Kompyuter tarmoqlari topologiyasi

Tarmoq topologiyalari
Kompyuter tarmoqlarining topologiyalri
Kompyuter tarmogi topologiyasi (yaxlitlash, biyofalash, tuzilish) deganda tarmob kompyuterlarini bir-biriga nisbatan fizik joylashtirish va ularni aloba liniyalari bilan ulashi tushiniladi. Takidlash muhimki, topologiya tushunchasi yeng avval lokal tarmoblarga tegishli bulib, ularda alobalar tuzulishini oson kurish mumkin. Global tarmoblarda alobalar tuzilishi foydalanuvchilardan odatda berkitilgan va unchalik muhim yemas, chunki har bir aloba seansi shaxsiy uzini uli bilan bajarilishi mumkin.
Asbob – uskunalarga, ishlatiladigan kabel turiga, mumkin bulgan va yeng bulay almashuvni boshbaradigan usullariga, ishlash ishonchligiga, tarmoblarni kengaytirish imkoniyatlariga topologiya talablarini belgilaydi. Garchi tarmobdan foydalanuvchiga topologiyani tanlash tez – tez bulmasa ham, asosiy topoloiyalarning xususiyatlari, ularning ustunliklari va kamchiliklarini bilishi kerak.
tarmoqdaning uchta asosiy topologiyalari mavjud:
• shina (bus), bunda hamma kompyuterlar bir aloba liniyasiga parallel ulanadi va har bir kompyuterdan axborot bir vabtda hamma bolgan kompyuterlarga uzatiladi (1-rasm);

1-rasm. Shinali tarmoq topologiyasi.

• yulduz (star), bunda bitta markaziy kompyuterga chetda bolgan kompyuterlar ulanadi, shu bilan birga har biri uzining alohida aloba liniyalaridan foydalanadi (2-rasm);

2-rasm Star tarmoq topologiyasi.

• halba (ring), bunda har bir kompyuter axborotni har doim fabat bitta zanjirda kelayotgan kompyuterga uzatadi, axborotni yesa fabat zanjirdagi oldinda kelayotgan kompyuterdan oladi va bu zanjir “halba” bo‘lib birlashgan (3-rasm).

3-rasm. Xalbali(ring) tarmobba ulanish

- daraxt topologiyasi - Bu topologiya Yulduz topologiyasining o'zgarishidir. Ushbu topologiya ma'lumotlarning ierarxik oqimiga ega. Daraxt topologiyasida DHCP va SAC (Standart avtomatik konfiguratsiya) kabi protokollar qo'llaniladi.

456
4-rasm. Daraxt topologiyasi

4-rasm: Bunda turli ikkilamchi markazlar takrorlagichni o'z ichiga olgan markaziy markazga ulangan. Ushbu ma'lumotlar yuqoridan pastga, ya'ni markaziy markazdan ikkinchi darajaga, so'ngra qurilmalarga yoki pastdan yuqoriga, ya'ni qurilmalar ikkilamchi markazga, keyin esa markaziy markazga o'tadi. Bu ko'p nuqtali ulanish va mustahkam bo'lmagan topologiya, chunki magistral ishlamay qolsa topologiya buziladi.

Ushbu topologiyaning afzalliklari:

Bu ko'proq qurilmalarni bitta markaziy markazga ulash imkonini beradi, shuning uchun signalning qurilmalarga kelishi uchun bosib o'tadigan masofani kamaytiradi.
Bu tarmoqni izolyatsiya qilish va turli xil kompyuterlardan ustunlik qilish imkonini beradi.
Biz mavjud tarmoqqa yangi qurilmalar qo'shishimiz mumkin.
Daraxt topologiyasida xatolarni aniqlash va xatolarni tuzatish juda oson.

Ushbu topologiya bilan bog'liq muammolar:

Agar markaziy markaz ishlamay qolsa, butun tizim ishlamay qoladi.
Kabel o'rnatilganligi sababli narx yuqori.
Agar yangi qurilmalar qo'shilsa, uni qayta sozlash qiyin bo'ladi.

Xulosa
Kompyuter tarmog'i topologiyasi o'rganilayotgan har qanday tizimning o'ziga xos afzalliklari va kamchiliklarini keltirib chiqaradi. Ushbu maqolada bir nechta standart jismoniy topologiyalar uchun ushbu afzallik va kamchiliklarning ba'zilari tavsifi berilgan. Yoki samaradorlikni tahlil qilish bo'yicha tadqiqotlar nafaqat jismoniy topologiyaga, balki mantiqiy topologiyaga ham qaratilgan. Grafik nazariyasi ushbu tahlillarni tekshirishda foydali vositani taqdim etadi. Ushbu maqolada topologik bog'liq muammolarni hal qilish uchun tahlil yondashuvlarining bir nechta misollari keltirilgan. Ushbu sohalar marshrut tahlili, tarmoq o'lchamlari va tarmoq buzilishini o'z ichiga oladi. Ushbu munozarada ko'rib chiqilgan texnikalar tegishli kompyuter tarmoqlari ilovalariga moslashtirilishi mumkin. Kompyuter tarmog'i topologiyasini tushunish har qanday tarmoqni tahlil qilish uchun asos bo'lib, unumsiz tahlil yondashuvlariga intilishda behuda harakatlarni oldini oladi.Har bir topologiya o'zining afzalliklari va kamchiliklariga ega. Tarmoqni o'rnatishda uning kengligi, foydalanuvchilar soni, narxi, ma'lumotlar xavfsizligi va boshqalar kabi turli omillar tasvirga tushadi. Tarmoqni sozlashdan oldin har bir tafsilotga e'tibor berish kerak. Har qanday topologiyaning hech bir xususiyati uni boshqalardan ustun yoki pastroq qilmaydi. Eng muhimi, foydalanuvchilarning ehtiyojlarini qoniqarli qondiradigan va sifatli ishlashni ta'minlaydigan tarmoqni shakllantirishdir.
Аdabiyotlar:

1. Broydo V.L. ofisnыe paketы Word 2000 i Excel 2000 . SPb.: GIEU,

2. Leontьev V. Noveyshaya entsiklopediya personalьnogo kompьyutera. M.: OLMА-PRESS Obrazovanie,2005-880 s.
3. Norenkov I.P., Zimin А.M. Informatsionnыe texnologii v obrazovanii. Uchebnoe posobie.M.: Izd. MGTU im. N.Baumana.2002-336s.
Internet saytlari.

www.rambler.ru

www.doda.uz
www.google.ru
www.ziyonet.uz
https://en.wikipedia.org/wiki/Network_topology
https://www.section.io/engineering-education/network-types-topologies/