Kompyuter tarmoqlari, lokal tarmoqni tashkil etish tamoyillari

Tarmoq abonenti- Tarmoqda axborotni yuzaga keltiruvchi yoki uni iste’mol qiluvchi ob’ektdir (tarmoqning har bir abonenti stantsiyaga ulanadi).
Stantsiya- axborot uzatish va qabul qilish bilan bog’liq: vazifalarni bajaruvchi ob’ekt. (Abonent va stantsiya birgalikda "Abonent tizimi" deb ataladi. Abonentlarning o’zaro aloqasini tashkil etish uchun fizik uzatish muhiti mavjud bo’lishi kerak).
Fizik uzatish muhiti - elektr, radio, telefon yoki boshqa signallar yordamida amalga oshiriladigan aloqa kanali va ma’lumotlarni uzatish, qabul qilish qurilmasidir. (Fizik uzatish muhiti negizida abonent tizimlari o’rtasida axborot uzatishni ta’minlovchi kommunikatsion tarmoq tashkil etiladi.)
Abonent tizimining hududiy joylashuviga qarab kompyuter tarmoqlarini uchta asosiy turkumga ajratish mumkin:

• 
  Lokal tarmoqlar (LAN-Local Area Network- 20 kmgacha masofani qamraydi)- biror korxoka yoki idora binolari va filiallarini o’zaro birlashtirib turadi. Alohida xususiyati - yuqori tezlikda ishlaydigan ma’lumot uzatish kanali;
  
• 
  Mintaqaviy tarmoqlar (MAN- Metropolitan Area Network- - 1000 kmgacha masofani qamraydi) -shaharlar, viloyatlar, kichikroq davlatlar hududini o’z ichiga olgan tarmoqlar, odatda telefon tarmoqlari vositasida ulanadi;
  
• 
  Global tarmoqlar (WAN- Wide Area Network - masofasi cheksiz) - turli mamlakatlar yoki qit’alarda joylashgan abonentlarni birlashtiradi. Mazkur tarmoq abonentlar o’rtasidagi aloqa telefon, radioaloqa va kosmos aloqa tizimi negizida amalga oshiriladi. Eng mashhur global tarmoq Internet tarmog’idir.
  

Global, mintaqaviy va lokal kompyuter, tarmoqlarining birlashuvi ko’ptarmoqli ierarxiyani tashkil etib, umumjahon axborot resurslarini birlashtirish va ulardan kollektiv ravishda foydalanish imkoniyatlarini yaratadi.
Lokal tarmoqlarni tashkil etishning nazariy asoslari


Lokal tarmoq - axborot, hisoblash, ta'lim va boshqa vazifalarni birgalikda hal qilish uchun bir-biridan (odatda shu binoda) bir-biridan qisqa masofada joylashgan bir nechta kompyuterlar birlashmasi. Kichik bir lokal tarmoqda 10-20 ta kompyuter bo'lishi mumkin, juda katta darajadagi lokal tarmoqlarda esa - 1000 ga yaqin.