Kompyuter tarmoqlarining apparat va dasturiy ta’minoti

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
SAMARQAND FILIALI
 
“Kompyuter injiniringi “ kafedrasi
 
 Kompyuter tarmoqlari fanidan
 
 1-Mustaqil ishi
 
 
 
 
Mavzu: WAN tarmog’ida qo’llaniladigan asosiy qurilmalar
 
 

 
Bajardi: Umidjon Tukhsanov
Tekshirdi: Hamiyev A.
Mavzu: WAN tarmog’ida qo’llaniladigan asosiy qurilmalar
Reja:
1. Kompyuter tarmoqlari va uning turlari, kompyuter tarmoqlarining apparat va dasturiy ta’minoti.
2. Tarmoq tushunchasi va uning ahamiyati.
3. Axborotni uzatish va qabul qilish.
4. Intеrnеt tarmog’i vazifasi va undan foydalanish maqsadlari.

WAN (Wide Area Network) tarmog'i, katta geografiyadagi masofaga ega tarmoqlarning bir-biriga bog'lanishi uchun ishlatiladigan tarmoq tuzilmasidir. WAN tarmoqlarining asosiy qurilmalari quyidagilar bo'lishi mumkin:

Routerga asoslangan bog'lovchi tarmoq qurilmalari: Routerga asoslangan tarmoq qurilmalari, WAN tarmoqlarining aloqasini ta'minlayadi. Routerlar, ma'lum bir geografiyadagi (masalan, shaharlar, davlatlar yoki mintaqalar) tarmoqlarni bog'lash uchun foydalaniladi. Ular IP (Internet Protocol) manbalari orqali ma'lumotlarni yo'nalish bilan o'tkazishni bajaradilar.

Kommunikatsiya kanallari: WAN tarmoqlari uchun xavfsiz, tez va yuqori bog'lanishni ta'minlayadigan kommuniaktsiya kanallari talab qilinadi. Bu kanallar fiber optika, ko'p qatlamli kommunikatsiya (Multiprotocol Label Switching - MPLS), sputniklardan foydalanish yoki telefonda ishlatiladigan qabul qilish-jo'natish tarmoqlari (leased lines) bo'lishi mumkin.

Muhit elementlari: WAN tarmoqlari, katta geografiyadagi turli manzillarga yo'naltirilgan tarmoq vositalari orqali yo'naltiriladi. Ular servershunoslar (serverlar), jadvallar (switchlar), ruterlar, repeaterlar, modemlar, firewalls va boshqa vositalar bilan muammoqarashlarni bajaradilar.

Internet xizmat ko'rsatuvchilari (Internet Service Providers - ISP): WAN tarmoqlarining asosiy qurilmalari, Internet xizmat ko'rsatuvchilari (ISP) orqali taqsimlangan xizmatlar asosida amalga oshiriladi. ISP, tarmoq bog'lanishini ta'minlash, IP manbalarni taqsimlash va ma'lumotlarni WAN tarmog'iga o'tkazish bilan shug'ullanadi.

Protokollar: WAN tarmoqlari uchun bir nechta protokollar ishlatiladi, masalan, IP (Internet Protocol), BGP (Border Gateway Protocol), MPLS (Multiprotocol Label Switching) va VPN (Virtual Private Network) kabi protokollar. Bu protokollar, ma'lumotlarni to'xtatmasdan va xavfsiz tarzda yo'naltirishni ta'minlash uchun ishlatiladi.

Bu asosiy qurilmalar WAN tarmoqlarining kengayishiga, xavfsizlik va tezlikka ega bo'lishiga yordam beradi. Ularning moslashtirilishi va konfiguratsiyalash qurilmalar va tizim administratorlari tomonidan bajariladi.