Kompyuterni tashkil etilishi kursining dasturi

Kompyuterni tashkil etilishi kursining dasturi (Course Syllabus)

Kodi	CAO1316
Nomi	Kompyuterni tashkil etilishi
Kreditlar	6
O‘quv yili	2019 – 2020
Semestr	4

Professor – o‘qituvchilar to‘g‘risida ma’lumot

O‘qituvchilar	Mirzaxalilov S.S.
Amaliyot	Ochilov M.
Kafedra	Kompyuter tizimlari
Tel:	[phone], 71-2386458
Manzil	D-bino, 3-etaj, 312-xona
e-mail	[e-mail]

Kurs haqida qisqacha ma’lumotlar
“Kompyuterni tashkil etilishi” fani talabalarga zamonaviy kompyuterlarning funksional va tarkibiy tuzilishi, mashina kodlari, buyruq formatlari va adreslash usullaridan foydalanish, shuningdek xotirani ierarxik tashkil etilishi, protsessorlar hamda tashqi qurilmalar o‘rtasidagi ulanish va aloqalar to‘g‘risida nazariy va amaliy bilimlarni o‘rgatish uchun mo‘ljallangan.
Kurs talablari
Yo’q.

O‘quv natijalari

Ushbu kurs oxirida Talaba:

Kompyuter arxitekturasining rivojlanish bosqichlari; кompyuterlarning turlari; kompyuter arxitekturasi va tashkil etilishining tamoyillari; kompyuterlarning asosiy ko‘rsatkichlari haqida tasavvurga ega bo‘ladi.

Kompyuter tizimining turlari va tuzilishi; хisoblash tizimlarining arxitekturasi; ko‘p mashinali va ko‘p protsessorli hisoblash tizimlari; parallel, assotsiativ va oqimli xisoblash tizimlari; klasterli ishlov berish tizimlari va superkompyuterlar; massiv-parallel tizimlar; simmetrik multiprotsessorli tizimlar; Flinn klassifikatsiyasi; konveyerli va superskalyarli axborotlarga ishlov berish ish tartiblari; hyper-threading texnologiyasi va multitasking tizimlar haqida tasavvurga ega bo‘ladi.

Kompyuterlarni tashkil qilishning mantiqiy asoslarini; Bul algebrasini; mantiqiy elementlarni; ikkilik kodlashtirishlarni biladi va ulardan foydalana oladi hamda ikkilik koddagi sonlar bilan arifmetik operatsiyalarni bajarish ko‘nikmalariga ega bo‘ladi.

Kompyuterni tashkil qilishda qo‘llaniladigan standartlar; ma’lumot formatining standartlari; tashqi qurilmalar bilan ma’lumot almashish standartlari; ichki va tashqi interfeyslarning tashkil qilinish standartlari haqida tasavvurga ega bo‘ladi.

Buyruqlar tizimi arxitekturasi; operandlarning turlari va formatlari; buyruqlar tizimi; buyruqlarning turlari; buyruqlarning formati va manzillash turlari hamda buyruqlar oqimini boshqarish haqida tasavvurga ega bo‘ladi.

Uzilishlar; uzilish turlari; uzilishga ishlov berish algoritmlarini biladi.

Xotira tizimlarini; xotiraga bir xil bo’lmagan ruxsatlilik tizimlarini; asosiy xotirani; statik va dinamik xotira tuzilishini; manzillanuvchi va manzillanmaydigan xotirani; doimiy xotirani; xotira turlarini joriy etish texnologiyalarini; flesh-xotirani; kesh xotirani; asosiy va kesh xotiralarga murojat qilish algoritmlarini; umumiy va taqsimlangan kesh xotirani; bir bosqichli va ko‘p bosqichli kesh xotirani; virtual xotirani; virtual xotiraning tashkil etilishini biladi.

Tizim interfeyslari; shina tushunchasi; shina ierarxiyasi; shina turlari; shina arbitri; shina protokollari; shinalar standarti haqida tasavvurga ega bo‘ladi va axborot uzatish samaradorligini oshirish usullarini biladi.

Kiritish-chiqarish tizimlarini qurilishini; kiritish-chiqarishni boshqarish usullarini; kiritish-chiqarish kanallari va protsessorlarini; kiritish-chiqarish modullarini; portlarni biladi va ulardan foydalana oladi;

Protsessor registrlari; protsessorga kiruvchi va chiquvchi boshqarish signallari; mashina takti va mashina sikllari; protsessor turlari; matritsali va vektorli protsessorlar; multiprotsessorlar; Pentium, Celeron, Intel, AMD, UltraSPARC III, Syrix firmasi protsesorlari; superkompyuterning protsessor turlari va imkoniyatlari haqida tasavvurga ega bo‘ladi.

