan tasdiqlanmagan. IEEE - bu alohida, lekin aloqador tashkilot va ularning veb -saytida "Wi -Fi simsiz sadoqatning qisqa nomi" deb yozilgan.
Interbrand Wi-Fi logotipini ham yaratdi. Yin-yang Wi-Fi logotipi mahsulotning o'zaro muvofiqligi uchun sertifikatlanganligini ko'rsatadi. [26]
Motorola Canopy kabi aniq nuqtalarga mo'ljallangan Wi-Fi bo'lmagan texnologiyalar odatda sobit simsiz deb ta'riflanadi. Muqobil simsiz texnologiyalarga 2G, 3G, 4G, 5G va LTE kabi uyali telefon standartlari kiradi.
Wi-Fi LANga ulanish uchun kompyuter simsiz tarmoq interfeysi boshqaruvchisi bilan jihozlangan bo'lishi kerak. Kompyuter va interfeys boshqaruvchisining kombinatsiyasi stantsiya deb ataladi. Stantsiyalar bir yoki bir nechta MAC manzillari bilan aniqlanadi.

Wi-Fi tugunlari ko'pincha barcha aloqa tayanch stantsiya orqali o'tadigan infratuzilma rejimida ishlaydi. Maxsus rejim - bu kirish nuqtasi bilan oldindan gaplashmasdan, bir -biri bilan to'g'ridan -to'g'ri gaplashadigan qurilmalar.

Xizmatlar to'plami-bu ma'lum bir Wi-Fi tarmog'i bilan bog'liq bo'lgan barcha qurilmalar to'plami. Xizmatlar to'plamidagi qurilmalar bir xil to'lqinlar yoki kanallarda bo'lishi shart emas. Xizmatlar to'plami mahalliy, mustaqil, kengaytirilgan yoki to'rli yoki kombinatsiyali bo'lishi mumkin.
Har bir xizmat to'plamida ma'lum tarmoqni aniqlaydigan 32 baytli xizmatlar to'plami identifikatori (SSID) mavjud. SSID tarmoqning bir qismi hisoblangan qurilmalarda tuzilgan.
Asosiy xizmatlar to'plami (BSS) - simsiz ulangan (odatda bir xil kirish nuqtasiga) bir xil simsiz kanal, SSID va boshqa simsiz sozlamalarga ega bo'lgan stansiyalar guruhi. 3.6 Har bir BSS a. BSSID deb nomlangan MAC- manzil.
IEEE uskunalarni o'z standartlariga muvofiqligini tekshirmaydi. Notijorat Wi-Fi alyansi 1999 yilda bu bo'shliqni to'ldirish uchun-o'zaro muvofiqlik va orqaga qarab moslik standartlarini o'rnatish va joriy etish hamda simsiz lokal tarmoq texnologiyasini targ'ib qilish maqsadida tashkil etilgan. 2017 yil holatiga ko'ra, Wi-Fi Alliance tarkibiga 800 dan ortiq kompaniyalar kiradi. U 3Com (hozirda HPE/Hewlett-Packard Enterprise kompaniyasiga tegishli), Aironet (hozirda Cisco-ga tegishli), Xarris Semiconductor (hozirda Intersilga tegishli), Lucent (hozirda Nokia-ga tegishli), Nokia va Symbol Technologies (hozirda Zebra Technologies kompaniyasiga tegishli). Wi-Fi Alliance IEEE-dan IEEE 802.11 standartlariga asoslangan texnologiyalarda Wi-Fi brendidan foydalanishni ta'minlaydi. Bunga simsiz mahalliy tarmoq (WLAN) ulanishlari, qurilmaga ulanish qurilmasi (Wi-Fi Peer to Peer aka Wi-Fi Direct), Shaxsiy tarmoq (PAN), mahalliy tarmoq (LAN) va hatto ba'zi cheklangan tarmoqlar kiradi. keng tarmoqli (WAN) ulanishlar. Mahsulotlari sertifikatlash jarayonidan o'tgan Wi-Fi Alyansiga a'zo bo'lgan ishlab chiqaruvchilar ushbu mahsulotlarni Wi-Fi logotipi bilan belgilash huquqini qo'lga kiritadilar.
Xususan, sertifikatlashtirish jarayoni IEEE 802.11 radio standartlariga, WPA va WPA2 xavfsizlik standartlariga va EAP autentifikatsiya standartiga muvofiqligini talab qiladi. Ixtiyoriy ravishda sertifikatlashtirish IEEE 802.11 standartlari loyihalarini, konvergent qurilmalarda uyali telefon texnologiyasi bilan o'zaro aloqani va xavfsizlikni sozlash, multimediya va quvvatni tejash xususiyatlarini o'z ichiga olishi mumkin.
Har bir Wi-Fi qurilmasi sertifikatlash uchun topshirilmagan. Wi-Fi sertifikatining yo'qligi, qurilma boshqa Wi-Fi qurilmalariga mos kelmasligini anglatmaydi. Wi-Fi Alliance AQShning UHF telekanalida taklif qilingan tarmoqni tasvirlash uchun AQSh Federal aloqa komissiyasi (FCC) tomonidan tuzilgan Super Wi-Fi kabi lotin so'zlariga ruxsat berishi mumkin yoki ruxsat bermasligi mumkin.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. LECIOPEDIA Ma'ruza materiallari kutubxonasi. [Elektron resurs] kirish rejimi: http://lektsiopedia.org.
2. OS jurnali [Elektron]. Kirish rejimi: http://www.nsite.ru/.
3. Osys.ru - Operatsionerlar [Elektron resurs]. Kirish rejimi: http://osis.ru/.
4. Informatika. [Elektron resurs]: Tutorial L.Z. Shautsova. Kirish rejimi: http: //bebook.kbsu.ru/.

5. Mikheeva E.V. Titova O.I. Informatika: atrof-muhit institutlari talabalari uchun darslik. Prof. Ta'lim. M .: Akademiya, 2010 yil.

6. Maktabda informatika va axborot-kommunikatsiya texnologiyalari]: Tadqiqotlar. Visor / sost. Popova O.V. Kirish rejimi: http://www.klyaksa.net/htm/kopilka/uchp/p6.htm.