Konchilik” fakulteti ochiq kon ishlari xafsizlik qoidalari

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI

NAVOIY KON-METALLURGIYA KOMBINATI

NAVOIY DAVLAT KONCHILIK INSTITUTI

“KONCHILIK” FAKULTETI

OCHIQ KON ISHLARI

XAFSIZLIK QOIDALARI

fanidan

26-AMALIY ISH

Bajardi: 9d-17 YOKI guruh talabasi

Karimov Islom

Qabul qildi: Nuriddinov F.

NAVOIY-2020 yil.

AMALIY MASHG`ULOT №26

Sanitariya – maishiy xonalar. Ishlab chiqarish maishiy binolar. Suv ta’minoti.

1. Har bir ochiq konda yoki bir kancha yakin joylashgan ochiq konlarda amaldagiqurilish me’yorlari va koidalariga muvofiq, ochiq konning to’liq rivojlanishida ishchi xodimlar soniga mo’ljallangan erkakalar va ayollar uchun alohida bo’limli sanitariya-maishiy xonalar jihozlangan bo’lishi lozim.

Sanitariya-maishiy xonalar tarkibigaquyidagilar kirishi kerak: ishchi va doimiy kiyimlar uchun aloqida garderoblar (shkaflar), ishchi kiyimlarniquritish va changsizlanishi uchun xonalar, dushlar, kiyinish, kir yuvish xonalari, maxsus kiyim va oyoq kiyimlarni ta’mirlash ustaxonalari, oyoq kiyimni tozalash va yuvish xonalari, ichimlik suviniqaynatish stantsiyasi, idishlar xonasi, ayollarning shaxsiy gigienasi xonasi, tibbiy bo’lim, oshxona.

Sanitariya-maishiy xonalar shamol esayotgan tomondan foydaliqazilmalar ochiq omborlari, maydalash-sortirovkaqilish fabrikalari, estakadalar va boshqa changlanadigan uchastkalardan kamida 50 metr, ammo asosiy ishlab chiqarish binolaridan 500 metrdan uzok bo’lmagan masofada joylashishi kerak.

IZOHLAR: 1. Sanitariya-maishiy xonalarni karyer bortidan uzoqroq masofada joylashtirishga faqat ishchilarni transport bilan ish joyiga olib borib, olib kelinsagina ruxsat etiladi.

2. Uncha katta bo’lmagan karyerlarda sanitariya nazorati organlari bilan kelishilgan holda oddiy tipdagi sanitariya-maishiy xonalariqurishga ruxsat etiladi.

2. Garderob va dush xonalari shunday o’tkazish xususiyatiga ega bo’lishi kerakki, bunda ishchilar o’ta ko’p sonli smenda yuvinish vaqayta kiyinish uchun 45 daqiqadan ko’p bo’lmagan vakt sarflasin.

3. Har bir korxonada maxsus kiyimlarni yuvish va maxsus kiyim va oyoq kiyimlarni ta’mirlash tashkil etilishi lozim.

4. Yuqori radioaktiv rudalarniqazib olish bilan band bo’lgan xodimlar sanitariya-maishiy xizmat ko’rsatilganda alohida ajratilishi va teriqatlamlarining tozaligini radiometrik nazorat orqali tekshirilishi kerak. Bunday xodimlarining maxsus kiyimlarini haftada kamida 1 marta yuvish kerak.

5. Doimiy trinitrotoluol bilan ishlaydigan xodimlar uchun har smenada yangi ichki kiyim berilishini, baxorgi-yozgi davrda esa kiyim va oyok kiyimni har smenada changdan tozalashni tashkilqilish kerak.

Bunday maxsus kiyimlarni saqlash va yuvish boshqa xodimlar maxsus kiyimlaridan aloxida tarzda amalga oshirilishi kerak.

6. Dush va hammomlar 1 soatda har bir dush setkasiga 500 l suv hisobida sovuq va issiq suv bilan ta’minlanishi va rostlash kranli aralashtiruvchiqurilmalarga ega bo’lishi lozim.

Rostlash kranlari sovuq va issiq suv ko’rsatgichlariga ega bulishi kerak. Bug va issiq suv uzatuvchiquvurlar poldan 2 m balandlikda to’silgan bo’lishi kerak.

Yuvish uchun ishlatiladigan suvning sifati sanitariya nazorati organlar bilan kelishiladi.