Tashqi qurilmalarning turlari va vazifalarini; printer, skaner, sichqoncha, klaviatura, modem, tarmoq adapteri, strimerlarni biladi va ulardan foydalana oladi;

Kursning tarkibi
Ma’ruza:

№	Mavzular	soat
1-ma’ruza	Kompyuter arxitekturasining rivojlanish bosqichlari. Kompyuterlarni turlari. Kompyuter arxitekturasi va tashkil etilishining tamoyillari. Kompyuterlarning asosiy ko‘rsatkichlari.	2
2-ma’ruza	Kompyuter tizimining turlari va tuzilishi. Kompyuter tizimining turlari. Kompyuter tizimining tuzilishi va tashkillashtirilishi.	2
3-ma’ruza	Hisoblash tizimlarining arxitekturasi. Ko‘p mashinali va ko‘p protsessorli hisoblash tizimlari. Parallel, assotsiativ va oqimli xisoblash tizimlari. Klasterli ishlov berish tizimlari va superkompyuterlar.	2
4-ma’ruza	Parallel hisoblash tizimlari. Massiv-parallel tizimlar (MRR). Simmetrik multiprotsessorli tizimlar (SMP)	2
5-ma’ruza	Flinn klassifikatsiyasi. SISD, MISD, SIMD, MIMD.	2
6-ma’ruza	Konveyerli va superskalyarli axborotlarga ishlov berish ish tartiblari.	2
7-ma’ruza	Hyper-threading texnologiyasi.	2
8-ma’ruza	Multitasking va ko‘p oqimli tizimlar. Multitasking va ko‘p oqimli tizimlar. VLIW, SMT (simultaneous multithreading).	2
9-ma’ruza	Kompyuterlarni tashkil qilishning mantiqiy asoslari. Bul algebrasining asoslari. Mantiqiy elementlar. Ikkilik kodlashtirish. Ikkilik kodda sonlar bilan arifmetik operatsiyalarni bajarish.	2
10-ma’ruza	Kompyuterni tashkil qilishda qo‘llaniladigan standartlar. Ma’lumot formatining standartlari. Tashqi qurilmalar bilan ma’lumot almashish standartlari. Ichki va tashqi interfeyslarning tashkil qilinish standartlari.	2
11-ma’ruza	Buyruqlar tizimi arxitekturasi. Operandlarning turlari va formatlari.	2
12-ma’ruza	Buyruqlar tizimi. Buyruqlarning turlari. Buyruqlarning formati.	2
13-ma’ruza	Manzillash turlari. Manzillash turlari va buyruqlar oqimini boshqarish.	2
14-ma’ruza	Uzilishlar. Uzilish turlari. Uzilishga ishlov berish algoritmlari.	2
15-ma’ruza	Xotira tizimlari. Xotiraga bir xil bo’lmagan ruxsatlilik tizimlari (NUMA)	2
16-ma’ruza	Xotira ierarxiyasi. Asosiy xotira. Statik va dinamik xotira tuzilishi. Manzillanuvchi va manzillanmaydigan xotira.	2
17-ma’ruza	Doimiy xotira. Doimiy xotira tuzilishi. Xotira turlarini joriy etish texnologiyalari. Flesh-xotira.	2
18-ma’ruza	Kesh xotira. Kesh xotira xususiyatlari. Asosiy va kesh xotiralarga murojat qilish algoritmlari.	2
19-ma’ruza	Umumiy va taqsimlangan kesh xotira. Bir bosqichli va ko‘p bosqichli kesh xotira.	2
20-ma’ruza	Virtual xotira. Virtual xotira tushunchasi. Virtual xotiraning tashkil etilishi.	2
21-ma’ruza	Tizim interfeyslari. Shina tushunchasi, shina ierarxiyasi. Shina turlari.	2
22-ma’ruza	Ma’lumotlarning uzatilishi. Shina arbitri, shina protokollari. Axborot uzatish samaradorligini oshirish usullari. Shinalar standarti.	2
23-ma’ruza	Kiritish-chiqarish tizimlarini qurilishi. Kiritish-chiqarishni boshqarish usullari.	2
24-ma’ruza	Kiritish-chiqarish kanallari va protsessorlari.	2
25-ma’ruza	Kiritish-chiqarish modullari. Portlar. Portlarning xususiyatlari.	2
26-ma’ruza	Protsessor registrlari. Protsessorga kiruvchi va chiquvchi boshqarish signallari. Mashina takti va mashina sikllari.	2
27-ma’ruza	Protsessor turlari. Matritsali va vektorli protsessorlar. Multiprotsessorlar. Pentium protsessorlari.	2
28-ma’ruza	Protsessorlar. Celeron protsessorlari, Intel protsessorlari. AMD protsessorlari. UltraSPARC III. Syrix firmasi protsesorlari. Superkompyuterning protsessor turlari va imkoniyatlari.	2
29-ma’ruza	Tashqi qurilmalarning turlari va vazifalari. Printer, skaner.	2
30-ma’ruza	Tashqi qurilmalar. Sichqoncha, klaviatura, modem. Tashqi xotira qurilmalari, tarmoq adapteri, strimer.	2
	Jami	60

Amaliy:

