Kompyuterlərin hesabi və məntiqi əsasları

1011 0111 0 110₂
əddinə baxaq. Qruplaşdıraq: 1011 – 0111 – 0110 alınar.
1011₂ = 1*2³ + 0*2² + 1*2¹ + 1*2⁰ = 8 + 2 + 1 = 11 (B)
111₂ = 1*2² + 1*2¹ +1 *2⁰ = 4 + 2 +1 = 7
110₂ = 1 * 2² + 1 * 2¹ + 0 *2⁰ = 4 + 2 = 6
Nəticə 101101110110₂ = B76₁₆ alınar.


Ikilik say sistemində hesab əməlləri.
Ikilik, səkkizlik və on altılıq say sistemlərində hesab əməlləri onluq say sistemində olduğu kimidir. Fərq yalnız say sisteminin əsası ilə bağlıdır.
Ikilik say sistemində toplama əməli aşağıdakı qaydada aparılır:
0 + 0 = 0 0 + 1 = 1 1 + 0 = 1 1 + 1 = 10
Nümunəyə baxaq:
1 1 0 0 0₂
+
1 0 1 1 1 1₂
____________
1 0 0 0 1 1 1₂

Ikilik say sistemində digər hesab əməlləri toplama ilə əvəz olunur. Çıxma əməli yerinə yetirilərkən çıxılan ədəd müəyyən çevrilməyə məruz qalır. Belə ki, həmin ədədin düz, əks və tamamlayıcı kodları tapılır. Müsbət ədədin düz, əks və tamamlayıcı kodları eynidirr.

Ikilik ədədin əks kodunu almaq üçün ədədddəki 0-lar 1-lərlə, 1-lər 0-larla əvəz olunur. Məs, 10111₂ ədədinin əks kodu 01000₂ olacaq. Tamamlayıcı kodu almaq üçün əks kodun sağdan I mərtəbəsinin üzərinə 1 əlavə etmək lazımdır. Yuxarıdakı misalda 01000₂ + 1 = 01001₂ alınar. Tamamlayıcı kod tapıldıqdan sonra onunla çıxılan ədədi toplamaq lazımdır.
Ikilik say sistemində vurma əməli də çox sadədir.
1 * 0 = 0 0 * 1 = 0 0 * 0 = 0 1 * 1 = 1
Nümunəyə baxaq:
1101₂
*
11000₂
_______
0000
0000