Kompyuter tarmoqlari topologiyasi

Kompyuter tarmoqlari topologiyasi
Reja:
1.Tarmok servisi.
2.Lokal kompьyuter tarmoklariga kirish.
3.Kompyuter tarmoblarining topologiyalri


Tarmoq topologiyasi - bu aloqa tarmog'i elementlarini (bo'g'inlari, tugunlari va boshqalar) joylashishi. Tarmoq topologiyasi telekommunikatsiya tarmoqlarining har xil turlarini, jumladan, qo'mondonlik va boshqaruv radio tarmoqlarini, sanoat maydon avtobuslari va kompyuter tarmoqlarini aniqlash yoki joylashtirishni tavsiflash uchun ishlatilishi mumkin.
Tarmoq topologiyasi tarmoqning topologik tuzilishi bo'lib, u jismoniy yoki mantiqiy ravishda tasvirlanishi mumkin. Bu grafik nazariyasining qo'llanilishi bo'lib, unda aloqa qurilmalari tugunlar sifatida modellashtiriladi va qurilmalar orasidagi ulanishlar tugunlar orasidagi bog'lanish yoki chiziqlar sifatida modellashtiriladi. Jismoniy topologiya tarmoqning turli komponentlarini joylashtirishdir (masalan, qurilma joylashuvi va kabelni o'rnatish), mantiqiy topologiya esa tarmoq ichida ma'lumotlar oqimini ko'rsatadi. Tugunlar orasidagi masofalar, jismoniy o'zaro bog'lanishlar, uzatish tezligi yoki signal turlari ikki xil tarmoq o'rtasida farq qilishi mumkin, ammo ularning mantiqiy topologiyalari bir xil bo'lishi mumkin. Tarmoqning jismoniy topologiyasi OSI modelining fizik qatlamining alohida tashvishidir.
Tarmoq topologiyalariga misollar umumiy kompyuter tarmog'ini o'rnatish bo'lgan mahalliy tarmoqlarda (LAN) mavjud. LANdagi har qanday berilgan tugun tarmoqdagi boshqa qurilmalarga bir yoki bir nechta jismoniy havolalarga ega; ushbu havolalarni grafik jihatdan xaritalash tarmoqning fizik topologiyasini tavsiflash uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan geometrik shaklga olib keladi. LANlarda turli xil jismoniy topologiyalar, jumladan halqa, shina, to'r va yulduzcha qo'llanilgan. Aksincha, komponentlar orasidagi ma'lumotlar oqimini xaritalash tarmoqning mantiqiy topologiyasini aniqlaydi. Taqqoslash uchun, transport vositalarida keng tarqalgan Controller Area Networks, birinchi navbatda, har doim jismoniy avtobus topologiyasi orqali sensorlar va aktuatorlar bilan o'zaro bog'langan bir yoki bir nechta kontrollerlarning taqsimlangan boshqaruv tizimi tarmoqlari.
Tarmoqdada bir necha xil serverlar bulishi mumkin. Kompьyuter tarmogi uz mijozlariga banday xizmatlar turkumini taklif etishi, ularning servisi banday bulishi juda muximdir. Ular bilan tanishamiz:
-fayl-server - mijozga axborot sablash burilmalarida sablanuvchi fayllardan foydalanish imkonini beradi. Bunda server barcha ishchi stantsiyalaridan fayllarga kirish berishi zarur. Bunda bir vabgning uzida turli stantsiyalardan bir xil surov kelganda, axborotlarni ximoya bila olish vazifasi ijobiy xal etiladi;
- print-server umumiy xolda kupgina mijozlarga bir nechta printer orbali xizmat kursatishni taʼminlaydi. Bunda server chop etiluvchi axborotlarni babul bila olishi va ularni navbati bilan chop etishga chibarishi kerak;
- faks-server - mijozlarga faks-modem telefon tarmoblari bilan mujassam tarmobli xizmat kursatishni taʼminlaydi. Bu guyo axborot chibarishga uxshaydi (printer kabi). Faks-server olgan faksimil xabarlar aloxida tarmobda bayta ishlanadi. Bundan tashbari, tarmobtsa buyidagi xizmatlar bulishi mumkin:
-elektron pochta (E-mail) - mijozlar urtasida, ular bir-birlaridan bancha uzoblikda joylashganligidan batʼiy nazar, axborot almashishni taʼminlaydi. Bu yerda jarayon xuddi oddiy pochta kabi kechadi. Elektron xat uz adresiga ega. Uni junatuvchi desak, babul biluvchi xam uz adresiga ega. “Xat” pochta butisiga tashlanadi ( yaʼni pochta serveri) va pochta serverlar sistemasi yordamida babul biluvchi pochta butisiga yetkaziladi, yaʼni bu yerda uzatuvchi va babul biluvchining maxsus kataloglari mijozga xizmat biluvchi kompьyuterda joylashtirilgan buladi. Shu tariba xatlar fayllar sifatida uzatiladi. Oxang, tovush kartalari yoki ovozli modemlar xatto tovushlarni xam uzatish imkonini beradi.
Bevosita mulobot (Chat), bunda anib vabgda maxsus dastur taʼminoti yordamida ikki yoki undan ortib mijozlar uzaro axborot almashinishi tushuniladi, yaʼni bir kompьyuter klaviaturasida terilgan axborotlar ayni vabgning uzida boshba kompьyuter ekranida paydo bulaveradi. Rabamli videokameralar, tovushli kartalar, mikrofonlar, mulьtimedia vositalarini bullaganda, videokonferentsiyalar utkazish imkoniyati tugiladi.