Компютер турлари

Disketa. Ma'lumotlarni, programmalarni doimiy saqlash, ayirboshlash maqsadida disketalar ishlatiladi. Unga FDD (Floppy Disk Driver – egiluvchan disk qurilmasi) yordamida ma'lumotlar va programmalar yoziladi va undan o`qiladi. Hozirda HD (Higy density-yuqori zichlik) asosan hajmi 1,44 yoki o`ta yuqori 2,88 Mbaytga teng bo`lgani keng ishlatilmoqda.
Disk – aylana plastina shaklidagi saqlash qurilmasi. Diskdan o`qish va diskga yozish diskovodlar yordamida amalga oshiriladi. Saqlash muhitiga qarab ular quyidagi turlarga bo`linadi:
- magnitli disklar;
- magnit- optik disklar;
- optik disklar;
Kompakt disk CD- ROM (eng-Compact Disc Read Only Memory) – diametric 12 sm va qalinligi 12 mm bo`lgan polimerli optik disk. Ikkilik ko`rinishidagi ma`lumotlar asosiy qatlamdagi (land - yer) maxsus yacheykalarda (pits- katakcha, bo`shliq) saqlanadi.
Kompakt disk CD (eng- Compact Disc) – kam gabaritli optic disk bo`lib, ma`lumot lazer yordamida o`qiladi. Kompakt disklar quyidagi turlarga bo`linadi:

• 
  yoziluvchi CD- R, foydalanuvchi tomonidan faqat bir marta yoziladi;
  
• 
  tozalanuvchi CD- E, ko`p marta yozish mumkin;
  
• 
  diskret tovushga yozishga mo`ljallangan CD- DA disklari;
  
• 
  Diskret DVD disklari;
  

Magnit- optik disklar (eng- Magneto- optical discs) – ko`p marta yozishga mo`ljallangan optik disk. Magnit – optic disklarda ma`lumotlar :

• 
  disk sohalaridagi lazer nurlanishining magnit maydon vektori o`zgarish hisobi bo`yicha yoziladi;
  
• 
  diskdan o`qish kam quvvatli lazerni nurlantirish orqali amalga oshiririladi;
  

Optik disk (Optical disc) – optic to`plovchi disk formasida qilingan bo`lib, diskga yozish va undan o`qish yorug`lik nuri yardamida sezgir lazerlar yordamida amalga oshiriladi;


CD disklariga umumiy tavsif:

1. 
   1979- yilda Sony va Philips kompaniyalari tomonidan ishlab chiqilgan;
   
2. 
   2000- yilgacha diametric 12 sm bo`lgan va xotirasi 650 Mb gacha bo`lgan (74 min Audio), 2000- yildan keyin Yapaoniyada xotirasi 700 Mb gacha bo`lgan disklar ishlab chiqarilgan (80 min Audio);
   
3. 
   Disklarda ma`lumotlar spiral korinidhida yozilib ikki yonma- yon spiral orasidagi masofa 1,5 mkm bo`ladi.
   
4. 
   Diskdagi ma`lumotlar yupqa alyuminiy qavatga yozilib asosan beriladigan lazer nurining to`lqin uzunligi l=780 nm;
   
5. 
   Diskdagi har bir yacheyka (pit) o`lchamlari – 125 nm bo`yi va 500 nm kengligi;
   
6. 
   CD disklarning yozish va o`qish tezligi o`rtacha 150 Kb/sek (153 600 bayt/sek), siz diskga ma`lumotni 48 tezlik bilan yozayotgan bo`lsangiz demak umumiy axborot yozish tezligi 48*150 Kb/sek=7200 Kb/sek (7,03 Mb/sek) bo`ladi;
   
7. 
   Butun bir diskning qutisisiz og`irligi – 15.7 gr, qutisi bilan esa taqriban 74 gr;