7. Dushlarda va yechinish va kiyim saqlash bo’limlari bo’lgan xonalarda pollar namga mustahkam va sirpanmaydigan yuzaga ega bo’lishi, devorlar va to’siqlar esa kamida 2,5 m balandlikda yengil tozalangan va issiq suv bilan yuvilgan oqovalarni o’tkazadigan namga mustahkam materiallar bilanqoplanishi kerak. Bu xonalarda albatta pol va devorlarni yuvadigan shlangli kranlar bo’lishi lozim.

8. Barcha sanitariya-maishiy xonalar sanitariya me’yorlari chegarasida zararli aralashmalar mikdorini ta’minlaydigan oqish-surish ventilyatsiyasiga ega bo’lishi lozim.

9. Dush xonasi va undagi jixozlar har smenada dezinfektsiyalovchi vositalar (xloramin, xlor ohaki va b.) dan foydalangan holda yigishtirilishi kerak.

Ma’muriy xonalarni yuvish har kuni, garderob, idish saqlaydigan va respirator xonalari esa har smenada amalga oshirilishi lozim.

10. Ochiq konlarda foydalanish uchunqulay bo’lgan joylarda umumiy sanitariya talablariga muvofiq yopik hojatxonalar tashkil etilishi kerak.

Ishlab chiqarish - maishiy binolar

1. Ochiq konlarda va otvallarda ochiq havoda ishlaydiganlar uchun ish joyidan 300 m dan uzok bo’lmagan masofada joylashgan dam olish va ovqatlanish uchun maxsus xonalar bo’lishi lozim.

Ko’rsatilgan xonalar stollar, suyangichlar, bet-qo’l yuvgich sovun bilan, ichimlik suvi favvorasi (suvquvuri bo’lsa) yoki ichimlik suvi to’ldirilgan idish, yuqori kiyim ilgichlarga ega bo’lishi kerak.

qishda ishlab chiqarish-maishiy xonalarida havoning harorati + 20 S dan kam bo’lmasligi kerak.

2. Ekskavatorlar, burgilash dastgohlari va boshqa mexanizmlarning kabinalari isitilgan, xavfsiz isitish moslamalari, zaruriyat tugilganda esa sovutgichlar va filyt ventilyatsiyaqurilmalari bilan jixozlangan bo’lishi lozim.

Tibbiy yordam

1. Har bir ochiq konda yoki yaqin joylashgan ochiq konlar (korxonalar) guruhida birinchi tibbiy yordam bo’limi tashkil etilishi kerak. Tibbiy bo’limni tashkil etish va jio’ozlash sogliqni saqlash mahalliy organlari bilan kelishiladi.

Soni 300 kishidan kam bo’lgan ochik konlarda ishchilarga tibbiy xizmat ko’rsatish yaqindagi tibbiy muassasasi tomonidan tashkil etilishi mumkin.

2. Ochiq konlarning ishlab chiqarish-maishiy xonalarida, tsexlarida, ustaxonalarida, asosiy kon-transport mashinalari kabinalarida va toza garderob xonalarida dorilar va tibbiy vositalar to’plami bilan jamlangan birinchi tibbiy yordam aptechkalari bo’lishi kerak.

3. Barcha uchastkalarda, yer snaryadlarida va tsexlarda jaroxatlanganlarni tibbiy bo’limga olib borish uchun zambillar bo’lishi lozim.

4. Jarohatlanganlarni yoki ishda to’satdan ogribqolganlarni tibbiy bo’limdan davolash muassasasiga olib borish uchun sanitariya mashinalarining navbatchiligi tashkil etilishi kerak, ulardan boshka maqsadlarda foydalanishga ruxsat etilmaydi.

Sanitariya mashinasidaqish faslida jarohatlanganlarni tashish uchun zarur bo’lgan issiq kiyim va ko’rpa (odeyalo) bo’lishi kerak.

Ochiq konda bir smenada ishlaydiganlarning soni 1000 tagacha bo’lsa 1 ta, 1000 dan ortiq bo’lsa 2 ta sanitariya mashinasi bo’lishi kerak.

5. Birinchi tibbiy yordam bo’limi telefon aloqasi bilan, ochiq konda radioaloqa tizimi mavjud bo’lsa,qo’shimcha ratsiya bilan ta’minlanadi.