№	Amaliy mashg‘ulotlar mavzulari	soat
	Kompyuter tizimini tashkillashtirish.	2
	Arifmetik amallar bilan ishlash.	2
	Mantiqiy amallar bilan ishlash.	2
	Arifmetik va mantiqiy operatsiyalar buyruqlarini bajarilishini o‘rganish.	2
	Boshqarish operatsiyalarni bajaruvchi buyruqlarni o‘rganish.	2
	Dasturlash tillaridan birida tuzilgan dasturni ishga tushirishgacha bo‘ladigan jarayonlarni o‘rganish	2
	Kutubxonalardan foydalanib parallellashtirishni tashkil etish.	2
	Xotira bilan ma’lumot almashish jarayonlarini tashkil etish.	2
	Buyruq darajasida parallel xisoblashlarni amalga oshirish.	2
	Kesh darajasida parallel hisoblashlarni amalga oshirish.	2
	Shinaga qurilmalarni ulashni tashkillashtirish.	2
	Kiritish-chiqarish jarayonlarini amalga oshirish.	2
	Asosiy dasturning uzilish ish tartibini joriy etish	2
	Protsessor registrlarining vazifalarini o‘rganish.	2
	Tashqi qurilmalar bilan ma’lumot almashishni tashkillashtirish.	2
Jami		30

Yuklama

Fa’oliyat	Soatlar
Ma’ruza	60
Amaliyot	30
Laboratoriya	-
Mustaqil ta’lim	90
Umumiy	180

Ta’lim strategiyasi
Kursning rivojlanishi quyidagicha: ma’ruza davomida talaba kursning zarur nazariy bilimlarini oladi. Semestr davomida bir marta oraliq nazorat o‘tkaziladi. Ma’ruza mavzularidan xar bir talabaga mustaqil ish (topshiriq, loyiha ishi) beriladi. Amaliy mashg‘ulotlarda ma’ruzada o‘tilgan mavzularni mustahkamlash va amalda qo‘llash imkonini beruvchi vazifalar hamda amaliy mashg‘ulot yakunida uyda bajarish uchun topshiriq beriladi. Xar bir topshiriq talabada o‘tilgan mavzular bo‘yicha amaliy qo‘nikma hosil qilishga yo‘naltirilgan.
Baholash
“Kompyuterni tashkil etilishi” fani bo‘yicha o‘zlashtirilishi kerak bo‘lgan kredit foizlarining bajariladigan ishlar kesimidagi ko‘rinishi quyidagicha:

Bajariladigan ishlar	%
Talabaning semestr davomidagi ishlari	100%
Mustaqil ishlar (1 ta)	40%
Amaliy ishlar (10 ta)	50%
Oraliq nazorat (1 ta)	10%

Mustaqil ish uchun ajratilgan baholash miqdori 40% holatda olinib, u quyidagi omillar bo‘yicha baholanadi:

1. Mustaqil ish hajmining va rasmiylashtirish qoidalarining talabga muvofiqligi: 4%

2. Referat berilgan mustaqil ish mavzusiga mosligi: 4%

3. Berilgan mavzuning to‘liq yoritilganligi: 10%.

4. Mustaqil ishda yangi ma’lumotlardan foydalanilganligi: 8%

5. Mustaqil ishni bajarishda qo‘shimcha adabiyotlardan va maqolalardan foydalanilganligi: 4%

6. Mustaqil ishni himoya qilganligi va savollarga javob berganligi: 10%.
Amaliy ishlar uchun ajratilgan umumiy baholash miqdori 50% ni tashkil etadi.

Har bir amaliy ish uchun ajratilgan baholash miqdori 5% holatda olinib, quyidagi omillar bo‘yicha baholanadi:

1. 
   Uyga berilgan topshiriqni to‘liq va mustaqil bajarilganligi: 3%.
   
2. 
   Har bir amaliy ish bo‘yicha savollarga to‘liq javob berilganligi va ishni himoya qilganligi: 2%.
   

Oraliq nazorat o‘quv kursi davomida bir marta olinadi va ajratilgan baholash miqdori 10% tashkil etadi.
Ko‘chirmachilikka yo‘l qo‘yilgan ishlarga ajratilgan baholash foizi nolga (0 %) teng va ishlar qayta qabul qilinmaydi.
Asosiy va qo‘shimcha o‘quv adabiyotlar hamda axborot manbaalari
Asosiy adabiyotlar
1. David Patterson John Hennessy. Computer Organization and Design. 5th Edition. 2013.

2. Шамаева О.Ю. Архитектура компьютера. Конспект лекции. МЭИ. Москва, 2015.

3. З.З.Мирюсупов, Ж.Х.Джуманов. «Компьютер архитектураси». /TATУ. 144 бет. Тошкент, 2017
Qo‘shimcha adabiyotlar
1. С.А.Орлов, Б.Я.Цилькер. Организация ЭВМ и систем: Учебник для вузов. 2-е изд. — СПб.: Питер, 2011. — 688 с

2. Таненбаум Э., Остин Т. Архитектура компьютера // 6-е издание. СПб.: Питер, 2013. — 811 с

3. А.В.Павлов, Архитектура вычислительных систем - СПб: Университет ИТМО, 2016. – 86 с.

Internet saytlari

1. 
   www.intuit.ru
   
2. 
   http://tuitfiles
   

3. http://www.piter.com

4. http:// www.williamspublishing.com