Kompyuter lingvistikasifanining m azmun-mohiyati tayyorladi: 415 “B” guruh talabasi Xudoynazarova Munisa G`ofurjon qizi

Har bir fanning o‘z maqsad va vazifalari bo`ladi.

• Har bir fanning o‘z maqsad va vazifalari bo`ladi.

Matematik lingvistika fanining asosiy maqsadi tabiiy tillarning matematik modelini ishlab chiqishdir. Ushbu maqsadga erishish uchun fan o ‘z oldiga quyidagi vazifalarni qo‘yadi:

- tabiiy va sun’iy tillarning formal modellari algoritmini ishlab chiqish;
- lisoniy hodisalarni matematik parametrlarda baholash;
- til hodisalarini matematik metodlar yordamida tahlil qilish (ehtimollar nazariyasi, statistika va kvantitativ metodlarni tatbiq etish).

Kompyuter lingvistikasining asosiy vazifalariga quyidagilar kiradi:
- matnlarning avtom atik tarzda m orfologik, sintaktik va semantik tahlilini (inglizcha parsing) ta ’minlovchi tizimlar yaratish (parser - mashina tarjimasi uchun mo`ljallangan dasturlarni ishlab chiqish;
- muloqotning kompyuter modelini ishlab chiqish; - matn strukturasining gipertekst texnologiyasini yaratish; - elektron lug'atlar va tezauruslar yaratish;
- sun’iy intellekt tizimini ishlab chiqish; - matnlar korpusini yaratish; - matnni avtomatik referatlash;
- avtom atik o ‘qitish tizimini ishlab chiqish; - bilimlarni tekshirish; - m atnlarni turli jihatdan avtom atik tahrirlash;
- lug‘atlarni va kompyuterdagi matnni statistik tahlil qilish; - lingvistik muammolarni hal qilishga yo‘naltirilgan optimal dasturlar yaratish;
- matndan faktlarni avtom atik ajratib olish (inglizcha fact extraction, text mining).
- sujet strukturasini modeilashtirish; - nutqni avtomatik tushunish tizimini ishlab chiqish (inglizcha ASR - Automatic Speech Recognition);

0‘zbek tili materiallari bo‘yicha kompyuter lingvistikasiga oid tadqiqot olib borgan olimlar sifatida H .Arziqulov , S.Rizayev, S .Muham edov, A .Po`latov , S.Muhamedova, N .Jo‘rayevalarni ko'rsatish mumkin. Olimlar asosan statistik tahlil, algoritmlash, o‘zbek tilining aksiomatik nazariyasi, fe’llarning kompyuter analizi va sintezi kabi yo‘nalishlar bo‘yicha izlanishlarni amalga oshirganlar. 0‘zbek tilshunosligidagi kompyuter lingvistikasining boshqa yo'nalishlari esa o‘z tadqiqotchilarini kutmoqda.

• 0‘zbek tili materiallari bo‘yicha kompyuter lingvistikasiga oid tadqiqot olib borgan olimlar sifatida H .Arziqulov , S.Rizayev, S .Muham edov, A .Po`latov , S.Muhamedova, N .Jo‘rayevalarni ko'rsatish mumkin. Olimlar asosan statistik tahlil, algoritmlash, o‘zbek tilining aksiomatik nazariyasi, fe’llarning kompyuter analizi va sintezi kabi yo‘nalishlar bo‘yicha izlanishlarni amalga oshirganlar. 0‘zbek tilshunosligidagi kompyuter lingvistikasining boshqa yo'nalishlari esa o‘z tadqiqotchilarini kutmoqda.