«Kompyuter injiniringi» fakulteti

4-rasm. Interferensiyani hisoblash

Endi monoxromatik yorug’likning S₁ va S₂kogerent manbalarining ekranda hosil qilgan interferensiya manzarasi qanday bo’lishini aniqlaylik. Bu manbalar orasidagi masofa d, manbalardan ekrangacha bo’lgan masofa x bo’lsin, shu bilan birga d < bo’lsin.

S₁va S₂ lardan barobar uzoqlikdagi 0 nuqtadan interferentsiya maksimumlari kuzatiladigan nuqtalargacha bo’lgan x masofani aniqlaylik.
PCS₁ va PBS₂ to’g’ri burchakli uchburchaklardan


bundan . Biroq va , demak . Yorug’lik maksimumlari 0 nuqtada masofalarda hosil bo'lishini, minimumlari esa masofada hosil bo'lishini aniqlaymiz.
Bu maksimum va minimumlar mos ravishda bir biriga parallel yorug’ va qorong’u yo'llar ko’rinishida bo'ladi. n = 0 ga tegishli bo’lgan markaziy maksimum 0 nuqtadan o’tadi. Qo’shni maksimumlar (yoki minimumlar) orasidagi masofa ga teng bo’ladi.
Shunday qilib, yorug’likning ikki kogerent manbalari ekranda hosil qilgan interferensiya manzarasi yorug’ va qorong’i yo’llarning navbatlashib joylashishidan iborat bo’ladi. Bu manzara yorug’likning nuqtaviy manbalari o'rniga parallel joylashgan tor tirqishlardan foydalanilganda ayniqsa aniq hosil bo'ladi. x masofa d ga teskari proportsional. S va S yorug’lik manbalari orasidagi masofa katta bo'lganda interferentsiya yo'llari orasidagi masofa ajratib bo'lmaydigan darajada kichik bo'lishi mumkin. Shuning uchun aniq interferentsiya manzarasi hosil qilish uchun bir-biridan mumkin qadar kichik masofada joylashgan yorug’lik manbalaridan foydalanish kerak (d<).
Yorug’lik to'lqinining uzunligini d va x kattalikning o’lchangan qiymatlariga ko’ra tajribada aniqlash mumkin. Monoxromatik bo’lmagan, masalan, oq yorug’likdan foydalanilganda interferentsiya maksimumlari, har bir to’lqin uzundigi uchun bir-biriga nisbatan siljigan bo’ladi. Natijada hamma yorug’lik yo’llari kamalak rangiga ega bo’lib qoladi.