Kompyuter tarmoqlari telekommunikatsiya texnologiyalari, 5 semestr Kirish. Kompyuter tarmoqlarining tarixi Kompyuter tarmoqlarining protokollari, ilovalar va texnologiyalari haqida umumiy tushunchalar

Протоколлар стеки – биргаликда маълумотни узатиш ва қабул қилиш масалаларни амалга оширувчи, хатоларни аниқлаш ва билдириш, маълумот оқимини бошқариш, маршрутизациялаш, отларини ажратиш ва ҳақозалар, протоколлар мажмуасидир.

Танлаб олинган стеклар протоколига қараб стек тамонидан ҳал этиладиган масалалар мажмуаси ўзгариб туради, масалан маълумотларни узатиш тезлиги, устивор харажатлар ва ҳакоза.

Амалий дастурдан фойдаланувчи учун (ёки етти поғонали OSI моделдф еттинчи поғона протоколи) ўз ўзидан стек протоколлари эмас, аксинча шу стек тамонидан бера олинадиган хизмат ва стек билан амалий дастурни интерфейс билан алоқаси муҳимдир.

Амалий дастурдан фойдаланувчи учун (ёки етти поғонали OSI моделдф еттинчи поғона протоколи) ўз ўзидан стек протоколлари эмас, аксинча шу стек тамонидан бера олинадиган хизмат ва стек билан амалий дастурни интерфейс билан алоқаси муҳимдир.

Талаб этиладиган хизматлар қуйидагиларни ўз ичига киритиши мумкин:

• виртуал канални ўрнатиш,
• боғланишларни ўрнатиш,
• дейтаграммалар билан алмашиниш
• ва ҳакозалар.

Операцио́н тизим

• ОТ (ингл. operating system, OS) – бошқарувчи ва қайта ишловчи дастурлар комплекси, улар бир томондан, хисоблаш системаларининг мосламалари ва амалий дастурлар оросида интерфейс вазифасини ўтайди, бошқа томондан эса – хисоблаш жараёнларини башқариш учун мўлжалланган мосламаларни бошқариш, хисоблаш жараёнлар аросида хисоблаш ресурсларини эффектив тақсимлаш ва ишонарли хисоблашларни ташкиллаштириш.
• Оддий хисоблаш системасининг логик структурасида операцион система,бир томондан ўз микроархитектураси билан мосламалар, машина тили ва ўз (ичига ўрнатилган) микродастурлар билан ва иккинчи томондан амалий дастурлар ўртасидаги ҳолатни эгаллайди.

[править] Функции
Основные функции:
Кўп поғонали компьютер структурасида операцион
тизим жойини кўрсатувчи схема

ОТ тармоғининг функционал компонентлари

• ОС тармоғининг асосий компонентлари:
• Компьютернинг локал ресурсларини бошқарувчи масломалар автоном компьютернинг барча функцияларини амалга оширади (жараёнлар ва оператив хотирани бошқариш, ташқи хотирани ва фойдаланувчиларни бошқариш ва ҳк).
• Уч компонентага ажраладиган, тармоқ масломалари:
• ОТ нинг сервер қисми – локал ресурсларни ва сервисларни умумий фойдаланишга тақдимот этувчи мосламалар.
• ОТ нинг клиент (мижоз) қисми – узоқлашган ресурсларга ва сервисларга кириш ҳуқуқи сўровчи мосламалар.
• ОТ нинг транспорт қисми – коммуникацион система билан биргаликда компьютерлар аро ахборотни узатишнини таминлайди.