«Kompyuter injiniringi» fakulteti

Yorug’lik intenferensiyasini kuzatish usullari.

Yorug’lik intenferensiyasini kuzatish uchun kogerent yorug’lik dastasi bo’lishi kerak. Lazerlar ixtiro qilinishidan oldin dasta bo’linar va so’ngra ular qo’shilib intenferension manzara olinar edi. Bundagi ba’zi usullarni ko’rib o’taylik.

1-rasm. Yorug’lik interferensiyasi


Yung usuli. Bunda ikkita kichik tirqishi bo’lgan ekran yordamida yorug’likni "ikkiga ajratish" mumkin. S yorug’lik manbai ekranning tirqishlarida yorug’likning S₁ va S₂ ikkilamchi manbalarini hosil qiladi. Asosiy S manba nurlanayotgan to’lqinlarning fazalari ham shunga mos holda xuddi shunday o’zgaradi, ya’ni S₁ va S₂ manbalar nurlanayotgan to’lqinlarda fazalar ayirmasi hamma vaqt o’zgarishsiz qoladi, bu manbalar kogerent bo’ladi.



2-rasm.Yung usuli


Frenel ko’zgulari. Kogerent manbalar hosil qilishning ikkinchi - usuli bir-biriga 1800 ga yaqin burchak ostida o'rnatilgan 2 ta yassi ko'zgudan yorug’likning qaytishiga asoslangan. Bu tizimda yorug’likning S asosiy manbaining S1 va S2 tasvirlari kogerent manbalar bo'ladi.


3-rasm.Frenel ko’zgulari
Frenel biprizmasi ikkita bir xil sindirish burchaklari kichkina bo'lgan va asoslari birlashtirilgan prizmalardan iborat. S manbaidan tarqalgan nur prizmalarda sinib, S1, S2 manbalaridan chiqayotgan kogerent nurlardek tarqaladi. Ekranda bu kogerent nurlar qo'shilib intenferensiya hosil bo'ladi.

Ikki manba beradigan interferension manzarani hisoblash.

S₁ va S₂kogerent manbalar hosil qilayotgan va P nuqtada qo'shilayotgan yorug’lik to'lqinlarining interferensiyasini ko'raylik.
Agar nurlar optik yo'lining ayirmasi ga to'lqinlarning butun soni joylashsa, ya'ni


( )
bo'lsa, P nuqtada yorug’likning maksimumi bo'ladi.
Agar


( )
bo'lsa, P nuqtada yorug’likning minimumi bo'ladi.