6. Smenadan oldin va keyin ishchilar sogligi holatining tibbiy nazorati yuqori xavfi bo’lgan kon-transport jihozlariga xizmat ko’rsatish bilan bogliq kasblar uchun amalga oshirilishi kerak. Bunday kasblarning ro’yxati kasaba uyushmasiqo’mitasi bilan kelishilgan holda korxona ma’muriyati tomonidan aniqlanadi.

Kasb kasalliklarining oldini olish (profilaktika)

1. Ochiq kon ish joylari havosining sanitariya-gigiena parametrlari normativ miqdorlarga tugri kelmasa va havoni tozalovchi filytr ventilyatsiyaqurilmalari bo’lmasa, aralashmalarning odam organizmiga zararli ta’sirqilishdan (davolash – profilaktik ovkatlanish,qiskartirilgan ish kuni, ish stajining chegaralanishi va b.) himoyaqilish va oldini olishning boshqa choralariqo’llanilishi kerak. Bunday chora-tadbirlar ro’yxati amaldagi «Mehnatning gigienik tasnifi» (ishlab chiqarish muhiti faktorlarining zararligi va xavfliligi, mehnat jarayonidagi ogirlik va zo’riqishlarning ko’rsatkichlari bo’yicha) va O’zbekistan Respublikasining «Davlat pensiya ta’minoti to’grisida», «Mehnat muhofazasi to’grisida»qonunlari va O’zbekiston Respublikasi Mehnat Kodeksiga muvofiq aralashmalarning zararlilik darajasi va ularning ish zonasi havosidagi kontsentratsiyasiga bogliq xolda aniqlanadi.

2. Ochiq kon ma’muriyati har yili sanitariya nazorati organlari bilan kelishilgan holda, zararli ishlab chiqarish faktorlarining, radioaktiv nurlanishning ichki va tashqi manbalari bilan birga odam organizmiga ta’sirini kamaytirish bo’yicha tadbirlar ishlab chiqishi shart. Bu tadbirlarni joriy etish natijalari bo’yicha korxona Davlat ekspertizasi organlari bilan kelishgan holda taalluqli ish turlari va kasblarini o’ta ogir va o’ta xavfli toifadan ogir va zararli toifaga o’tkazish to’grisidaqaror chiqarishi yoki ularni normal mehnat sharoitlari ishlariga o’tkazishi mumkin.

3. Tibbiy ko’riklarda shaxslarda kasalliklar aniqlansa va bu kasallik ularning bajarayotgan ishiga xalaqit bersa, ular zudlik bilan vrachlar komissiyasi xulosasiga ko’ra boshqa ishga o’tkazilishi lozim.

Suv ta’minoti

1. Korxona barcha ishchilarni ichimlik suvi, ochiq havoda ishlayotganlarni esa choy bilan ta’minlashi shart.

Ochiq kon va yer osti suvlaridan xo’jalik-ichimlik ehtiyojlari uchun foydalanishga sanitariya nazorati organlari bilan kelishilgan holda ruxsat etiladi.

6.9.2. Ochiq konga changni bostirish uchun suv uzatish ichimlik suvi bilan bogliq bo’lmagan quvur orqali amalga oshirilishi kerak.

Nazorat qilinmaydigan manbalardan ichish maqsadida suv olish taqiqlanadi.

3. Suvning yuza manbalari bosimli suvqurilmalari, shuningdek quduqlar va suvni yigish qurilmalari ifloslanishdan himoyalangan va suvni hisoblash asboblari vaqurilmalari bilan jihozlangan bo’lishi kerak.

Ichimlik suv ta’minoti manbalari uchun albatta sanitariya-himoya zonasi o’rnatiladi.

4. Ichimlik suvi idishlari sanitariya nazorati organlari bilan kelishilgan holda yengil tozalanadigan idezinfektsiyalanadigan materiallardan yasalishi kerak. Ular qulfga yopilgan qopqoqlar bilan ifloslanishdan himoya qilinishi, haftada kamida 1 marta bu uchun maxsus tayinlangan xodimlar tomonidan yuvilishi va dezinfektsiyaqilinishi lozim.

5. Ichimlik suvini tayyorlash bo’yicha idishlar va mahalliyqurilmalarga xizmat ko’rsatuvchi xodimlar amaldagi sanitariya me’erlariga muvofiq tibbiy ko’rikdan o’tishlari kerak.