Konstitutsiyaviy huquq Tuzuvchi:Tursunqulov Kamoliddin. REJA: - 1. Konstitutsiyaviy huquq nima?
- 2. Konstitutsiyaviy huquq tarixi.
- 3. Konstitutsiyaviy huquq predmeti nima?
- 4. Konstitutsiyaviy huquq vazifasi nimadan iborat?
- 5. Konstitutiyaviy huquq manbalari nima?
Konstitutsiyaviy huquq nima? - Konstitutsiyaviy huquq – asosiy ijtimoiy munosabatlarni tartibga soluvchi huquqiy normalar yigʻindisi, huquq tizimining yetakchi sohasi. Konstitutsiyaviy huquq normalari davlatning ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy va hududiy tuzilishi, uning fuqarolik jamiyati institutlari bilan munosabatlari tartibini, fuqaro va shaxs huquq hamda erkinliklari amalga oshirilishining asosiy tamoyillarini, davlat hokimiyati organlari tizimini belgilaydi. Bir qancha mamlakatlarda (jumladan, OʻzRda ham) ushbu huquqiy sohani belgilash uchun davlat huquqiy tushunchasi qoʻllanadi..
- Konstitutsiyaviy huquq milliy huquq tizimining mustaqil sohasi va alohida fan sifatida XVIII asrning oxirida paydo bo`lib, ushbu fanning asosiy g`oyalari va institutlari o`ziga xos tarixiy taraqqiyot yo`liga ega.«Konstitutsiya» atamasi lotincha so`zdan olingan bo`lib, “o`rnatish”, “belgilash” degan ma’nolarni anglatadi hamda u o`zining uzoq tarixiga ega. Dastlab «konstitutsiya» iborasi siyosiy tuzum ma’nosini anglatib, XVII asrda Fransiyada ushbu atama renta hamda renta shartnomasiga nisbatan ishlatilgan. Keyinchalik “Konstitutsiya” so`zi o`zining asl ma’nosiga qaytib, ushbu atama bilan huquqiy tomondan belgilab qo`yilgan davlat tuzumi nomlana boshlagan. Buyuk Fransuz inqilobi arafasida esa «Konstitutsiya» iborasi orqali «davlatning ahvoli» ifodalangan.O`rta asrlarda Sharqda “Konstitutsiya” iborasining aynan o`zi bevosita ishlatilmagan bo`lsada, lekin XV-XVI asrlarda Amir Temur va Temuriylar davlatining asosiy xususiyatlarini o`zida aks ettiruvchi “Temur tuzuklari” sharqona huquqiy madaniyatga monand konstitutsiyaviy hujjat edi.
Konstitutsiyaviy huquqning paydo bo`lishiga va taraqqiyotiga bir qator konstitutsiyaviy ahamiyatga molik hujjatlar katta ta'sir ko`rsatgan. - Bunday hujjatlar jumlasiga 1215 yilda Angliyada qabul qilingan «Erkinliklarning buyuk Xartiyasi», 1697 yilgi «Xabeas korpus akt» («Habeas Corpus Act») va boshqa bir qator hujjatlar kiradi. Yuqorida sanab o`tilgan hujjatlar hozirgi kunda ham Buyuk Britaniyada amaldagi konstitutsiyaviy hujjatlardan bo`lib hisoblanadi.
- Shunday qilib, konstitutsiyaviy huquq fani o`ziga xos tarixiy taraqqiyot davomida vujudga kelgan.
Konstitutsiyaviy huquqning predmeti ijtimoiy munosabatlarning ikki
yo‘nalishi (sohasi)ni tartibga solishi bilan xarakterlanadi. Bu sohalar ijtimoiy
hayotda eng muhimlari bo‘lib, boshqa masalalarga ham ta’sir etadi.
Konstitutsiyaviy huquqning birinchi tartibga soladigan masalasi bu - inson
huquq va erkinliklari, inson va davlat o‘rtasidagi munosabatlar bo‘lsa, ikkinchisi,
davlat tuzilishi va davlat hokimiyatini tashkil etish, ya’ni hokimiyatchilik
munosabatlaridir.
Konstitutiyaviy huquq predmeti nima?
0 ‘zbekistonda xalqaro huquqning umume’tirof etilgan qoidalari ustunligining 0 ‘zbekistonda xalqaro huquqning umume’tirof etilgan qoidalari ustunligining e’tirof etilishi bu masalalarni amalga oshirish mexanizmlarining mavjud bo‘lishini taqozo etadi. Bundan tashqari, xalqaro huquq normalarini milliy qonunchilikka singdirish zarurligi, ayniqsa, bu inson huquqlariga taalluqli bo‘lgani uchun «Konstitutsiyaviy huquq» fani oldiga yangi vazifalarni qo‘yadi.
Konstitutiyaviy huquq vazifasi nimadan iborat
Do'stlaringiz bilan baham: |
