Kompyuterning rivojlanish tarixi, uning avlodlari va qurilmalari

Sichqoncha
Sichqoncha-kompyuter bilan foydalanuvchi muloqotini yengillashtiruvchi manipulyator. Uning "sichqoncha" nomi tashqi ko’rinishidan kelib chikkan. "Sichkoncha" kulga bemolol joylashuvchi bir necha tugmachali kuticha "Sichkoncha" stol yoki maxsus yo’zada (gilamchada) harakati natijasida ekrandagi ko'rsorni mos ravishda harakatlantiradi. Menyuning birortasini bajarish uchun "sichqoncha" mos tugmachasi bosiladi. Bir xil amaliy programmalar faqatgina "sichqoncha" bilan ishlashga moslashgan.


Shaxsiy kompyuterlarning qo'shimcha qurilmalari
Kompyuter imkoniyatlarini oshirish maqsadida unga turli qo’shimcha qurilmalar ulanishi mumkin.Bu printer, modem, skaner va hokazolardir.
Printer
Printer-ma‘lumotlarni qog’ozga chiqaruvchi qurilma. Barcha printerlar matnli ma‘lumotni, ko’pchiligi esa rasm va grafiklarni qog’ozga chiqaradi. Rangli tasvirlarni chiqaruvchi maxsus printerlar ham bor. Printerlarni quyildagi turlari mavjud:
Ignali printerlar-keng tarqalgan printerlar turi. Ignalar soniga qarab bu printerlar bir-necha turlarga bulinadi: 9 ignali printerda yozuv sifati pastrok. Sifatni oshirish uchun yozishni 2 yoki 4 yurishda bajarish kerak. 24 ignali printer sifatli va tezroq ishlaydi. 48 ignalisi yozuvni juda sifatli chiqaradi. Ignali printerlar tezligi bir bet uchun 10 sekunddan 60 sekundgacha.
Siyoxli printerlar tasvir qog’ozga maxsus qurilma orqali purkalayotgan siyox tomchilaridan yo’zaga keladi. Siyoxli printer sifati lazerli printerga yaqin va narxi ham arzon.Siyoxli printer shovkinsiz ishlaydi. Shuning uchun hozirgi kunda ko’pchilik undan foydalanayapti. Tezligi bir bet uchun 15 dan 100 sukundgacha.
Lazerli printerlar bosmaxona sifat darajasiga yaqin sifatli yozuvni ta‘minlaydi. U ishlash no’qtai nazaridan nusxa kuchiruvchi kseroksga yaqin,bunda faqat bosuvchi baraban kompyuter komandasi yordamida elektrlanadi. Buyok donachalari zarblanib barabanga yopishadi va tasvir hosil bo’ladi. Tezligi bir bet uchun 3 dan 15 sekundgacha. Rasm uchun ko’proq, katta rasmlar uchun 3 minutgacha vaqt talab qiladi. Xozirgi kunda minutiga 15-40 betgacha chop etadigan lazerli printerlar bor.
Plotter
Plotter-chizmalarni qog’ozga chiqaruvchi qurilma. Plotterlar 2 xil bo’ladi: Barabanli va planshetli. Barabanligi rulonli, planshetli varakli qog’ozga chiqaradi. Plotterlar asosan chizma loyixalarni avtomatlashtirishda foydalaniladi.
Skaner
Skaner-kompyuterga matnli yoki tasvirli ma‘lumotlarni kirituvchi qurilma. Skanerlar belgilarni ham anglaydi, shuning uchun kulyozmalarni ham kompyuterga kiritishi mumkin. Skanerlar 2 xil bo’ladi: Avtomatik va avtomatik bo’lmagan. Birinchi ma‘lumotni varaklab ukiydi, ikkinchisi satrlab, buning uchun skanerni kerakli satrga kul bilan surib turish kerak.
Tarmoq adapteri (Net Card)
Tarmoq adapteri-kompyuterni maxalliy tarmoqqa ulash imkonini beradi. Bunda foydalanuvchi tarmoqdagi boshqa kompyuter ma‘lumotlaridan foydalanish imkoniyatiga ega bo’ladi.
Audioplata (Multi Media)
Audioplata-kompyuter yordamida musiqa ijro etilishini ta‘minlovchi qurilma. Odatda u qolonka va mikrofon bilan birgalikda sotiladi. Uning yordamida musikani taxrirlash inson nutqini yozib olish mumkin.
Kompakt disk
Kompakt disklarni o’quvchi qurilma ma‘lumotlarni maxsus CD ROM kompakt disklardan o’qish imkoniyatini beradi. Bu kompakt disklar ishonchliroq 650 Mgbayt ma‘lumotni saqlaydi.
Trekbol
Trekbol _ sichqoncha kabi, shar shaklidagi manipulyator. Shar burilgan tomonga ekrandagi tasvir ham mos ravishda buriladi.
Modem
Modem - telefon tarmog’i orqali boshqa kompyuter bilan ma‘lumot almashinuvini ta‘minlaydi. Modemlar ma‘lumot o’zatish tezligi bilan farklanadi.
IBM PC tipidagi kompterlar turlariga quyildagilar kiradi:
1.IBM PC-8088, 2086 (chastotasi 6-12 MGts, xotirasi 64 Kb, TX hajmi 10-20 Mb);
2.IBM PC-3086 (chastotasi 60 MGts, xotirasi 512-4 Mb, 40 Mb-180Mb)
3.IBM PC-4086 (chastotasi 120 MGts, xotirasi 4 Mb-16 Mb, TX hajmi 180 Mb-300 Mb);
4.IBM PC-5086 (chastotasi 200 MGts, xotirasi 32 Mb, TX hajmi 500 Mbgacha);
5.IBM PC Pentium, P-I, P-II, P-III, P-IV, P-Pro (chastota 800 MGtsgacha, xotirasi 64 Mb, TX hajmi 4.3 Gb gacha).
Xulosa
Zamonaviy kompyutepning shakllanishida uning asosiy vazifasi uni tuplapida bo’lib va ishlash tezligi bilan baxolanadi. Hap bip kompyutep o’zining qo’shimcha qurulmalari bilan ham takomillashib bopadi. Hozipgi kundagi kompyutepning zamonaviyligi uning hajmiga ham bog’liq.


Foydalaniladigan adabiyotlar:

1. 
   Симонович С.В. Windows- 98. учебный курс.19 уроков для освоения операционной системы. С. Петербург, Москва 1999.
   
2. 
   T.X. Xolmatov, N.I. Taylakov, U.A.Nazarov Informatika va Hisoblash texnikasi. «Uzbekiston milliy entsiklopediyasi» Davlat ilmiy nashriyoti, T 2001
   
3. 
   Симонович С.В ва бошкалар “Общая информатика”, ”Специальная информатика”, ”Практическая информатика”, Москва, 2000 .
   
4. 
   www.ziyonet.uz
   
5. 
   www.nur.uz